Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Τρίτο θεατρικό έργο για την Δελίνα Βασιλειάδη με τίτλο «Παράδεισος κατ’ οίκον». Και σε αυτό μια από τις κεντρικές αναφορές της είναι η έννοια του χρόνου. Η Θεσσαλονικιά συγγραφέας και ζωγράφος μίλησε μαζί μας με αφορμή τη νέα κυκλοφορία του έργου της, αναφέρθηκε στα κείμενά της που θα εκδοθούν το επόμενο διάστημα, αλλά και στο ανέβασμα του θεατρικού της έργου «Πέρασμα» από το ομογενειακό ραδιόφωνο της Αυστρίας στα ελληνικά.
-Πώς ο χρόνος «γράφει», επιδρά, σε κάθε άτομο; Ποια η σημασία της έννοιας του «χρόνου»;
- Αναμφίβολα ο χρόνος, ένα από τα πιο σπουδαία και σημαντικά στοιχεία της ζωής, επηρεάζει τον κάθε άνθρωπο. «Γράφει», όπως αναφέρετε πολύ εύγλωττα στην ερώτησή σας, επάνω στον καθένα μας, αλλά την ίδια στιγμή δεν μας περιμένει. Ο χρόνος τρέχει, κυλά, είναι απεριόριστος, αλλά ταυτόχρονα είναι και τόσο πεπερασμένος. Όλοι κινούμαστε μέσα στο ποτάμι του χρόνου προς μια κατεύθυνση, προς την ίδια κατεύθυνση. Είτε το θέλουμε είτε όχι, είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι. Το ερώτημα είναι αν αντιλαμβανόμαστε και αν συνειδητοποιούμε τελικά τη θνητότητά μας, ώστε, πάντα με το βλέμμα στραμμένο στον ήλιο και το μέλλον, αλλά δίχως να λησμονούμε τα περασμένα, να μπορούμε να εκτιμήσουμε τα πραγματικά μεγάλα της ζωής και να ζούμε την κάθε στιγμή, το τώρα.
-Το νέο σας θεατρικό έργο «Παράδεισος κατ’ οίκον» σχολιάζει το θέμα του χρόνου. Ο χρόνος, οι αναμνήσεις, οι απώλειες είναι θέματα που αντικρίζει ο αναγνώστης στα έργα σας. Πώς σχολιάζετε σε αυτό το έργο την έννοια του χρόνου;
- Ο χρόνος είναι ένα από τα πολύ βασικά στοιχεία της δουλειάς μου και υπάρχει σε όλα τα έργα μου. Μάλιστα, θα τολμούσα να πω πως πρωταγωνιστεί. Στο τελευταίο μου θεατρικό, στο έργο «ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ», οι ήρωες είναι, ουσιαστικά, μετέωροι. Βρίσκονται σε μια συνθήκη πλήρους ακινησίας και ταυτόχρονης κίνησης προς μια άγνωστη κατεύθυνση. Την κατεύθυνση που καθορίζει ο χρόνος. Η Μαρκέλλα, ο Αντρέας, ο Νίκος και η Ελένη είναι έγκλειστοι σε ένα υπέροχο μέρος, στον «Παράδεισο», όπου όλα υπάρχουν σε αφθονία (κυρίως καταναλωτικά αγαθά), αλλά από όπου δεν μπορούν να φύγουν. Θα βρίσκονται εκεί για πάντα (πόσο άραγε διαρκεί αυτό το «πάντα»; αναρωτιούνται), μόνοι, οι τέσσερις αυτοί τόσο διαφορετικοί ως προς τα βιώματα, τις ηλικίες, τη φιλοσοφία άνθρωποι, αλλά ταυτόχρονα και τόσο ίδιοι. Ο χρόνος γίνεται κάτι σχετικό, δίχως να παύει να είναι απόλυτο. Ουσιαστικά, το παρελθόν, το παρόν, το (αβέβαιο) μέλλον… όλα έχουν γίνει μια μάζα… Το ερώτημα είναι αν τελικά μπορούμε να κατανοήσουμε όσο ακόμα έχουμε την ευκαιρία το ποιοι είμαστε, τι θέλουμε, πού πάμε και ποια είναι τα ουσιαστικά, τα σημαντικά και τα σπουδαία. Ή θα καταλήξουμε να ζούμε «μετέωροι» και στάσιμοι, όπως οι ήρωες του έργου, σε μια ζωή που κινείται πάντα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.
-Στο επόμενο διάστημα αναμένεται να κυκλοφορήσει από την ΚΑΠΑ εκδοτική το θεατρικό έργο «Χάρτινες Μοίρες». Σύντομα θα κυκλοφορήσει, επίσης, από τις εκδόσεις Ανεμόεσσα συλλογικός τόμος δέκα συγγραφέων με θέμα «Το τέλος του κόσμου» και τίτλο «Εν αρχή ην το τέλος» όπου θα περιλαμβάνει, ύστερα από πρόσκληση, το μονόπρακτο θεατρικό έργο σας «Το τέλος του κόσμου». Μιλήστε μας για αυτά τα δύο σχέδια.
- Η ΚΑΠΑ εκδοτική είναι το καλλιτεχνικό μου σπίτι και για αυτό είμαι βαθύτατα ευγνώμων. Ο Θεόδωρος Κουλεδάκης, ο εκδότης μου, από την πρώτη κιόλας στιγμή αγκάλιασε τη δουλειά μου, την αγάπησε και με υποστήριξε πάρα πολύ. Όπως και όλα τα παιδιά της ΚΑΠΑ άλλωστε. Σύντομα, ίσως και μέσα στον επόμενο χρόνο –ανάλογα και με τις συνθήκες που θα επικρατήσουν-, θα κυκλοφορήσει το θεατρικό μου με τίτλο «ΧΑΡΤΙΝΕΣ ΜΟΙΡΕΣ». Επίσης, σύντομα, ελπίζω μέσα στη χρονιά που διανύουμε, θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ανεμόεσσα συλλογικός τόμος δέκα συγγραφέων με τίτλο «Εν αρχή ην το τέλος» με κοινωφελή σκοπό-μέρος των εσόδων θα διατεθούν στο περιοδικό δρόμου «Σχεδία». Η ιδέα για αυτήν την έκδοση γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού μας εξαιτίας της πανδημίας και όλα τα κείμενα γράφτηκαν την περίοδο αυτή. Εγώ συμμετέχω στην έκδοση με ένα θεατρικό έργο με τίτλο «Το τέλος του κόσμου», που ήταν άλλωστε και το θέμα του τόμου. Πρόκειται για ένα μονόπρακτο με τρία πρόσωπα, μητέρα, πατέρα και γιο, το οποίο διαδραματίζεται μέσα σε μια μόνο νύχτα. Είναι σαφώς το τέλος του κόσμου, ή πιο σωστά, το τέλος ενός κόσμου. Αλλά ποιου κόσμου;
-Μέσα στη χρονιά το βραβευμένο θεατρικό σας έργο «Πέρασμα» θα παρουσιαστεί από το ομογενειακό ραδιόφωνο της Αυστρίας στα ελληνικά με γυναίκα ηθοποιό να ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Πώς νιώθετε που το έργο σας ταξιδεύει σε μια άλλη χώρα και μεταφέρεται στο ραδιόφωνο;
-Νιώθω πραγματικά ευλογημένη που μια εξαιρετική θεατρική ομάδα αποφάσισε να παρουσιάσει το θεατρικό μου έργο «Πέρασμα» (Βραβείο θεατρικού έργου από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών στην κατηγορία «Θεατρικό έργο» (2017) και Α’ Βραβείο στην κατηγορία στην κατηγορία ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2019 από το λογοτεχνικό περιοδικό ΚΕΦΑΛΟΣ) στο Αυστριακό ραδιόφωνο. Σκηνοθετεί ο μοναδικός Θεόδωρος Λιμίτσιος και ερμηνεύει τον πολύ απαιτητικό ρόλο της Μιράντας η πραγματικά καταπληκτική Ινώ Μάτσου. Το θέατρο, όπως όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε, δέχτηκε σημαντικό πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Για αυτό έπρεπε να βρεθούν νέοι ή διαφορετικοί, αν προτιμάτε, τρόποι έκφρασης –το θέατρο στο ραδιόφωνο δεν είναι άλλωστε κάτι καινούριο. Για αυτό και οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες επέλεξαν να δοκιμαστούν σε κάτι διαφορετικό και πολύ δύσκολο, το θέατρο στο ραδιόφωνο. Και διάλεξαν το «Πέρασμα». Πρόκειται για έναν μονόλογο, ουσιαστικά, όπου η πρωταγωνίστρια (αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί πως όλο το έργο ξαναγράφτηκε και διασκευάστηκε από εμένα ώστε να μπορεί να ερμηνευτεί από γυναίκα ηθοποιό για το ραδιόφωνο-το αρχικό κείμενο είχε πρωταγωνιστεί έναν άντρα) καλείται να αντιμετωπίσει τον χρόνο που τρέχει και μοιραία τελειώνει, το παρελθόν της, αλλά και τον ίδιο της τον εαυτό.
-Από τι αντλείτε έμπνευση;
-Μπορεί να με εμπνεύσει το κάθε τι. Μια λέξη, ένας ήχος, μια εικόνα ή μια κίνηση, ένα βλέμμα, το αεράκι που φυσά, το πέταγμα ενός πουλιού… Αντλώ την έμπνευσή και τα θέματά μου από τον δρόμο, από όπου υπάρχει ζωή. Επιλέγω να επικεντρωθώ στον άνθρωπο και την ανθρώπινη ψυχή. Η δουλειά μου, είτε πρόκειται για ζωγραφικό πίνακα είτε για κείμενο, είναι καθαρά ανθρωποκεντρική. Ξεκινά από τον άνθρωπο για να καταλήξει πάλι και πάντα σε αυτόν.
-Όπως και πολλοί άλλοι τομείς, οι τέχνες έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες. Πώς μπορούν να επιβιώσουν εν μέσω πανδημίας;
-Δυστυχώς, οι περισσότεροι τομείς της ζωής μας έχουν υποστεί μικρότερες ή μεγαλύτερες ζημιές και απώλειες εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού. Η τέχνη δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίσαμε και ακόμα αντιμετωπίζουμε πολλές δυσκολίες (αν και το απεύχομαι, ίσως και στο άμεσο μέλλον τα προβλήματα να συνεχιστούν). Σχέδια ματαιώθηκαν και καλλιτεχνικές συμφωνίες ακυρώθηκαν ή, στην καλύτερη περίπτωση, αναβλήθηκαν για κάποια απροσδιόριστη στιγμή στο μέλλον… Θεωρώ πως πρέπει και το οφείλουμε στον εαυτό μας να διατηρήσουμε όχι μόνο την ψυχραιμία μας αλλά και την αισιοδοξία μας. Η τέχνη θα βρει και τον δρόμο και τον τρόπο, όπως συνέβαινε πάντα. Δεν σταματάμε να δημιουργούμε, δεν παύουμε να προσπαθούμε και να δουλεύουμε με τα μάτια στραμμένα στον στόχο, στον καλύτερο κόσμο, που τόσο επιθυμούμε. Ίσως όλη αυτή η δύσκολη κατάσταση να μας έδωσε, μάλιστα, τα υλικά που χρειαζόμασταν ώστε να αναθεωρήσουμε κάποια πράγματα και θέσφατα του παρελθόντος και να βαδίσουμε σε νέα μονοπάτια. Μόνο ο χρόνος θα το δείξει…
