Της Λεμονιάς Βασβάνη
Η γη, η σχέση μας με αυτήν, η συνέχεια της αρχιτεκτονικής από την αρχαιότητα, το βυζάντιο, την οθωμανική εποχή έως και την σύγχρονη εποχή συνδυάζονται στα έργα της κεντρικής έκθεσης της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης με τίτλο «Being as Communion». Και ακολουθεί την Γεωκουλτούρα, το γενικό θεματικό προσανατολισμός που διατρέχει όλο το πρόγραμμα της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης.
Σεβόμενοι το πένθος από την πολύνεκρη τραγωδία στα Τέμπη οι διοργανωτές αποφάσισαν να μην γίνει τελετή των επίσημων εγκαινίων. Το Σαββατοκύριακο 4 και 5 Μαρτίου 2023 όσοι επισκέφθηκαν το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, τον Πολυχώρο Πολιτισμού Ισλαχανέ, το Επταπύργιο, το Γενί Τζαμί, τους Κήπους του Πασά, το Γυάλινο περίπτερο «Κήπου Γλυπτών» (παραλία), και το κτίριο Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης είχαν την ευκαιρία να δουν πρώτοι τα εκθέματα 28 καλλιτεχνών και καλλιτεχνικών ομάδων.
Στην αυλή του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού ο επισκέπτης θα αντικρύσει το κεντρικό έργο του Κώστα Ρουσσάκη: ένα γυάλινο κουτί που στηρίζεται σε ξύλα σε σχήμα σταυρού και που παραπέμπει στην σταύρωση.
Σε μια από τις αίθουσες το «Sketch and Bread» της Jumana Manna παραλληλίζει τα δομικά θραύσματα των σύγχρονων πόλεων με τα αρχαιολογικά χαλάσματα. Από βυζαντινές εικόνες περιστοιχίζεται το σουρεαλιστικό έργο του Ahmed Morsi με πουλιά και ανθρώπους που έχουν τεράστια μάτια, ενώ τα πολύχρωμα παπλώματα του Άγγελου Πλέσσα και ένα ψηφιακό βίντεο απεικονίζουν ένα νέο πρότυπο ύπαρξης δίπλα σε ένα επιβλητικό βυζαντινό τέμπλο.
Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Φορώντας ακουστικά και κάνοντας έναν περίπατο στους τάφους της αυλής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης ο επισκέπτης θα μάθει για την μνήμη, το Εβραϊκό νεκροταφείο και την εξαφάνισή του. Πρόκειται για το έργο της Φοίβης Γιαννίση με τίτλο «Μαύρο των Οστών» που συνδιαλέγεται με την υπαίθρια έκθεση του μουσείου με τίτλο «Αγρός, Οικία, Κήπος, Τόπος», χρησιμοποιεί κείμενα του Παπαδιαμάντη, τραγούδια στην λαντίνο και ποιήματά της για αφηγήσεις ιστοριών συνύπαρξης με τη σκοτεινή γη μας.
Στο εσωτερικό του μουσείου ενδιαφέρον έχει η αρχειακή έκθεση Agricola Cornelia S.p.A. του Gianfranco Baruchello. Με έντονο το στοιχείο της γης, ο καλλιτέχνης που παρήγε έργα τα οποία ταυτιζόταν με τη γη που καλλιεργούσε σε μια φάρμα, παρέχει πληροφορίες για αυτά. Μέρος της παρουσίας του στην Μπιενάλε αποτελούν και τα δέκα ψωμιά που παρατίθενται μέσα σε δέκα σκάφες. Όταν μαθητές που βρέθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης διερωτήθηκαν γιατί υπάρχουν δέκα ψωμιά σε μια έκθεση η επιμελήτρια κυρία Μαρία-Θάλεια Καρρά τους εξήγησε πως αυτά «αποτελούν το έργο του καλλιτέχνη που λέγεται “Η ζωή και ο θάνατος του ψωμιού”». Μίλησε για τις πολιτικές σημάνσεις του ψωμιού, την καθημερινή παρουσία του στο τραπέζι μας και στην διατροφή μας. Όπως είπε «κάποια έχουν σύριγγα – αναφορά στην υγεία, άλλα έχουν εφημερίδες – αναφορά στην γνώση…».
Στην κάτω αυλή του Μουσείου υπάρχει το ένα μέρος του δίπτυχου έργου Cevdet Erek, «Στης Θεσσαλονίκης της Δυο Αυλές/ Selanik’te var iki avlu».
Ο καλλιτέχνης είχε έρθει στο παρελθόν στην πόλη μας και του είχε κάνει εντύπωση το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και έφτιαξε δύο έργα που μοιάζουν με ένα … tetris δομικών υλικών που αναφέρονται στην μακρόχρονη ιστορία της πόλης και τα εκθέτει στα δύο μουσεία.
Στο Αρχαιολογικό θα συναντήσουμε και το έργο της κολεκτίβας COYOTE, Absence is the Highest form of Presence που αναφέρεται σε κείμενα που παρατίθενται μεταφρασμένα στα ελληνικά και στα αγγλικά, καθώς και στις χαμένες γλώσσες της Θεσσαλονίκης – τη λαντίνο και τα οθωμανικά τουρκικά. Η οπτικoεπικοινωνιακή καμπάνια της COYOTE αναπτύσσεται στο σύνολο της κεντρικής έκθεσης, σε χώρους όπως το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Γενί Τζαμί, ο Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ, το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, η Βίλα Καπαντζή (ΜορφωτικόΊδρυμα Εθνικής Τραπέζης), οι Κήποι του Πασά.
MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Μια αναδιατύπωση κουρτίνας με έργα της Βάσως Κατράκη που η ίδια είχε κάνει για το XENIA στο Μεσολόγγι και αποτυπώνουν την καθημερινότητα αγροτικών εργασιών, και γενικότερα δουλειών στην ύπαιθρο, αλλά και ξυλόγλυπτες μήτρες χαρακτικών που έχουν τοποθετηθεί πάνω σε καθρέφτες παρουσιάζει ο Γιάννης Παπαδόπουλος στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
Το χώμα που επαναπλαισιώνεται και γίνεται παράγοντας συνδιαμόρφωσης ανθρώπινου – μη ανθρώπινου ήταν το θέμα που απασχόλησε τους Campus Novel. Σε ένα από τα εκθέματά τους παρουσιάζουν αντικείμενα που βρέθηκαν στη γη: καπάκια από αναψυκτικά, καπάκια από στυλό, μεταλλικά κομμάτια, σπασμένα γυαλιά κ.ά.
Στο ισόγειο του Μουσείου εκτίθεται και το έργο Aleph της Iva Radivojević, που συνδέει ετερόκλητους τόπους, ανθρώπους και μέρη, εξυφαίνοντας ιστορίες μεταξύ τους που υποδηλώνουν μια φυσική και μεταφυσική διασύνδεση, η οποία μπορεί να είναι φανταστική, αλλά και δύσκολο να την απορρίψεις.
Την έλλειψη της σχέσης της με την γη αντιλήφθηκε η Corinne Silva και προσπάθησε να αποτυπώσει την σχέση γυναικών στην Καππαδοκία με την αγροτική εργασία μέσα από ένα βίντεο και ένα παζλ από μεταχειρισμένα υφάσματα.
Σε σημείωμα για την έκθεση Being as Communion αναφέρεται πως αυτή «μαρτυρά τις προκλήσεις που ενέχει η προσπάθεια να φανταστούμε εναλλακτικά μελλοντικά μονοπάτια για μια πόλη τόσο ριζωμένη στο παρελθόν. Η Θεσσαλονίκη, πόλη με ιστορία 3.000 ετών– ελληνιστική, ρωμαϊκή-βυζαντινή, οθωμανική, σύγχρονη–, με όλες τις στιγμές δόξας και τις αποτυχίες της, μας επιτρέπει να αποκτήσουμε μια ευρύτερη σύλληψη του χρόνου(…). Η έκθεση εντοπίζει συγγένειες με τα φαντάσματα της πόλης, επιδιώκοντας να συνυπάρξει μαζί τους και να αφηγηθεί ξανά τις ιστορίες τους. Καλεί σε μια επανεξέταση της συνύπαρξης ζώντων και νεκρών, αλλά και ανθρώπων-ζώων-δασών-φυτών που συγκροτούν το περιβάλλον μας. Η έκθεση ζητά από εμάς να σκεφτούμε πώς ο έμβιος κόσμος γύρω μας μάς κάνει να αισθανόμαστε, και πώς εμείς με τη σειρά μας επιδρούμε σ’αυτόν.».
Η έκθεση διαρκεί έως τις 21 Μαΐου 2023.
* MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Εγνατίας 154 εντός ΔΕΘ-Helexpo)
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 10:00-18:00, Πέμπτη 12:00-20:00
*Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Λεωφόρος Στρατού 2)
Ωράριο λειτουργίας: Μέχρι 31 Μαρτίου: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 08:30-15:30. Από 1 Απριλίου: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 08:00-20:00
* Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (Μανόλη Ανδρόνικου 6)
Ωράριο λειτουργίας: Μέχρι 31 Μαρτίου: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 08:30-15:30. Από 1 Απριλίου: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 08:00-20:00
*Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης - Βίλα Καπαντζή (Βασιλίσσης Όλγας 108)
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00-18:00
*Πολυχώρος Πολιτισμού Ισλαχανέ (Ελένης Ζωγράφου 2)
Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 09:00-14:30 | Τετάρτη 09:00-20:00
*Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ2) 25ης Μαρτίου και Παραλία)
Ωράριο λειτουργίας:
Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 10:00-18:00
*Γυάλινο Περίπτερο «Κήπος των Γλυπτών»(Παραλία, Λεωφόρος Μεγάλου Αλεξάνδρου & Φιλίππου Νίκογλου)
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή 12:00-18:00
*Επταπύργιο / Γεντί Κουλέ (Επταπυργίου 130)
Ωράριο λειτουργίας: Μέχρι 31 Μαρτίου: Δευτέρα, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή, 08:30-15:30
*Γενί Τζαμί (Αρχαιολογικού Μουσείου 30)
Ωράριο λειτουργίας: Παρασκευή και Σάββατο 10:00-15:00
*Κήποι του Πασά (Άνω Πόλη, Ελένης Ζωγράφου).
Περισσότερα: https://www.momus.gr/exhibition/biennale8
