Το μέρος του τελικού κειμένου για το προσφυγικό δημοσιεύτηκε το μεσημέρι της Παρασκευής, επισήμως, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η δεύτερη ημέρα της Συνόδου, η οποία επικεντρώνεται πλέον στο θέμα της Βρετανίας.» Στο κείμενο υπογραμμίζεται ότι στόχος της ΕΕ στο προσφυγικό «πρέπει να είναι η ταχεία μείωση των προσφυγικών ροών, η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων, η μείωση της παράνομης μετανάστευσης και η διαφύλαξη της ακεραιότητας του Σένγκεν».
Οι «28» χαιρετίζουν «την απόφαση του ΝΑΤΟ να βοηθήσει στη διεξαγωγή αναγνώρισης, επιτήρησης και παρακολούθησης των παράνομων διελεύσεων στο Αιγαίο» και σημειώνουν πως η FRONTEX θα πρέπει να «συνεργαστεί στενά» με το ΝΑΤΟ.
«Η πλήρης και ταχεία εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης με την Τουρκία παραμένει προτεραιότητα για τη μείωση των προσφυγικών ροών και την αντιμετώπιση των διακινητών» υπογραμμίζεται, λέγοντας πως «έχουν γίνει βήματα από την Τουρκία, ωστόσο οι μεταναστευτικές ροές παραμένουν πολύ υψηλές».
«Απαιτείται σημαντική και συνεχής μείωση του αριθμού των παράνομων διελεύεσεων και αυτό απαιτεί επιπλέον, αποφασιστικές προσπάθειες και από την τουρκική πλευρά» υπογραμμίζεται.
Τονίζεται επίσης ότι «η συνεχής μη ομαλή μεταναστευτική ροή πάνω στο βαλκανικό διάδρομο παραμένει παράγοντας βαθιάς ανησυχίας που απαιτεί επιπλέον δράση και τερματισμό της προσέγγισης «ανεξέλεγκτης διάβασης» («wave-through approach») και μη συντονισμένων μέτρων πάνω στη διαδρομή αυτή, λαμβάνοντας υπόψη τις ανθρωπιστικές συνέπειες για τα εμπλεκόμενα κράτη-μέλη».
«Είναι απαραίτητη η αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του Σένγκεν, με πλήρη υποστήριξη σε μέλη που αντιμετωπίζουν δύσκολες περιστάσεις» αναφέρεται. Τονίζεται ότι «πρέπει να επιστρέψουμε σε μία κατάσταση στην οποία όλα τα μέλη να εφαρμόζουν πλήρως το Σένγκεν και αρνούνται είσοδο στα εξωτερικά σύνορα σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ή δεν κάνουν αίτηση για άσυλο όταν τους έχει δοθεί η ευκαρία».
Σημειώνεται ότι σε αυτό «λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των θαλάσσιων συνόρων, και εφαρμόζοντας το σχέδιο δράσης με την Τουρκία».
Η σύσταση και λειτουργία των hotspot «βελτιώνεται σταδιακά, [...] ωστόσο μένουν ακόμη αρκετά να γίνουν, ώστε συγκεκριμένα να γίνουν πλήρως λειτουργικάκαι να διασφαλιστεί η πλήρης ταυτοποίηση και καταγραφή κάθε εισόδου και η πλήρης εφαρμογή της μετεγκατάστασης» αναφέρεται. «Οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν τη χώρα μέρος από την οποία ζητούν άσυλο» υπογραμμίζεται.
Το κείμενο των συμπερασμάτων
Έμφαση στην υλοποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας δίνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο κείμενο των συμπερασμάτων, καθώς "οι ροές προς την Ελλάδα παραμένουν υπερβολικά υψηλές". Το Συμβούλιο δεσμεύτηκε να ολοκληρώσει τη δημιουργία της κοινής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής σε νέα σύνοδο το Μάρτιο, και να εντατικοποιηθεί η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πρόσφυγες, αλλά και η επαναπροώθηση σε τρίτες χώρες. Επίσης τονίζει τη σημασία της λειτουργίας των κέντρων καταγραφής και ταυτοποίησης.
II. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
4.Ως ανταπόκριση στη μεταναστευτική κρίση που αντιμετωπίζει η ΕΕ, ο στόχος πρέπει να είναι η ταχεία αναχαίτιση των ροών, η προστασία των εξωτερικών συνόρων, η μείωση της παράνομης μετανάστευσης και η διαφύλαξη της ακεραιότητας του χώρου Σένγκεν. Στο πλαίσιο αυτής της ολοκληρωμένης προσέγγισης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αξιολόγησε, με βάση λεπτομερείς εκθέσεις της Προεδρίας και της Επιτροπής, την πρόοδο της εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών που συμφωνήθηκαν τον Δεκέμβριο.
5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την απόφαση του ΝΑΤΟ να βοηθήσει στην αναγνώριση, παρακολούθηση και επιτήρηση των παράνομων διελεύσεων στο Αιγαίο Πέλαγος και καλεί όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ να υποστηρίξουν ενεργά το μέτρο αυτό. Η ΕΕ και ιδίως ο FRONTEX θα πρέπει να συνεργάζονται στενά με το ΝΑΤΟ.
6. Η πλήρης και ταχεία εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, προκειμένου να αναχαιτισθούν οι μεταναστευτικές ροές και να καταπολεμηθούν τα δίκτυα διακινητών και λαθρεμπόρων. Η Τουρκία έχει λάβει μέτρα για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση των σύρων προσφύγων στην τουρκική αγορά εργασίας και την ανταλλαγή δεδομένων με την ΕΕ. Ωστόσο, οι ροές των μεταναστών που φθάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλές. Επιβάλλεται σημαντική και διαρκής μείωση του αριθμού των παράνομων εισόδων από την Τουρκία στην ΕΕ. Αυτό απαιτεί περισσότερες και αποφασιστικές προσπάθειες και από την πλευρά της Τουρκίας για την αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει τη συμφωνία που επιτεύχθηκε όσον αφορά τη διευκόλυνση για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ταχέως τα προγράμματα προτεραιότητας. Σημειώνει επίσης με ικανοποίηση την πρόοδο όσον αφορά την κατάρτιση αξιόπιστου εθελοντικού προγράμματος εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία.
7. Επιπλέον,
α) όσον αφορά τις σχέσεις με εμπλεκόμενες τρίτες χώρες, οι ολοκληρωμένες και ειδικά προσαρμοσμένες δέσμες κινήτρων που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή για συγκεκριμένες χώρες προκειμένου να διασφαλίζονται αποτελεσματική επιστροφή και επανεισδοχή απαιτούν την πλήρη στήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί επίσης την Επιτροπή, την Ύπατη Εκπρόσωπο και τα κράτη μέλη να παρακολουθούν και να αντιμετωπίζουν τυχόν παράγοντες που είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε μεταναστευτικές ροές•
β) η εφαρμογή και η επιχειρησιακή επακολούθηση της συνόδου της Βαλέτας, ιδίως του συμφωνηθέντος καταλόγου των 16 δράσεων προτεραιότητας, πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν•
γ) θα πρέπει να εξακολουθήσει να παρέχεται ανθρωπιστική βοήθεια στους Σύρους πρόσφυγες και στις χώρες που γειτονεύουν με τη Συρία. Πρόκειται για επείγουσα παγκόσμια ευθύνη. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την έκβαση της διάσκεψης σχετικά με τη στήριξη προς τη Συρία και την ευρύτερη περιοχή, που έλαβε χώρα στο Λονδίνο στις 4 Φεβρουαρίου, και καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και όλες τις άλλες συνεισφέρουσες χώρες να εφαρμόσουν ταχέως τις δεσμεύσεις τους•
δ) οι συνεχείς και επίμονες παράτυπες μεταναστευτικές ροές κατά μήκος της οδού των δυτικών Βαλκανίων εξακολουθούν να δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες, απαιτώντας περαιτέρω συντονισμένη δράση και τερματισμό της προσέγγισης της διέλευσης χωρίς διατυπώσεις (wave through), καθώς και της εφαρμογής μέτρων χωρίς συντονισμό κατά μήκος της οδού, λαμβανομένων υπόψη των ανθρωπιστικών επιπτώσεων για τα θιγόμενα κράτη μέλη. Είναι επίσης σημαντικό να παραμείνουμε σε εγρήγορση όσον αφορά ενδεχόμενες εξελίξεις σχετικές με άλλες οδούς, ώστε να μπορούμε να αναλάβουμε ταχεία και συντονισμένη δράση•
ε) το Συμβούλιο ενέκρινε σύσταση στις 12 Φεβρουαρίου 2016. Είναι σημαντικό να αποκατασταθεί με συντονισμένο τρόπο η ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν, με πλήρη στήριξη των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν δύσκολες συνθήκες. Θα πρέπει να επανέλθουμε σε μια κατάσταση όπου όλα τα μέλη του χώρου Σένγκεν εφαρμόζουν πλήρως τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν και αρνούνται στα εξωτερικά σύνορα την είσοδο σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εισόδου ή δεν Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου μολονότι είχαν τη δυνατότητα να το πράξουν, λαμβανομένης ταυτοχρόνως υπόψη της ιδιομορφίας των θαλάσσιων συνόρων, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή του θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας•
στ) με τη βοήθεια της ΕΕ, η σύσταση και η λειτουργία κέντρων πρώτης υποδοχής βελτιώνονται σταδιακά όσον αφορά την ταυτοποίηση, την καταγραφή, τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και τους ελέγχους ασφαλείας επί προσώπων και ταξιδιωτικών εγγράφων• ωστόσο, πρέπει πολλά ακόμη να γίνουν, ιδίως να καταστούν πλήρως λειτουργικά τα κέντρα πρώτης υποδοχής, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης ταυτοποίηση και καταγραφή όλων των εισόδων σε ποσοστό 100% (συμπεριλαμβανομένων συστηματικών ελέγχων ασφαλείας σε ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων, ιδίως το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, όπως απαιτείται από το ενωσιακό δίκαιο), να εφαρμοστεί πλήρως η διαδικασία μετεγκατάστασης, να αναχαιτισθούν οι δευτερεύουσες ροές παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο και να παρασχεθούν οι σημαντικές εγκαταστάσεις υποδοχής που απαιτούνται για τη φιλοξενία των μεταναστών υπό ανθρώπινες συνθήκες μέχρι την αποσαφήνιση της κατάστασής τους. Οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν το κράτος μέλος στο οποίο θα ζητούν άσυλο•
ζ) η ανθρωπιστική κατάσταση των μεταναστών κατά μήκος της οδού των δυτικών Βαλκανίων απαιτείεπείγουσα δράση, με χρήση όλων των διαθέσιμων ενωσιακών καιεθνικών μέσων για τη βελτίωσή της. Προς τον σκοπό αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θεωρεί απαραίτητο να αποκτήσει η ΕΕ ικανότητα να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια εσωτερικώς, σε συνεργασία με οργανώσεις όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ώστε να στηριχθούν οι χώρες που αντιμετωπίζουν μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών, με βάση την εμπειρία της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις το συντομότερο δυνατόν•
η) όλα τα στοιχεία που συμφωνήθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο θα πρέπει να εφαρμοσθούν γρήγορα, μεταξύ άλλων οι αποφάσεις σχετικά με τη μετεγκατάσταση και μέτρα για τη διασφάλιση της επιστροφής και επανεισδοχής. Όσον αφορά την πρόταση για "Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή", θα πρέπει να επιταχυνθούν οι εργασίες προκειμένου να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία κατά την ολλανδική Προεδρία και να καταστεί το νέο σύστημα λειτουργικό το συντομότερο δυνατόν• θ) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναπτύξει με γοργούς ρυθμούς ιδέες, σε συνεργασία με την Επιτροπή, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αυτή θα μπορούσε να συμβάλει στην ανταπόκριση της ΕΕ.
8.Η συνολική στρατηγική που συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο θα αποφέρει αποτελέσματα μόνον εάν όλα τα στοιχεία της επιδιώκονται από κοινού και εάν τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη ενεργούν μαζί και με πλήρη συντονισμό. Παράλληλα, πρέπει να σημειωθεί πρόοδος προς τη μεταρρύθμιση του ισχύοντος πλαισίου της ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται ανθρώπινη και αποτελεσματική πολιτική ασύλου. Για τον σκοπό αυτό, μετά τη σημερινή διεξοδική συζήτηση θα ενταθούν οι προετοιμασίες ώστε να καταστεί δυνατή μια συζήτηση εφ' όλης της ύλης στην επόμενη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου, με βάση οριστικότερη αξιολόγηση, πρέπει να καθορισθούν περαιτέρω κατευθύνσεις και επιλογές.
