Επιμέλεια: ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
«Το ’68 πέρα από το ‘68». Αυτός είναι ο τίτλος του αφιερώματος που έχει ετοιμάσει το 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντας 7 μοναδικά ντοκιμαντέρ παραγωγής από το 1968 έως το 2017.
Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από το 1968, τη χρονιά-κλειδί του 20ου αιώνα που γέννησε επαναστάσεις, συγκρούσεις, όνειρα, απογοητεύσεις και ελπίδες, με βασικούς σταθμούς την εξέγερση στη Γαλλία τον Μάιο και την Άνοιξη της Πράγας.
Τα παραπάνω γεγονότα ήταν φυσικό να ασκήσουν επιρροή και στην 7η τέχνη.
Τι θα δείτε; Σε σημείωμα του ΦΝΘ τονίζεται ότι: «Τα ντοκιμαντέρ εκτείνονται στον τόπο και το χρόνο και επανεξετάζουν το μήνυμα και το πνεύμα των ιδεών που επιχείρησαν να αλλάξουν τον κόσμο από την Κεντρική Ευρώπη ως τις ΗΠΑ και από τη Λατινική Αμερική ως την Άπω Ανατολή».
Στην οθόνη
«Στο έντονο παρόν» του Ζοάο Μορέιρα Σάλες (Βραζιλία, 2017) ο αδελφός του Βάλτερ Σάλες χρησιμοποιεί σπάνιο αρχειακό υλικό από την εξέγερση στο Παρίσι και από την Άνοιξη της Πράγας παρεμβάλλοντας βιντεοσκοπημένο υλικό που τράβηξε η μητέρα του στην Κίνα το 1966. Μέσα απ’ αυτή την παράλληλη αφήγηση μας δίνει ένα ιδιοφυές δοκίμιο που αναλύει τις αιτίες και την εξέλιξη των εξεγέρσεων, ασκώντας κριτική σε όλες τις πλευρές.
-Στο «Δεν ξεχνάμε, δεν συγχωρούμε» του Ρισάρ Ντιντό (Ελβετία, 2003) θα μάθετε για την σχεδόν άγνωστη εξέγερση που έγινε στις 2/10/1968 στο Μεξικό: οι φοιτητές συγκεντρώνονται στην πρωτεύουσα και απαιτούν δημοκρατία. Η κυβέρνηση απαντά με πρωτοφανή σκληρότητα, βασανιστήρια και σφαίρες. Απολογισμός, περίπου 300 νεκροί. Σημειώστε πως ένας από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων που δεν θέλησε να σιωπήσει βρέθηκε δολοφονημένος λίγο πριν γυριστεί αυτό το ντοκιμαντέρ.
-Στο «1968-Η ελπίδα» του Βίκτορ Πολέσνι (Τσεχία, 2008) θα δείτε άγνωστες πτυχές της Άνοιξης της Πράγας και της σοβιετικής επέμβασης στην Τσεχοσλοβακία, παρασκήνια από συνεδριάσεις κομμάτων και μυστικές πολιτικές συμφωνίες, με επίκεντρο την τσέχικη φιλελευθεροποίηση του 1968, και την εμβληματική μορφή της, τον πολιτικό Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ.
-Η «Σύγχυση» του Έβαλντ Σορμ (Τσεχοσλοβακία, 1969) είναι ένα ποιητικής φύσης ντοκουμέντο για τη Σοβιετική επέμβαση που συνέτριψε την Άνοιξη της Πράγας τον Αύγουστο του 1968, μέσα από εικόνες παράνομα τραβηγμένες που ήρθαν για πρώτη φορά στο φως το 1990, μετά την πρώτη του Κομμουνιστικού καθεστώτος.
-Ο «Ταραγμένος Ιούνιος» του Ζέλιμιρ Ζίλνικ (Γιουγκοσλαβία, 1969) μεταφέρει τον θεατή στον Ιούνιο του 1968 στο Βελιγράδι και αποκαλύπτει στιγμές από τις φοιτητικές διαδηλώσεις που βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους. Η πολιτικοποιημένη ματιά του σπουδαίου σέρβου κινηματογραφιστή Ζέλιμιρ Ζίλνικ μεταφέρει τον παλμό των γεγονότων που συντάραξαν την πόλη.
-Η «Αμερικανική επανάσταση 2» του Χάουαρντ Αλκ (ΗΠΑ, 1969) έχει ως υπόθεση τη συμμαχία που έκαναν, μετά το επεισοδιακό συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο το 1968, οι Μαύροι Πάνθηρες με μια ομάδα νεαρών λευκών ριζοσπαστών διεκδικώντας από κοινού ελευθερία και δικαιοσύνη. Το ντοκιμαντέρ καταγράφει το χρονικό του κοινού τους αγώνα.
-Τέλος στο «Καλοκαίρι στη Ναρίτα» του Σινσούκε Ογκάουα (Ιαπωνία, 1968) θα δείτε τους κατοίκους ενός χωριού της Ιαπωνίας να ενώνουν τις δυνάμεις τους με εξεγερμένους φοιτητές και να αντιστέκονται με πυγμή στην κατασκευή ενός αεροδρομίου στην περιοχή τους.
