Της Λεμονιάς Βασβάνη
Οι περισσότεροι γνωρίζουμε την ιστορία αγάπης του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας γραμμένη από τον Βιντσέντζο Κορνάρο. Από το έμμετρο αυτό ερωτικό μυθιστόρημα της Κρητικής Αναγέννησης αντλεί έμπνευση ο «Ερωτόκριτος» που σκηνοθετεί η Αργυρώ Χιώτη για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και που θα δούμε από την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023 στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Στην δραματουργική επεξεργασία – Διασκευή του Ευθύμη Θέου, η παράσταση επικεντρώνεται στη μορφή της Αρετούσας, μιας γυναίκας που δεν αφήνεται παθητικά στου «κύκλου τα γυρίσματα», αλλά διεκδικεί την αυτοδιάθεσή της με γενναιότητα, πάθος και ελπίδα.
Δύο αφηγητές – ποιητές μάς οδηγούν στην ιστορία, η μορφή της Αρετούσας και του Ερωτόκριτου ξεπηδούν μέσα από το σύνολο των ερμηνευτών παίρνοντας τη σκυτάλη ο ένας από τον άλλο, οι κονταρομαχίες γίνονται χορευτικοί αγώνες και οι καντάδες ένα κράμα ηλεκτρικού μπάσου με πιάνο και τσέλο, σαν αυτοσχεδιαστική μουσική με μπαρόκ νότες.
Ρωτήσαμε τις τέσσερις ηθοποιούς που υποδύονται την Αρετούσα πώς προσέγγισαν τον συγκεκριμένο ρόλο και πώς αυτή η ηρωίδα και το έργο γενικότερα «ακουμπάει» στο σήμερα.
«Η Αρετούσα είναι κάθε γυναίκα του τότε και του σήμερα που διεκδικεί το δικαίωμα να ορίζει η ίδια τη ζωή της»
Η Aίγλη Κατσίκη σημείωσε: «H προσέγγιση του ρόλου δεν ήταν η κλασική, μιας και ο τρόπος εργασίας για αυτή την παράσταση ακουμπάει κυρίως στο αφηγηματικό θέατρο, όπου κυρίαρχη είναι η αφήγηση της ιστορίας μέσω του συνόλου. Για μένα η Αρετούσα δεν είναι ένας ρόλος, αλλά ένα σύμβολο. Είναι κάθε κορίτσι, κόρη, γυναίκα του τότε και του σήμερα που διεκδικεί το δικαίωμα να ορίζει η ίδια τη ζωή της. Ο έρωτας την κινεί σε ένα σκληρό ταξίδι ενηλικίωσης, όπου χάνει πολλά αλλά βρίσκει τον ίδιο της τον εαυτό. Μακάρι να μην υπήρχε λόγος και αφορμή να διηγηθούμε την ιστορία από την πλευρά της Αρετούσας, μα η πραγματικότητα που βιώνουμε το καθιστά αναγκαίο».
«Σύμβολο αντίστασης στους κανόνες της πατριαρχικής, σεξιστικής και ομοφοβικής κοινωνίας»
Για την Ιωάννα Δεμερτζίδου: «Από την Ουκρανία μέχρι το Ιράν και ως την Ελλάδα, οι γυναίκες έρχονται ακόμα αντιμέτωπες με την παραβίαση και την καταπάτηση της ελευθερίας τους. Ο Εκφοβισμός, οι δολοφονίες, οι βιασμοί, η ενδοοικογενειακή βία καθημερινά τους στερούν την ελευθερία της βούλησης, του λόγου και της αξιοπρέπειάς τους. Στο όνομα του κοινωνικού καθωσπρεπισμού μας επιβάλλουν πώς να μιλάμε, πώς να ντυνόμαστε, τι να θέλουμε και υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ακόμα ότι μπορούν να έχουν άποψη πάνω στο σώμα και το μυαλό μας! Υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ οι ακρωτηριασμένες φωνές αλληλέγγυα να συσπειρωθούν και να ακουστούν και ως ένα τέτοιο σύμβολο προσεγγίσαμε την «Αρετούσα». Ως ένα σύμβολο αντίστασης στους κανόνες της πατριαρχικής, σεξιστικής και ομοφοβικής κοινωνίας. Με αυταπάρνηση η Αρετούσα επιλέγει την προσωπική ηθική και όχι τον συμβιβασμό, την πρωτοβουλία και όχι την υποταγή».
«Η Αρετούσα είναι καθεμία από εμάς που "βλέπει" για πρώτη φορά»
«Στην παράστασή μας, τα μέλη του θιάσου ακροβατούν συνεχώς σε ένα μεταίχμιο μεταξύ αφήγησης ("τώρα θα σας πω τι έγινε") και προσωποποίησης, όπου για λίγο η Αρετούσα, εν προκειμένω, παίρνει τα δικά μου μαλλιά, τα δικά μου μάτια, τα δικά μου χέρια και πόδια. Κατά συνέπεια, δεν έχουμε "ρόλο της Αρετούσας" με την παραδοσιακή, ας το πούμε, έννοια.
Για μένα η Αρετούσα είναι άλλωστε ένα Σύμβολο, θα την αδικούσαμε αν την ονομάζαμε "ρόλο". Είναι καθεμία από εμάς που "βλέπει" για πρώτη φορά. Και έκτοτε συνειδητοποιεί ότι δεν την χωράει ο τόπος, ότι οι ρίζες της χρειάζονται δάσος ολόκληρο για να απλωθούν και όχι γλάστρα. Εκείνη που διεκδικεί ακούραστα το αυτονόητο σαν να επρόκειτο για το αδιανόητο. Που τολμάει να ομολογήσει τις πιο βαθιές της επιθυμίες με την επίγνωση πως εκεί που έφτασε, δεν υπάρχει γυρισμός. Η ελευθερία είναι γλυκιά σαν μέλι και χαράσσει στο μυαλό ένα και μόνο πράγμα: όλα ή τίποτα», δήλωσε η Άννα Κόπακα.
«Η Αρετούσα είναι όσες λείπουν και όσες παλεύουν καθημερινά να μην λείψουν άλλες»
«Τι ξέρουμε για την Αρετούσα;», διερωτήθηκε η Χαρά Γιώτα, και συμπλήρωσε: «Μπορεί ο Βιτσέντζος Κορνάρος να μας δίνει πληροφορίες για το χρώμα των μαλλιών της, την ηλικία της, τις συνήθειές της και την κοινωνική της θέση, όμως όλα αυτά είναι απλώς ένα κοστούμι. Αυτά που ξέρουμε γι’αυτήν και αυτά που κάνουν το χαρακτήρα της Αρετούσας, είναι οι πράξεις της. Οι επιλογές της. Πρόκειται λοιπόν για τη μορφή μιας γυναίκας που ερωτεύεται, τολμά, διεκδικεί, αντιστέκεται, επιλέγει να επινοήσει την εαυτό της και τη ζωή της. Η Αρετούσα είναι ένα σύμβολο, ένα ζητούμενο από την εποχή του Κορνάρου μέχρι σήμερα που εξελίσσεται, αλλάζει γλώσσες, σχήμα και μορφή. Η Αρετούσα είσαι εσύ, είναι μια γυναίκα στην Τεχεράνη, είναι η γιαγιά μου, είναι όσες λείπουν και όσες παλεύουν καθημερινά να μην λείψουν άλλες».
Σημείωση: Στο έργο ενσωματώθηκε ένα ποίημα που γράφτηκε ειδικά για την παράσταση από την συγγραφέα RahilFallahfar που ζει στην Τεχεράνη και αγωνίζεται αυτή τη στιγμή για στοιχειώδη ζητήματα που αφορούν τις γυναίκες και όχι μόνο.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη, Διασκευή-Δραματουργική επεξεργασία: Ευθύμης Θέου, Συγγραφή ποιήματος: RahilFallahfar, Σκηνικός Χώρος: Εύα Μανιδάκη, Κοστούμια: ΆγγελοςΜέντης, Μουσική Σύνθεση-coaching μουσικών: ΛόλαΤότσιου , Κίνηση: Σοφία Παπανικάνδρου, Δημήτρης Σωτηρίου, Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας, Βοηθόςσκηνοθέτριας: Βίκη Κίτσιου, Βοηθός σκηνογράφου / ενδυματολόγου: Έλλη Ναλμπάντη, Μουσική διδασκαλία: Χρύσα Τουμανίδου, Καλλιτεχνικός συνεργάτης: Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Οργάνωση παραγωγής: Μαριλύ Βεντούρη.
Διανομή:
Ποιήτρια – Φροσύνη: Θεοδώρα Λούκας
Ποιητής – Πεζόστρατος: Γιάννης Χαρίσης
Αρετούσα: Αίγλη Κατσίκη, Άννα Κόπακα, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Χαρά Γιώτα
Ερωτόκριτος: Κωστής Καπελλίδης(ηλεκτρικό μπάσο / κρουστά)
Ερωτόκριτος: Κωνσταντίνος Χειλάς(πιάνο)
Ερωτόκριτος: Ιωάννης Μπάστας(σαξόφωνο)
Βασιλιάς: Παναγιώτης Παπαϊωάννου
Μουσικοί: Ναταλία Γιαννάκη (πιάνο), Αλίκη Μάρδα (βιολοντσέλο)
Πληροφορίες
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2), Πρεμιέρα: Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023. Διάρκεια παράστασης: 1 ώρα και 30 λεπτά.
Ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 19.00, Πέμπτη-Παρασκευή: 21.00, Σάββατο: 18.00 & 21.00, Κυριακή: 19.00. Προπώληση: ntng.gr |viva.gr | 11876 |. Πληροφορίες - κρατήσεις στο Τ. 2315 200 200 και στα εκδοτήρια του ΚΘΒΕ.
