Της ΛΕΜΟΝΙΑΣ ΒΑΣΒΑΝΗ
Ο νούμερο ένα προορισμός όταν σκεφτεί κανείς την Τουρκία είναι η Κωνσταντινούπολη. Όμως η γειτονική μας χώρα έχει και άλλα μέρη που αξίζει τον κόπο να επισκεφθεί κανείς.
Πρόσφατα βρέθηκα στην Αδριανούπολη (Edirne) και στα περίχωρά της (Τυρολόη, Ραιδεστό, Ορεστιάδα) σε ένα ταξίδι που διοργάνωσε το Πρακτορείο Ανάπτυξης της Ανατολικής Θράκης (Trakya Kalkinma Ajansi Development Agency)- μετά από πρόταση του Γραφείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Πρεσβείας στην Αθήνα και σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού της γειτονικής μας χώρας- και είδα μια πιο αυθεντική πλευρά της τουρκικής φιλοξενίας. Γνώρισα ανθρώπους που έβαζαν στην άκρη την πολιτική και πρότασσαν πως η συνεργασία των δύο λαών, Ελλήνων και Τούρκων, μπορεί να φέρει οφέλη και στις δύο πλευρές.
Η ελληνική πλευρά φαίνεται πως τελευταία προσελκύει ολοένα και περισσότερους τουρίστες. Τα έσοδα από την έκδοση βίζας για Τούρκους πολίτες που θέλουν να επισκεφθούν τη χώρα μας αγγίζουν το 1,5 εκ. ευρώ το χρόνο, σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Ριζάκη που εργάζεται στο Ελληνικό Προξενείο Αδριανούπολης. Και υπολογίζεται πώς πέρυσι 1 εκ. Τούρκοι ήρθαν ως τουρίστες στη χώρα μας με κύριους προορισμούς τη Θεσσαλονίκη, αλλά και την Καβάλα, τη Θάσο, και φυσικά την Αλεξανδρούπολη. Οι τουριστικοί πράκτορες από τον Οργανισμό Τουρισμού Τουρκίας μιλούν με τα καλύτερα λόγια για το δήμαρχο Θεσσαλονίκης. «Ο Γιάννης Μπουτάρης είναι φίλος», λένε, και το εννοούν. Το νιώθεις από το χαμόγελό τους. Μάλιστα σχεδιάζουν να ενώσουν τους «Δρόμους Κρασιού» σε ένα τρίπτυχο: Ελλάδας –Τουρκίας και Βουλγαρίας, σε μια προσπάθεια τόνωσης του οινοτουρισμού της περιοχής τους.
Πρόκειται για έναν τομέα που φαίνεται πως αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα. Το μαρτυρούν οι ποικιλίες κρασιού όπως το γιαπουντζάκ και το παπά καράς, που παράγουν οι Τούρκοι οινοποιοί, και σε μια χώρα που η επίσημη θρησκεία απαγορεύει το αλκοόλ.
«Το φτιάχνουμε γιατί καταναλώνεται, υπάρχουν λάτρεις του κρασιού και μπορούμε να το πουλήσουμε», ανέφεραν απαντώντας στην απορία μου για τη σχέση παραγωγής κρασιού και θρησκείας ισλάμ. Πάντως πάνω σε κάθε μπουκάλι κρασί υπάρχουν στο πίσω μέρος της φιάλης τρία εικονίδια: ένα για απαγόρευση του αλκοόλ σε νέους κάτω των 18 ετών, ένα για όσους θα οδηγήσουν και ένα για γυναίκες που κυοφορούν.
Αδριανούπολη και θρησκευτικός τουρισμός
Στην Αδριανούπολη κομβική θέση έχει το τζαμί και το συγκρότημα κτιρίων Σελιμιγιέ που χτίστηκε με εντολή του Σελίμ Β’ με την υπογραφή του ελληνικής καταγωγής (από την Καισάρεια της Καππαδοκίας) αρχιτέκτονα Μιμάρ Σινάν. «Είναι το μεγαλύτερο τζαμί στην Τουρκία με 999 παράθυρα, που δημιουργούν έναν εξαιρετικά φωτεινό εσωτερικό χώρο. Έχει κεραμικά πλακίδια Ιζνίκ και το 2011 εντάχθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO», εξηγεί ο γεμάτος όρεξη και ενέργεια ξεναγός Ender Pinarbasi που μιλάει και Ελληνικά.
Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται η Μεγάλη Εβραϊκή Συναγωγή που αναστηλώθηκε και άνοιξε μόλις το 2015 και πλέον είναι επισκέψιμη. Το έργο έγινε ακολουθώντας τα πρότυπα της εποχής που κατασκευάστηκε. Στην πόλη υπάρχουν ακόμη δύο Βουλγαρικές Ορθόδοξες εκκλησίες.
Στα ελληνικού ενδιαφέροντος κτήρια η πρώην Ζάππειος Σχολή είναι πλέον αστυνομικό τμήμα, μια ορθόδοξη εκκλησία που υπήρχε είναι πλέον γυμναστήριο, ενώ αρκετά σπίτια Ελλήνων που έφυγαν με την ανταλλαγή πληθυσμών βιώνουν τη φθορά του χρόνου και μαρτυρούν πως κάποτε ζούσε εδώ μια ελληνική κοινότητα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Κουλίγιε Μουσείο Υγείας που ανήκει επίσης στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι Τούντζα, το σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Χαϊρεντίν και η ανέγερσή του έγινε από τον Μπεγιαζίτ Β’ το 1484-1488. Ο χώρος λειτούργησε ως νοσοκομείο μέχρι και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο για θεραπείες ασθενών (υδροθεραπείες, μουσικοθεραπείες κ.ά.).
Η ιστορική πάλη λαδιού στο Κίρκπιναρ
Στο Κίρκπιναρ (σημαίνει «40 πηγές»), που είναι σε κοντινή απόσταση, όλα φαίνονται ήρεμα. Το καλοκαίρι όμως (τελευταία εβδομάδα Ιουνίου ή αρχές Ιουλίου – ανάλογα με το πότε θα πέσει το ραμαζάνι) αναβιώνει η Ιστορική Πάλη Λαδιού που πλαισιώνεται από πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τούρκοι παλαιστές που ονομάζονται πεχλιβάνηδες (σημαίνει «ήρωας» ή «πρωταθλητής») φοράνε στενά δερμάτινα χειροποίητα παντελόνια πάλης που ονομάζονται κισπέτια ή κιουσπέτια φτιαγμένα από δέρματα νεροβούβαλων ή αγελάδας, αλείφονται με λάδι και παλεύουν στο γήπεδο. Ο νικητής παίρνει το έπαθλο της χρυσής ζώνης και τον τίτλο του αφέντη πεχλιβάνη βραβείο. Οι αγώνες έχουν συμπεριληφθεί στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.
Το τρένο του Καραγάτς (Ορεστιάδα)
Διασχίζοντας τη γέφυρα του Έβρου αντικρίζουμε το Καραγάτς (Ορεστιάδα). Εκεί υπάρχει ο τερματικός σταθμός Αδριανούπολης. Ένας σταθμός που σχεδιάστηκε από τον Κεμαλετίν Μπέη και θα συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με την Ευρώπη. Η κατασκευή άρχισε το 1914 όμως έμεινε ημιτελής λόγω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ορεστιάδα πέρασε με τη Συνθήκη των Σεβρών στην Ελλάδα η οποία λίγα χρόνια μετά, το 1923, στη συνδιάσκεψη της Λωζάννης δεν μπορούσε να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις στους Τούρκους και τελικά την έχασε.
Έπειτα χτίστηκε νέος σιδηροδρομικός σταθμός στην άλλη όχθη του Έβρου για να εξυπηρετήσει την Αδριανούπολη και σήμερα ο χώρος του παλιού ημιτελούς σιδηροδρομικού σταθμού στεγάζει πλέον τη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Θράκης.
Η παραθαλάσσια Ραιδεστός
Οι πόλεις που έχουν το υγρό στοιχείο πάντα έχουν μια ιδιαίτερη γοητεία. Στην περίπτωση της Ραιδεστού (Tekirdag) η σχέση με το θαλάσσιο μέτωπο δίνει άλλο αέρα στην πόλη. Πριν τρία χρόνια άρχισε η ανάπλαση της παραλίας της με επέκταση προς τη θάλασσα και τοποθέτηση πολλών μνημείων και αγαλμάτων. Ανάμεσα στους δημιουργούς είναι και ένας γλύπτης που μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, ο Οδυσσέας Τοσουνίδης.
Αλλά η παραλία δεν είναι το μόνο μέρος που αλλάζει. Ο πρόεδρος των Τουριστικών Πρακτόρων Τουρκίας κ. Ορχάν Τσεμπί ανέφερε πως έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα προϋπολογισμού 5 εκ. ευρώ για να αναπαλαιώσει ο δήμος Ραιδεστού τα σπίτια που είχαν οι Έλληνες και αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923.
«Η περιοχή που θα γίνει το πρόγραμμα θα ονομαστεί “Πολιτιστικό Σοκάκι” και θα γίνει αναπαλαίωση σε 156 σπίτια. Θα φτιαχτεί το Μουσείο Μαυρίδη με φωτογραφίες και εκθέματα από το παρελθόν του τόπου, ενώ θα γίνουν και boutique ξενοδοχεία, ωδεία, καταστήματα εστίασης και χώροι πολιτισμού. Το πρόγραμμα αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2020». Ο ίδιος εξήγησε πως προηγουμένως βρήκαν παλιούς κατοίκους της Ραιδεστού οι οποίοι ήρθαν στην πόλη και είδαν τα σπίτια τους. «Κάποια από τα σπίτια μπορούν να συντηρηθούν, σε άλλα θα γίνει απαλλοτρίωση», συμπλήρωσε.
Οι γεύσεις
Το φαγητό εδώ έχει την τιμητική του. Σουτζουκάκια Ραιδεστού, κουζουιντζίκ μπεγιεντί (αρνάκι γάλακτος με πουρέ από μελιτζάνα) στην οθωμανική κουζίνα της Tulipa, συκωτάκια Αδριανούπολης, «ταβά τζιγέρι» όπως τα λένε (παναρισμένα με αλεύρι και τηγανισμένα σε καυτό λάδι), πιλάφια και κους κους, κουραμπιέδες και αμυγδαλωτά στο εργαστήρι Arslanzade από τον μάστορα των γλυκών Αρίφ Μερίτς που έχει σερβίρει μέχρι και στον… Ομπάμα, το ιδιαίτερο πεϊνίρχαλβά (ταχίνι με τοπικό τυρί που μοιάζει οπτικά σαν κανταΐφι), το γευστικότατο αχλάδι με λάιμ από το κτήμα του Bakucha (λίγα χιλιόμετρα έξω από το Luleburgaz) και τα προσεγμένα κρασιά Arcadia και Umurbey.
Νέο φεστιβάλ στο Τσόρλου
Τη δική του θέση ως τουριστικού προορισμού θα διεκδικήσει το Τσόρλου (Τυρολόη) μέσα από ένα νέο φεστιβάλ με τίτλο «Fest in Trakya» που θα διεξαχθεί για πρώτη φορά από 18 έως 27 Αυγούστου 2017. Μια βιομηχανική κατά κύριο λόγο περιοχή, με 1500 εργοστάσια, που θέλει να προβάλει τα προϊόντα της, μικρές και μεγάλες εμπορικές εταιρίες, και να προσφέρει παράλληλα μια πρόταση για διακοπές που να συνδυάζουν ψώνια, πολιτισμό, αθλητισμό και γαστρονομία.
Το αποτέλεσμα θα φανεί στην πορεία. Όμως ένα πράγμα είναι σίγουρο. Η φιλοξενία τους αποτελεί ένα δυνατό χαρτί. Στο τέλος του ταξιδιού η Γκαμζέ Σαρίτσα, διευθύντρια δημοσίων σχέσεων του Οργανισμού Ανάπτυξης Θράκης έκανε το καθιερωμένο έθιμο: έριξε δηλαδή λίγο νερό στο δρόμο κατά την αναχώρησή μας για Ελλάδα και ευχήθηκε «όπως κυλάει το νερό έτσι εύκολο να είναι το ταξίδι μας και έτσι όπως κυλάει το νερό, να ξαναγυρίσουμε». Κάτι μου λέει πως η ευχή της θα πραγματοποιηθεί.
Χρήσιμα Link
http://www.divan.com.tr/divan-corlu/tr
http://www.konstantinoupolis-guide.gr/
