Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

100 κείμενα για την πανδημία σε έναν δωρεάν τόμο

Οι επιμελητές του τόμου «Αποτυπώσεις σε στιγμές κινδύνου», Πόλα Καπόλα, Γεράσιμος Κουζέλης και Ορέστης Κωνσταντάς μίλησαν στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» για το συγγραφικό αυτό πόνημα

Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη

 

Εκατό κείμενα-αποκρίσεις, γραμμένα από επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων, που διερευνούν το σκοτεινό ατομικό και συλλογικό «τώρα» της πανδημίας και των μέτρων και αναρωτιούνται για τον κόσμο «αύριο» περιλαμβάνονται στον τόμο «Αποτυπώσεις σε στιγμές κινδύνου», που με φροντίδα της Εταιρείας Μελέτης των Επιστημών του Ανθρώπου κυκλοφορεί ηλεκτρονικά και δωρεάν για τους αναγνώστες από τις εκδόσεις Νήσος ως 19ος τόμος των «τοπικών».

Πτυχές κοινωνικές, πολιτικές, ιατρικές, φιλοσοφικές αποτυπώνονται σε αυτά.

«Για πρώτη φορά στην ιστορία της, ολάκερη η ανθρωπότητα βρέθηκε απέναντι σε ένα ζήτημα. Δυστυχώς χρειάστηκε μια τέτοια καταστροφή για να θυμηθούμε πως είναι να είμαστε όλοι μαζί. Ας το θυμόμαστε αυτό καθώς επιστρέφει ο καθένας στον μικρόκοσμό του και στα εξατομικευμένα συμφέροντά του» αναφέρουν οι επιμελητές του τόμου, Πόλα Καπόλα, Γεράσιμος Κουζέλης και Ορέστης Κωνσταντάς σε συνέντευξη που μας παραχώρησαν.

Παράλληλα τόνισαν πως ή έκδοση ξεκίνησε πρώτα από όλα από την δική τους ανάγκη να κατανοήσουν τι είναι αυτό που συμβαίνει, ενώ στο κάλεσμά τους προς συγγραφείς, είδαν πόσο μεγάλος αριθμός ατόμων ήθελε να γράψει για την πανδημία που ζούμε.

Όσον αφορά στον χώρο του βιβλίου σημείωσαν πως «χτυπήθηκε σοβαρά κατά την οικονομική ύφεση» και πως «Θα απαιτηθεί οπωσδήποτε στήριξη από την πολιτεία και του ευρωπαϊκούς θεσμούς, αν θέλουμε να μη θρηνήσουμε απώλειες». Εξέφρασαν τέλος την εκτίμηση πως το βιβλίο είναι ανθεκτικό στις κακουχίες και σημείωσαν πως ο κλάδος αυτός, όπως και άλλοι θα κληθούν να δείξουν την δημιουργικότητά τους σε τρόπους προσέγγισης προς το κοινό.

apotypwseis_se_stigmes_kindynou.jpg

-Πού στοχεύει η συγκεκριμένη έκδοση;

-Σχεδιάσαμε αυτή την έκδοση εκκινώντας από τη δική μας ανάγκη να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει. Με το κάλεσμα που κάναμε στους συγγραφείς που συμμετέχουν στον τόμο, καταλάβαμε ότι δεν ήταν μόνο δική μας ανάγκη, εξού και ο εντυπωσιακός αριθμός συμμετοχών. Η στόχευση ήταν να γίνει μια πρώτη αποτύπωση της πανδημίας, να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία της επιστήμης για να θέσουμε ερωτήματα ώστε να επιχειρήσουμε απαντήσεις για τη στιγμή του κινδύνου που ζούμε όλοι τώρα, αλλά και να δούμε πως θα είναι το «αύριο». H στόχευση δεν περιορίστηκε στην σταχυολόγηση των πολλαπλών και ετερογενών αντιδράσεων στην επιδημία και τις συνέπειές της, αλλά στην απόπειρα ιχνηλάτησης ενός θετικού προτάγματος.

 

-Τι αποτυπώνεται μέσα από αυτά τα κείμενα; Υπάρχει μια τάση, αίσθηση που να επικρατεί;

-Υπάρχει η ανάγκη συνεννόησης και -έστω και από απόσταση- διαλόγου, υπάρχει η ανάγκη να σκεφτούμε και να αξιοποιήσουμε όποια γνώση διαθέτουμε για να καταλάβουμε, υπάρχει η ανάγκη συλλογικότητας που κινδυνεύει λόγω απομόνωσης και υπάρχει, στο δημοκρατικό χώρο μια μεγάλη αγωνία για το πού θα πάει η κατάσταση, πόσα και ποια από τα κατασταλτικά μέτρα θα μας μείνουν και ποιες υποχωρήσεις ως προς τα δικαιώματα και τις κοινωνικές μας απαιτήσεις θα φανούν χρήσιμες σε αυτούς που ελέγχουν την κατάσταση και αποδεκτές από όλους μας λόγω φόβου.

Η ρητή αναφορά του γενικού τίτλου του τόμου στο φιλοσοφικό έργο του Βάλτερ Μπένγιαμιν και στις επεξεργασίες του για τη στιγμή του κινδύνου, σιωπηλά –ωστόσο ρητά– προτείνει μια ερμηνευτική διαδρομή στο σύνολο των κειμένων: σε αυτά τα θραύσματα, σε αυτές τι αποτυπώσεις μπορεί κανείς να διακρίνει όχι μονάχα τι μας συνέβη, ατομικά και συλλογικά, αλλά και ποιες προοπτικές και δυνατότητες ανοίχτηκαν μπροστά μας, πριν αποσιωπηθούν με την επάνοδο στην «κανονικότητα». Φιλοδοξούμε οι «τάσεις και οι αισθήσεις» που αποπνέει ο τόμος να είναι όσοι κι οι αναγνώστες του.

 

-Ποιες είναι οι προσεγγίσεις που ενδεχομένως δεν είχαμε σκεφτεί και θίγονται μέσα από τα κείμενα;

-Από τότε που ξέσπασε η πανδημία, ο δημόσιος διάλογος κυριαρχείται από το λόγο των ειδικών επιστημόνων του χώρου της υγείας. Πράγματι αυτοί έχουν τον πρώτο λόγο αυτή τη στιγμή. Ο τόμος μας καλεί να προσεγγίσουμε το θέμα όχι μόνο από την πλευρά της ιατρικής, περιλαμβάνονται φυσικά και τέτοια κείμενα αλλά και από αυτή της κοινωνιολογίας, της φιλοσοφίας, της ανθρωπολογίας και της οικονομίας. Υπάρχουν και πιο προσωπικές αφηγήσεις στις οποίες θα αναγνωρίσουμε και δικές μας σκέψεις, καθημερινές πρακτικές που όλοι ακολουθήσαμε κατά τη διάρκεια της καραντίνας.

Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει πόσο ήδη άλλαξε η καθημερινότητά μας, πως αυτή η αλλαγή θα σημαδέψει τη ζωή μας και μετά του “ξεπάγωμα”. Οι σχέσεις μας έγιναν διαφορετικές, η απόσταση, η αναμονή και η μη επαφή είναι καινούργιες διαστάσεις και θα αφήσουν τα ίχνη τους, όπως άλλωστε και η γενίκευση της χρήσης των ηλεκτρονικών τεχνολογιών.

Παρότι απευθυνθήκαμε στους πλέον έγκριτους και αναγνωρισμένους εκπροσώπους της επιστημονικής και φιλοσοφικής κοινότητας, και παρά την απαράμιλλη οξυδέρκεια και κριτική διάθεση που χαρακτηρίζει τις συμβολές τους, η δύναμη του τόμου εκπορεύεται από τη συμπαράθεση των –ενίοτε αντικρουόμενων– θέσεων, γεγονός που επιτρέπει στον αναγνώστη να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει, και εν τέλει, να αντιπαραβάλει τις δικές του αποτυπώσεις, πριν αποτιμήσει κριτικά την κατάσταση και τον κίνδυνο.

write.jpg

 

-Τι κοινό υπάρχει στα κείμενα;

-Πρόκειται για κείμενα «ανήσυχα», απρόθυμα να συμβιβαστούν με τις καταφατικές βεβαιότητες και τις μονοσήμαντες απαντήσεις που συχνά προκρίνονται στο δημόσιο λόγο. Περισσότερο από το να δώσουν μια απάντηση, αναδεικνύουν ερωτήματα, εκφράζουν αμφιβολίες, επισημαίνουν ζητήματα που εύκολα παραγκωνίζονται.

 

-Πώς βλέπετε εσείς αυτή την πανδημία; Ποια θα είναι η επίπτωσή της στον χώρο του βιβλίου;

-Η πανδημία έφερε μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα που δεν ξέρουμε αν έχουμε προλάβει να τις αφομοιώσουμε. Είναι σοκαριστικό να πρέπει να στείλεις sms  για να βγεις από το σπίτι σου. Ο χρόνος δουλειάς για όσους μπορούμε να δουλεύουμε από το σπίτι έχει διασταλεί. Και φυσικά έχουμε μπροστά μας ένα μέλλον στο οποίο απειλείται η υγεία και η εργασία μας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, ολάκερη η ανθρωπότητα βρέθηκε απέναντι σε ένα ζήτημα. Δυστυχώς χρειάστηκε μια τέτοια καταστροφή για να θυμηθούμε πως είναι να είμαστε όλοι μαζί. Ας το θυμόμαστε αυτό καθώς επιστρέφει ο καθένας στον μικρόκοσμό του και στα εξατομικευμένα συμφέροντά του.

Η ως τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι ο πολιτισμός είναι ο πρώτος τομέας που πλήττεται από μία κρίση. Ο χώρος του βιβλίου χτυπήθηκε σοβαρά κατά την οικονομική ύφεση. Θα απαιτηθεί οπωσδήποτε στήριξη από την πολιτεία και του ευρωπαϊκούς θεσμούς, αν θέλουμε να μη θρηνήσουμε απώλειες. Θέλουμε να πιστεύουμε ωστόσο ότι το βιβλίο είναι ανθεκτικό στις κακουχίες· έχει επιβιώσει όλα αυτά τα χρόνια. Ίσως θα πρέπει όπως και άλλοι επαγγελματικοί κλάδοι, να σκεφτούμε εναλλακτικούς τρόπους για να φτάσουμε στο κοινό μας. Θα πρέπει να γίνουμε ακόμα πιο δημιουργικοί.

 

-Πώς αποφασίσατε να διαθέσετε δωρεάν τον τόμο;

-Γιατί η αντίδραση στον κίνδυνο οφείλει να είναι ακαριαία. Ο τόμος αξιώνει να θέσει κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να μας απασχολήσουν και όλους και τώρα. Η απαίτηση αυτή ικανοποιείται μόνο με τη δωρεάν ψηφιακή διανομή.

 

Χρήσιμα

Ο τόμος κυκλοφορεί ηλεκτρονικά και διατίθεται δωρεάν από την ιστοσελίδα των εκδόσεων νήσος: www.nissos.gr .

Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Τύπος Θεσσαλονίκης"

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ανδρουλάκης: Ο πυρήνας της διαφθοράς βρίσκεται μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου
Δηλώσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ πριν από τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου και της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος
Ανδρουλάκης: Ο πυρήνας της διαφθοράς βρίσκεται μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου
Θεσσαλονίκη: Στη Θέρμη η Άννα Φόνσου – Συνάντηση για «Το Σπίτι του Ηθοποιού»
Η ηθοποιός και σκηνοθέτιδα συναντήθηκε με το δήμαρχο, Θεόδωρο Παπαδόπουλο, για το ενδεχόμενο να λειτουργήσει δομή στη Θεσσαλονίκη
Θεσσαλονίκη: Στη Θέρμη η Άννα Φόνσου – Συνάντηση για «Το Σπίτι του Ηθοποιού»