Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Με ένα ιστορικό μυθιστόρημα, τις «Μάγισσες του Θερμαϊκού» (εκδ. Πηγή) επιστρέφει η συγγραφέας Όλγα Λιάρατζη. Με αφορμή την κυκλοφορία του και την υπογραφή αντιτύπων που θα κάνει απόψε στις 19.00 στο 38ο Φεστιβάλ Βιβλίου (stand 21-22) η ίδια απάντησε στις ερωτήσεις μας. Μίλησε για την έρευνα που έκανε με δεδομένο ότι σε αυτό της το συγγραφικό πόνημα ο τόπος δράσης είναι η Θεσσαλονίκη από το 1935 μέχρι και την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς. Αναφερόμενη στα πλεονεκτήματα των βιβλίων είπε πως η ανάγνωσή τους «είναι ταξίδι, συγκίνηση, φυγή, γνώση και κυρίως μέθεξη», ενώ απαντώντας σε ερώτησή μας για την φιλαναγνωσία στην χώρα μας είπε πως μπορεί να ενισχυθεί μέσα από τον χώρο της εκπαίδευσης με «καινοτόμες δράσεις» που θα «ξεκλειδώσουν τη φαντασία των παιδιών» και θα τα βοηθήσουν να εκτιμήσουν «τα προϊόντα πολιτισμού που μας κληροδότησαν οι πρόγονοι, αλλά και όσα δημιουργούν οι σύγχρονοι».
-Μετά το «Όταν δάκρυσε ο Βόσπορος» και το «Σκοτεινό πορτρέτο» γράφετε ένα ακόμη ιστορικό μυθιστόρημα. Πώς επιλέξατε το θέμα του; Και πώς συλλέξατε το υλικό κατά την έρευνά σας;
-Εδώ και σαράντα περίπου χρόνια ζω στη Θεσσαλονίκη και την νιώθω πατρίδα μου πια. Είναι μια πόλη με ιδιαιτερότητες και με πλούσια Ιστορία που την συναντάς σε κάθε σταυροδρόμι, σε κάθε βυζαντινή εκκλησία και σε υπέροχα παλιά κτίρια που διασώθηκαν ευτυχώς για να μας θυμίζουν το πλούσιο σε μνήμες παρελθόν της. Δεν μπορούσα λοιπόν παρά να βυθιστώ στις μνήμες αυτές, νωπές ακόμα στους γεροντότερους, άγνωστες ίσως στους νεότερους, ικανές όμως να με εμπνεύσουν το ιστορικό υπόβαθρο του Μυθιστορήματος.
Στην έρευνά μου απευθύνθηκα τόσο στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, όσο και στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού αλλά και στο Λαογραφικό της Θεσσαλονίκης. Διάβασα ό,τι βρήκα για την εποχή, αλλά κυρίως για τον προσφυγικό Ελληνισμό της πόλης.
-Ποιες ήταν οι «Μάγισσες του Θερμαϊκού»;
-«Οι Μάγισσες του Θερμαϊκού» είναι οι δυο ηρωϊδές μου, η Μυρτώ Παράσχου και η Κοραλία Αβράμογλου. Η πρώτη με την ομορφιά της κάνει σκλάβο της όποιο αρσενικό βρεθεί στο δρόμο της, η δεύτερη με διαισθητικές ικανότητες μιλά με τους νεκρούς και προλέγει το μέλλον. Δύο γυναίκες τόσο διαφορετικές αλλά και τόσο όμοιες στη δύναμη που διαθέτουν.
-Πώς επηρεάζει το ιστορικό πλαίσιο τις ζωές των ηρώων;
-Το Μυθιστόρημα ξεκινά το 1935, λίγο πριν την δικτατορία του Μεταξά και τελειώνει με την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς. Εποχή έντονων συγκρούσεων, ιδεολογικών και εθνικών, αφήνει το στίγμα της στο πεπρωμένο των ηρώων μου που υπηρετώντας το δικό του όνειρο ο καθένας ωριμάζουν βίαια μέσα από αντιξοότητες και διαψεύσεις και αναγκάζονται στο τέλος να επανακαθορίσουν τη ζωή τους.
-Από τι αντλείτε έμπνευση για το γράψιμο;
-Από όσα βλέπω, ακούω, διαβάζω και ονειρεύομαι. Το όνειρο, καθώς συνδέεται με το υποσυνείδητο, πολλές φορές με έχει βοηθήσει να δώσω ένα συγκεκριμένο τέλος στο μυθιστόρημα, ή μια απρόβλεπτη ανατροπή στη ροή των γεγονότων.
-Θα είστε στο Φεστιβάλ Βιβλίου Θεσσαλονίκης για υπογραφή αντιτύπων των βιβλίων σας. Στη συνέντευξη τύπου για το 38ο Φεστιβάλ ο πρόεδρος του ΣΕΚΒΕ κ. Μπάμπης Μπαρμπουνάκης είπε πως τέτοιοι θεσμοί βοηθούν στη διάδοση των βιβλίων και πως το βιβλίο θα αντέξει μέσα στην ηλεκτρονική εποχή. Εσείς τι εκτιμάτε; Είστε αισιόδοξη για το μέλλον του βιβλίου;
-Το βιβλίο είτε σε ψηφιακά μορφή είτε σε έντυπη θα υπάρχει γιατί είναι ταξίδι, συγκίνηση, φυγή, γνώση και κυρίως μέθεξη. Τίποτα δεν μπορεί να το υποκαταστήσει ή να το αντικαταστήσει.
-Έχετε εργαστεί και στον χώρο της εκπαίδευσης. Τι πιστεύετε πως θα βοηθούσε για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας στην χώρα μας;
-Οι Λέσχες ανάγνωσης μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο σημαντικό ρόλο, ο ρόλος του σχολείου όμως στην κατεύθυνση αυτή είναι καθοριστικός. Θα μπορούσαν να αναπτυχθούν καινοτόμες δράσεις όπως πλούσιες βιβλιοθήκες σε κάθε σχολικό συγκρότημα με ανάλογες δραστηριότητες, όπως θα μπορούσαν επίσης και τα μαθήματα δημιουργικής γραφής να εισαχθούν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Πρέπει να ξεκλειδώσουμε την φαντασία των παιδιών προκειμένου να δημιουργήσουν τέχνη. Έτσι θα εκτιμήσουν και τα προϊόντα πολιτισμού που μας κληροδότησαν οι πρόγονοι, αλλά και όσα δημιουργούν οι σύγχρονοι.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Διαβάζω τη «Λέσχη των νέων πιανιστών» του Βjornstad Ketil, ένα βιβλίο για τη μουσική, την ερωτική επιθυμία, τη ζωή και τον θάνατο. Είναι πράγματι μαγευτικός ο τρόπος γραφής του Σουηδού αυτού συγγραφέα, θα το συνιστούσα ανεπιφύλακτα.
