Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Τρέχοντας απεγνωσμένα να ξεφύγει από μια ζωή γεμάτη αποτυχίες και απορρίψεις, ο Νίκος (Χάρης Φραγκούλης) βουτάει στα βαθιά νερά της ανθρώπινης επιθυμίας. Στα χέρια του κρατάει το δώρο ενός ηλικιωμένου παλαιοπώλη: ένα παλιό κομμάτι δέρμα, χαραγμένο με μια διαβολική συμφωνία που του υπόσχεται τα πάντα, με κόστος την ίδια του τη ζωή. Καθώς βυθίζεται στην τρέλα, αναρωτιέται αν θα ξυπνήσει από τον εφιάλτη...
Αυτά συμβαίνουν στο «Μαγικό δέρμα», την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Κωνσταντίνου Σαμαρά που θα κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στις 8 Νοεμβρίου 2018, ώρα 20:00, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης (και επαναληπτική προβολή στην ίδια αίθουσα 9/11, ώρα 15.00).
Πρόκειται για μια ταινία που είναι εμπνευσμένη από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ.
Ο Θεσσαλονικιός δημιουργός που σπούδασε Νομική στο ΑΠΘ, και Σκηνοθεσία και Σενάριο στη Σορβόννη, έχει εργαστεί ως κριτικός κινηματογράφου, αποτέλεσε μέλος της ομάδας προγραμματισμού του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», και έχει διατελέσει στο παρελθόν βοηθός σκηνοθέτη σε ταινίες των Μπενουά Ζακό, Νίκου Παναγιωτόπουλου και Πάνου Κούτρα, τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Τώρα, έρχεται στην γενέτειρά του και στο ΦΚΘ, μετά τις βραβευμένες στο Φεστιβάλ Δράμας «Τρεις Αυγουλιέρες Παραλίγο Τέσσερις» (2014). Ο ίδιος απαντώντας στις ερωτήσεις μας για το «Μαγικό δέρμα» είπε πως: «Είναι μια ταινία με αφορμή αυτό το βιβλίο, μια νέα γραφή πάνω στην προβληματική του βιβλίου, αλλά και μια άσκηση απιστίας απέναντί του».
Περισσότερα στη συνέντευξη που ακολουθεί.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την ταινία;
-Σε μια ανύποπτη στιγμή, η μετέπειτα παραγωγός της ταινίας Φαίδρα Βόκαλη έριξε στο τραπέζι τον τίτλο του βιβλίου, με το οποίο ως τότε δεν είχα έρθει σε επαφή. Πρόκειται για το « La peau de chagrin» του Μπαλζάκ, ένα από τα πρώτα βαρυσήμαντα έργα του – κι αν αναφέρω τον γαλλικό τίτλο, είναι επειδή κουβαλά μια αμφισημία που δύσκολα μεταφράζεται: η λέξη « chagrin» αναφέρεται στην ζωική προέλευση του δέρματος, αλλά και στην βαθιά θλίψη, ακόμα καλύτερα στο πένθος. Λίγο αργότερα, έμαθα ότι το «Μαγικό δέρμα», αυτό το μυθιστόρημα για το ανεξάντλητο της επιθυμίας μέχρις συρρίκνωσης και εξαφάνισης, ήταν το τελευταίο βιβλίο που διάβαζε μαγεμένος ο Φρόιντ, καθώς τον συρρίκνωνε η αρρώστια. Αυτές οι παράμετροι δημιούργησαν μια συναστρία που νομίζω πως εγγράφεται τελικά στο dna της ταινίας.
-Ποια στοιχεία έχει η ταινία από το βιβλίο του Μπαλζάκ και πώς μεταφέρεται στο σήμερα;
-Είναι μεγάλη η κουβέντα που μπορεί να ανοίξει για τη σχέση μιας ταινίας όπως αυτή με το μυθιστόρημα που βρίσκεται στις ρίζες της γενεαλογίας της. Είναι μια ταινία με αφορμή αυτό το βιβλίο, μια νέα γραφή πάνω στην προβληματική του βιβλίου, αλλά και μια άσκηση απιστίας απέναντί του. Την ίδια στιγμή, όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό, μου φαίνεται πως μόνο με τέτοιους ελιγμούς θα μπορούσαμε εν τέλει να παραμείνουμε πιστοί σε κάποια πυρηνικά στοιχεία του μυθιστορήματος. Εξάλλου, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι από το 1830, και σίγουρα δε μπορούμε να φαντασιωνόμαστε μια στάσιμη σχέση με το τι σημαίνει «επιθυμία», «θέλω», «αφηγούμαι μια ιστορία». Πόσο μάλλον για το αμάλγαμα όλων αυτών, που τελικά είναι η ταινία. Ίσως το δικό μας «Μαγικό Δέρμα» να αφορά σε αυτήν ακριβώς τη μη-στασιμότητα, την ασταμάτητη ροή.
-Τι περιμένει πως θα κερδίσει ο ήρωάς σας με το μαγικό δέρμα και τι εν τέλει καταφέρνει;
-«Έτσι, θανάσιμα λαβωμένος, έπαιζα στο τσίρκο τον μονομάχο που πεθαίνει»: αυτή τη φράση από τη «Σκέψη» του Αντρέγιεφ δανείζεται ο ήρωας για να περιγράψει την περιπέτειά του. Ε λοιπόν αυτός ο ήρωας καταφέρνει να φτάσει από την μία άκρη της ταινίας στην άλλη. Και αυτό, αν δεν το αντιμετωπίσουμε ως αυτονόητο, δεν είναι λίγο. Σίγουρα είναι το πρώτο και το τελευταίο που θα ήθελα για το βλέμμα και την ψυχή του θεατή, να διασχίσουν αυτή την απόσταση μαζί του. Για τα υπόλοιπα, ας αποφασίσει ο καθένας μόνος του.
-Εσείς αν βρισκόσασταν στη θέση του ήρωα, θα δεχόσασταν το μαγικό δέρμα; Και αν ναι, τι θα κάνατε;
-Εξ αρχής υπέβαλα τον εαυτό μου σε μια, αναγκαία θαρρώ, υπόθεση εργασίας: να μην αντιμετωπιστεί το μαγικό δέρμα ως κάποιου είδους λυχνάρι με τζίνι, που να ικανοποιεί δηλωμένες ευχές, αλλά ως ένα κυριολεκτικό παρακολούθημα όλων των μηχανισμών της επιθυμίας, υπέργειων και υπόγειων. Με αυτούς τους όρους, η ερώτησή σας είναι πολύ ενδιαφέρουσα, και την ίδια στιγμή αδύνατο να απαντηθεί ικανοποιητικά. Την έθεσα πολλές φορές στον εαυτό μου κατά την δημιουργία της ταινίας, θα έλεγα μάλιστα ότι αυτή η ερώτηση κυκλοφορεί σαν ιός μέσα στην ταινία, αυτή είναι που καταστρέφει το ένα πλάνο για να γεννήσει το επόμενο. Καθώς αναρωτιόμουν, η ίδια η ερώτηση έμοιαζε να θέτει θηριώδεις αντιστάσεις. Και τώρα που μία ταινία μεγάλου μήκους έχει μείνει ως δακτυλικό αποτύπωμά της, η ερώτηση συνεχίζει να αντιστέκεται.
-Συμμετέχετε στο 59ο ΦΚΘ. Πώς νιώθετε γι’ αυτό; Και πώς κρίνετε τον θεσμό;
-Το κακό με τα Φεστιβάλ είναι ένα: ανα-παράγουν «φεστιβαλικές» ταινίες, ένα σύμπτωμα της εποχής, παρακμιακό αντίβαρο-άλλοθι στην σαρωτική επικράτηση της χυδαιότητας. Αν γίνεται να το αφήσουμε αυτό για λίγο στην άκρη, το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης είναι ένα διεθνές φεστιβάλ πολύ υψηλού επιπέδου.
-Τι θα δείτε στο φετινό ΦΚΘ;
-Την «Αναπαράσταση» του Λουτσιάν Πιντιλίε, μια θρυλική ταινία που μέχρι σήμερα μου έχει ξεφύγει. Το «Ακίνητο Ποτάμι» του Άγγελου Φραντζή, που θεωρώ τον πιο πληθωρικό και ενδιαφέροντα σύγχρονο Έλληνα σκηνοθέτη. Ελπίζω ακόμα να προλάβω αρκετές ταινίες του αφιερώματος στο queer ελληνικό σινεμά. Αν και, εδώ που τα λέμε, ό,τι καλύτερο στα φεστιβάλ είναι οι ταινίες που προκύπτουν αυτοσχεδιαστικά, σχεδόν στην τύχη, χωρίς πολλές γνώσεις και προσδοκίες.
Χρήσιμα
Με τους Χάρη Φραγκούλη, Ανθή Ευστρατιάδου, Ανδρέα Κοντόπουλο και τους Άγγελο Παπαδημητρίου, Τζένη Θεωνά, Γιάννη Μπέζο, Χάρη Ρώμα, Μπέτυ Αρβανίτη, Κώστα Βουτσά.
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας:
