Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Στις κοινωνικές επιπτώσεις που είχε η πανούκλα του 14ου αιώνα, γνωστή και ως «μαύρος θάνατος», στους κατοίκους του Μπέρκαμο, αναφέρεται το κείμενο του Γενς Πέτερ Γιάκομπσεν «Η πανούκλα στο Μπέργκαμο». Σε αυτό το διήγημα βασίστηκε ο Θάνος Νίκας για να φτιάξει την παράσταση «Ο Ξεναγός», που θα παρουσιάσει τη Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου στις 21:30 στο Δημοτικό Θέατρο Κήπου (Νικολάου Γερμανού, έναντι ΧΑΝΘ) στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Καλοκαιριού του Δήμου Θεσσαλονίκης η θεατρική ομάδα ArsMoriendi. Μιλήσαμε με τον δημιουργό για τις επιπτώσεις από τις πανδημίες αλλά και για το πώς χειριστήκαμε εμείς το ζήτημα στις μέρες μας. Ο ίδιος ανέφερε πως διαχρονικά μετά από τέτοια γεγονότα ο κόσμος δεν μένει ίδιος. «Η πανδημία του 6ου αιώνα οδήγησε στον μεσαίωνα ενώ η πανούκλα του 14ου έθεσε τις βάσεις για την αναγέννηση. Ας ελπίσουμε να προκύψει το δεύτερο».
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για τον «Ξεναγό»;
-Πρέπει να ήταν στις αρχές του 20, πριν ακόμη ο ιός περάσει στην Ευρώπη, που ο Γιώργος Αλισάνογλου, φίλος ποιητής και εκδότης, μου έστειλε το κείμενο στα Αγγλικά. Μέχρι τότε η έννοια της πανδημίας ήταν κάτι άγνωστο σε μας. Το μετέφρασα κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, περισσότερο επειδή πρώτη φορά βρέθηκα με τόσο κενό χρόνο στη διάθεσή μου, παρά γιατί είχα σκοπό να το ανεβάσω σκηνικά. Το έργο είναι ένα διήγημα, γραμμένο στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Δανό Γενς Πέτερ Γιάκομπσεν, που αναφέρεται στις κοινωνικές επιπτώσεις που είχε η πανούκλα του 14ου αιώνα, γνωστή και ως «μαύρος θάνατος», στους κατοίκους του Μπέρκαμο. Όταν πλέον βρεθήκαμε για δεύτερη φορά κλεισμένοι στα σπίτια μας, το κείμενο απλά πήρε τον δρόμο του.
-Τι κοινό υπήρχε στην αντιμετώπιση πανδημιών ανά τους αιώνες; Πόσο διαφορετικά χειριστήκαμε το ζήτημα στις μέρες μας;
-Η διάλυση του κοινωνικού ιστού, με ακραίες συμπεριφορές προς κάθε κατεύθυνση, ήταν ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που άφηνε πίσω της μια πανδημία. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες επιδημίες, αυτή η επιδημία είναι, ευτυχώς, σχετικά ήπια ως προς τον ιικό αντίκτυπό της, παρόλο που οι πολιτιστικές και πολιτικές επιπτώσεις της μπορεί να είναι τεράστιες. Ίσως το μοναδικό σημείο σύγκλισης να είναι το εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης, αυτό που ο Καμύ περιγράφει στη δική του Πανούκλα ως την τυφλή ανθρώπινη πίστη μας στο εγγύς μέλλον, την προσδοκία ότι τα πράγματα θα συνεχίσουν να συμβαίνουν όπως πάντα. Ο χειρισμός τώρα όλου αυτού είναι η αποτίμηση που θα γίνει στα χρόνια που θα ακολουθήσουν.
-Η πανδημία έφερε απομόνωση και μοναξιά. Παράλληλα οι τέχνες μπήκαν στον «πάγο». Πώς μπορεί να αποκατασταθούν οι επιπτώσεις που όλοι, λίγο πολύ, βιώσαμε στο ψυχολογικό κομμάτι;
-Οι επαναλαμβανόμενες μικρές τελετουργίες της καθημερινότητας είναι που εντάσσουν τον άνθρωπο στον κοινωνικό περίγυρο δημιουργώντας έναν ρυθμό. Ο ρυθμός αυτός διακόπηκε απότομα και μαζί του η όποια κοινωνική συναναστροφή. Παρατηρούσα με έκπληξη την αντίδραση που είχαν τα σώματα των ανθρώπων αν τύχαινε να βρεθούν αντικριστά στην ίδια πλευρά ενός στενού πεζοδρομίου. Διαχρονικά, μετά από ένα τέτοιο μεγάλο γεγονός, ο κόσμος ποτέ δεν μένει ο ίδιος. Η πανδημία του 6ου αιώνα οδήγησε στον μεσαίωνα ενώ η πανούκλα του 14ου έθεσε τις βάσεις για την αναγέννηση. Ας ελπίσουμε να προκύψει το δεύτερο.
-Πόσο σημαντική είναι η κοινωνικοποίηση; Το να αποτελείς ενεργό κομμάτι μιας κοινωνίας;
-Η απομόνωση και η μοναξιά υπήρχαν και πριν τον εγκλεισμό. Επενδύουμε δυσανάλογα πολύ χρόνο στην ψηφιακή μας εικόνα και πώς να την επικοινωνήσουμε, οπότε η καραντίνα λειτούργησε σαν καθρέφτης μιας κατάστασης που ήταν ήδη εκεί. Η επικοινωνία συνέχισε κανονικά απλά έλειπε ο άλλος, το βλέμμα του, το σώμα του, μια σχέση συνύπαρξης εντέλει πιο αναλογική.
-Ποια η θέση των τεχνών σε όλο αυτό;
-Ίδια με όλων των υπολοίπων. Η αγωνία της επιβίωσης.
-Τι ελπίζετε και τι φοβάστε για την επόμενη σεζόν;
-Να μην χρειαστεί να επαναλάβω αυτό που έζησα την προηγούμενη.
-Ποια έργα σας κράτησαν συντροφιά τις δύσκολες μέρες της καραντίνας;
-Παρόλο που στη δεύτερη καραντίνα ένιωθα πιο έτοιμος να χειριστώ και να αξιοποιήσω αυτήν την αναγκαστική παύση όσο καλύτερα μπορούσα, το δίδυμο πιτζάμα –οθόνη νομίζω πως επικράτησε έναντι όλων.
Συντελεστές
Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Γαβριηλίδης , Χρήστος Παπαδόπουλος , Κατερίνα Συναπίδου. Κείμενο: Γενς Πέτερ Γιάκομπσεν, Μετάφραση-Διασκευή: Θάνος Νίκας, Σκηνοθεσία: Θάνος Νίκας, Σκηνικός χώρος: Πηνελόπη Χατζηδημητρίου, Κινησιολογία: Κώστας Γεράρδος, Ηχητικά τοπία-Μουσική: Χρήστος Παπαδόπουλος, Φωτισμοί: Στράτος Κουτράκης, Φωτογραφίες-Trailer: Momentum Photography Cinematography, Γραφιστικός σχεδιασμός αφίσας: Λίζα Γεωργοπούλου, Επικοινωνία: Λία Κεσοπούλου.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Είσοδος: 12€ κανονικό | 8€ μειωμένο (φοιτητών, ανέργων ΑΜΕΑ, πολυτέκνων). Προπώληση:VIVA.GR (https://www.viva.gr/tickets/theater/o-xenagos-thessaloniki/) Τηλέφωνο κρατήσεων: 6971 95 95 29 (καθημερινά, 18:00-21:00). Μέτρα COVID-19:Υποχρεωτική μάσκα κατά τη διάρκεια της παράστασης.
