Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Φωτεινή Δημοτζίκη: «Εμπειρίες και απώλειες διαγράφουν την πορεία μας»

Με αφορμή την ποιητική συλλογή «Γεννήματα» μιλήσαμε την συγγραφέα

Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη

 

Η πλούσια φύση και βιώματα από την ιδιαίτερη πατρίδα της, το Ροδολίβος Σερρών, η απώλεια ανθρώπων, η νέα εποχή στην οποία καλούνται να ζήσουν μικροί και μεγάλοι, και η κυριαρχία της τεχνολογίας, βρίσκονται μεταξύ των θεμάτων που θίγονται στην ποιητική συλλογή της Φωτεινής Δημοτζίκη με τίτλο «Γεννήματα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νησίδες.

«Τη ζωή και τη γραφή μου την έχουν ανεξίτηλα χαράξει η γενέτειρά μου και το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα και γαλουχήθηκα», σημείωσε η κοινωνική θεραπεύτρια παιδαγωγός και συγγραφέας σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Μίλησε για την ποίηση, για την πανδημία, που, όπως τόνισε, «δεν άφησε κανέναν απροβλημάτιστο». Αναφέρθηκε και στην μοναξιά λέγοντας πως «ο λογαριασμός έρχεται όταν μένεις μόνος (…)» και πως «Μέσα μας βρίσκονται οι απαντήσεις», ενώ τέλος για την απώλεια σημείωσε πως «κανείς δεν είναι προετοιμασμένος, παρ’ ό,τι έτσι είναι η ζωή, για τον χαμό με ό,τι προηγείται και ό,τι έπεται».

 

-Αναμνήσεις, απώλειες, εμπειρίες έχουν το δικό τους μερίδιο στα ποιήματα της συλλογής. Πώς σας επηρεάζει το περιβάλλον, η γενέτειρα, τα βιώματα στη γραφή;

 -Είμαστε ό,τι ζήσαμε, ό,τι χαράχτηκε μέσα μας και καταγράφτηκε στη μνήμη. Οι αναμνήσεις, οι εμπειρίες, οι απώλειες απαρτίζουν τη ζωή μας, καθορίζουν και διαγράφουν την πορεία μας.

Τη ζωή και τη γραφή μου την έχουν ανεξίτηλα χαράξει η γενέτειρά μου και το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα και γαλουχήθηκα. Όλα μου τα ποιήματα έχουν μια ιστορία που ξεκινά από μακριά. Το χωριό μου, το Ροδολίβος Σερρών, μια κωμόπολη στους πρόποδες του Παγγαίου, το έζησα μέχρι τα 18 μου χρόνια. Το περπάτησα σπιθαμή προς σπιθαμή, μου άρεσε να χάνομαι από πολύ μικρή στα σοκάκια του. Όλα με ενέπνεαν, όλα τα παρατηρούσα και όλα τα αγαπούσα. Ζούσα δίπλα, κοντά με όλους αλλά και στον δικό μου, ονειρικό κόσμο.

Μεγάλωσα σε πατριαρχική μεγάλη οικογένεια. Ο παππούς και η γιαγιά, θυμόσοφοι άνθρωποι του μόχθου, η ζωή τους δίδαγμα. Θείοι, θείες, ξαδέρφια, όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι, πλούτος. Από τη μητέρα μου, φερμένη από διπλανό χωριό, από οικογένεια αριστερών φρονημάτων, πήρα το αίσθημα της κοινωνικής δικαιοσύνης που με συνέχει. Από την οικογένεια του πατέρα μου πάλι πήρα την έφεση στα γράμματα, την εργατικότητα, την εντιμότητα και το να επιλέγω εξ αρχής το «ακριβό». 

Ο χαρακτήρας διαμορφώθηκε σιγά-σιγά. «Πληθωρικός, μείγμα χαράς της ζωής, που υπερβολικά και άσκοπα προσπαθώ να τιθασσεύσω, αλλά και μιας αδιόρατης φυσικής λύπης», όπως διάβασα κάπου και με εκφράζει. Νομίζω ότι αυτά βγαίνουν στα γραπτά μου και αναδεικνύουν τον ψυχολογικό κόσμο των ηρώων. Το μελαγχολικό σκοτεινό στοχαστικό στοιχείο. Η θητεία μου στην Παιδόπολη, που δεν ήταν απλή εργασία, η ζωή μου στο Ωραιόκαστρο, που έγινε η δεύτερη πατρίδα μου, και τα παιδιά που με εμπνέουν επηρέασαν την γραφή μου.

Γράφω για να διασώσω κάτι από τη ζωή που διαρκώς φεύγει. Δεν μας αφήνει πίσω, εμείς επιλέγουμε ενίοτε αυτό το πισωγύρισμα που δεν είναι για όλους ανάγκη. Ανατρέχω ή συνδέω το παρελθόν και το φέρνω στο παρόν με την εξέλιξη της ίδιας της ζωής μου. Η εικόνα και ο χρόνος έχουν τη δική τους ονειρική εσωτερική υπόσταση.

Οι απώλειες, οι αποχωρισμοί και οι αποχαιρετισμοί μοῦ έφερναν υπερβολική λύπη. Δεν μπορούσα να δεχτώ ότι θα φύγουν οι φιλοξενούμενοί μας. Έκρυβα λοιπόν τα παπούτσια τους για να μη φύγουν. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι δεν είναι αρκετό για να κρατήσεις κάποιον. Κανένας δεν είναι προετοιμασμένος, παρ’ ό,τι έτσι είναι η ζωή, για τον χαμό με ό,τι προηγείται και ό,τι έπεται.             

gennimata.jpg

-Η πανδημία είναι παρούσα κι αυτή στα ποιήματα. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται και το ποίημα «Όλη μέρα» που συμμετείχε στον διαγωνισμό «Μέρες εγκλεισμού». Πόσο άλλαξε τη δική σας ζωή ο Covid 19;

-Να συμπληρώσω ότι το ποίημα «Όλη μέρα» έχει συμπεριληφθεί στο βιβλίο «Σκληρός Απρίλης», εκδόσεις «Ατέχνως» 2020.

Η πανδημία με πάγωσε στην αρχή. Αισθανόμουνα ότι ζούσα σε καταστολή. Δεν μιλούσα πολύ. Κάποια στιγμή είπα στα παιδιά μου: «Εμείς ως τώρα είχαμε προβλήματα;». Όλα αυτά που ως τότε μας φαίνονταν ανυπέρβλητα, φάνταζαν τώρα ελαφρύτερα και μικρότερα. Κι άρχισα να διαβάζω για τις προηγούμενες πανδημίες, μάστιγες κυριολεκτικά λόγω συνθηκών. Έμαθα ότι ο ποιητής Γ. Σουρής έφυγε προσβεβλημένος από την ισπανική γρίπη και ταρακουνήθηκα. Αυτούς που ξεχωρίζουμε, τους θεωρούμε άτρωτους, υπεράνω της κοινής μοίρας –εκτός του θανάτου φυσικά. Όπως στον καιρό της Κατοχής στην ουρά για το συσσίτιο κάποιος βλέποντας τον Άγγελο Σικελιανό αναφώνησε: «Και οι θεοί πεινούν;».

Έπρεπε να συνεχίσω με όλες τις δυνάμεις, σωματικές και πνευματικές. Είχα και τα δυο μου παιδιά, νέοι στον καιρό τους, που είχαν τον δικό τους σταυρό. Έπρεπε επομένως εμένα να μην με έχουν έγνοια, να με βλέπουν δυνατή. Έβγαινα να περπατήσω και έκανα σενάρια. Για παράδειγμα: είναι αργία, γι’ αυτό δεν έχει κόσμο, ή είναι τριήμερο και πήγανε στις εξοχές. Ο κόσμος λιγοστός και μαργωμένος. Αναθαρρούσα και χαιρόμουνα και ευγνωμονούσα ανθρώπους, νέοι γονείς να παίζουν με τα παιδάκια τους, ξανά παιδιά και αυτοί, ή με το καφεδάκι τους να τα προσέχουν. Ή στη νυχτερινή μου βόλτα παρηγοριόμουνα, όταν έβλεπα τα τζάμια του γιατρού της γειτονιάς να φέγγουν και να δίνουν μήνυμα: «είμαι εδώ!».

Τα ποιήματα που έγραψα στον καιρό της πανδημίας, «Όλη μέρα», και «Στα όρια της ασφαλείας» γράφτηκαν την ίδια μέρα, ήταν λυτρωτικό. Του Άη Γιώργη γράφτηκε ανήμερα, μετά τα «Χρόνια Πολλά» σε φίλο.

Τώρα λέω να γίνω πιο αποφασιστική σε ταξίδια, σε συναντήσεις με ανθρώπους, να μην αφήνομαι στην αναβλητικότητα και στις δικαιολογίες, να αξιολογώ τα προβλήματα, να δώσω τόπο περισσότερο στη χαρά.         .

 

-Η ηρωίδα του παραπάνω ποιήματος προσπαθεί με τρόπους, στους οποίους οι περισσότεροι καταφεύγουμε, να γεμίσει τη μέρα της. Στο τέλος όμως μένει μόνη. Πώς άραγε μπορεί να γεφυρωθεί αυτό το κενό; Πόσο διαφορετικοί θα είμαστε, όταν θα επιστρέψουμε σε μια ζωή χωρίς αυστηρούς περιορισμούς;

-Στις μέρες μας επικρατεί το γενικό  «να περνάμε καλά», να γεμίζουμε τη μέρα και την επομένη πάλι από την αρχή. Τέλειωσε η μέρα, περάσαμε και το βράδυ μας στο σπίτι κάποιου ή κάπου έξω, ξεγελάσαμε, σπρώξαμε, μεταθέσαμε τη μοναξιά. Και σαν σκοτεινιάσει, τι; Ο λογαριασμός έρχεται όταν μένεις μόνος. Τα αγαθά του πολιτισμού και της τεχνολογίας μέχρις ενός σημείου θα σε συντροφεύσουν. Τα ουσιαστικά, τα πιο κοπιώδη πρέπει μόνος σου να τα αναλάβεις. Θέλει σιωπή. Να ησυχάσουμε. Μέσα μας βρίσκονται οι απαντήσεις. Αν κλείσουμε έξω τους εξωτερικούς θορύβους, θα ακούσουμε την εσωτερική μας φωνή. Τότε θα συναντήσουμε τον εαυτό μας και έτσι γεφυρώνονται οι χασμωδίες.

Πιστεύω ότι όλο αυτό που περάσαμε με την πανδημία δεν άφησε κανέναν απροβλημάτιστο και ως ένα βαθμό αναπτύξαμε την πολυπόθητη προσωπική ευθύνη. Αναφαίνεται ένας προβληματισμός που τον βλέπω ως υγιή, εμένα τουλάχιστον με εκφράζει, για έναν πιο απλό τρόπο ζωής, διάβασα ότι αρκετοί αναζητούν σπίτια ή γη έξω από τις μεγάλες πόλεις. Ελπίζω, γιατί δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξη, ότι οι επόμενες γενιές θα φροντίσουν πιο έξυπνα και υπεύθυνα το οικοσύστημα και τις ζωές τους.      

             

-Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη λογοτεχνία;

-Με τη λογοτεχνία δεν αποφάσισα εγώ να ασχοληθώ. Μάλλον αυτή «μου έκανε την τιμή» και με επισκέφθηκε. Εγώ μόνο την αγαπούσα από πάντα, νιώθω ότι την είχα μέσα μου. Με συναρπάζανε οι αναλύσεις ποιημάτων που κάναμε στο σχολείο και οι εμβαθύνσεις κειμένων.

 

-Ποια βιβλία σας κρατούν συντροφιά αυτό το διάστημα;

-1.Πέτρου Κουτσιαμπασάκου, Πόλη Παιδιών (Μυθιστόρημα για τις Παιδουπόλεις, με πολλά πραγματολογικά στοιχεία).

2.Φώτη Κόντογλου, Το Αϊβαλί, η πατρίδα μου.

3.Ισίδωρου Ζουργού, Η σκιά της Πεταλούδας

4.Patrick Modiano, Στο café της χαμένης νιότης

5.Jack Fairweather, Ο εθελοντής

Επίσης, διαβάζω πολλή ποίηση. Τελειώνοντας, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου στον κ. Βασίλειο Τομανά των Εκδόσεων Νησίδες για την πολύ καλή συνεργασία και το ποιοτικό αποτέλεσμα. Ευχαριστώ πολύ επίσης την παιδική μου φίλη Σοφία Ιωαννίδου, από το Ροδολίβος, που με ενθουσιασμό για το εγχείρημά μου ανέλαβε και σχεδίασε τόσο επιτυχώς το εξώφυλλο του βιβλίου.  

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μητσοτάκης: Δεν γίνεται να μη διαγράφονται φοιτητές που παρανομούν
«Χρειαζόμαστε όμως και τη συνεργασία των πρυτανικών αρχών, οι οποίες κι αυτές πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να αναλάβουν κι αυτές...
Μητσοτάκης: Δεν γίνεται να μη διαγράφονται φοιτητές που παρανομούν