Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Η εξουσία που συχνά είναι συνυφασμένη με την διαφθορά βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου βιβλίου του Πάνου Δημάκη με τίτλο «Το ποτάμι των χιλίων τυφλών» (εκδόσεις Διόπτρα).
Η πλοκή ξετυλίγεται σε μια φανταστική ορεινή κωμόπολη της Αρκαδίας, λίγο μετά το πέρας του Εμφύλιου Πολέμου, όπου η Μάγδα Ζεΐρη, γυναίκα του τέως δημάρχου, κινεί τα νήματα και παίζει με τις ζωές απλών πολιτών.
Ο συγγραφέας μιλώντας στο TyposThes με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του που έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή 17 Μαρτίου και ώρα 19.00. (προσοχή: η εκδήλωση μεταφέρθηκε λόγω της απεργίας της Πέμπτης) στο βιβλιοπωλείο Κωνσταντινίδης – Book & Style (Μητροπόλεως 92) αναφέρθηκε στο πώς αποφάσισε να γράψει αυτό το μυθιστόρημα. Μίλησε για τον διχασμό τονίζοντας πως «το μίσος είναι πιο εύκολο συναίσθημα από την αγάπη. Δεν απαιτεί θυσίες, συμβιβασμούς και δέσιμο, όπως εκείνη».
Παράλληλα σχολίασε την επιλογή των ονομάτων και τοποθεσιών στο κείμενό του, ενώ εστίασε και στην ελληνική γλώσσα. Εξάλλου η επαφή του με την τελευταία μετρά χρόνια, τόσο τις μεταφράσεις έργων όπως πχ «Ο καπετάν Μιχάλης» και «Ο ανήφορος» του Νίκου Καζαντζάκη, όσο και με το μεταφραστικό γραφείο που διατηρεί, αλλά και με το podcast «Χίλιες και μία λέξεις».
Κληθείς να σχολιάσει την σχέση μας με τα Ελληνικά σημείωσε πως «το σχολείο οφείλει να κάνει μια πιο αποτελεσματική δουλειά ώστε οι Έλληνες να αγαπήσουν τη γλώσσα τους».
Τέλος με αφορμή την επικείμενη μεταφορά των «Δεκαεπτά κλωστών» στη μικρή οθόνη σε σενάριο Μιρέλλας Παπαοικονόμου και σκηνοθεσία Σωτήρη Τσαφούλια είπε πως «Η συγγραφή του βιβλίου ήταν μια πρόκληση από πολλές απόψεις αλλά συνάμα ήταν ένα εκπληκτικό προσωπικό ταξίδι».
-Πώς αποφασίσατε να γράψετε ένα έργο για την διαφθορά της εξουσίας; Και γιατί αυτή συνεχίζει να υπάρχει σε κάθε εποχή;
-Για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Επειδή συνεχίζει να υπάρχει. Δεν υπονοώ ότι η εξουσία είναι κατ’ ανάγκην συνυφασμένη με τη διαφθορά γιατί υπάρχουν και πάντα υπήρχαν στην εξουσία άνθρωποι με βαθύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό καλό. Όμως, υπάρχουν πλείστα παραδείγματα στην ιστορία για το αντίθετο και αυτό με κινητοποίησε να το σχολιάσω με την πένα.
-Γιατί οι ήρωες είναι «τυφλοί»;
-Γιατί αντί να ανοίξουν τα μάτια τους και να δουν τα μύρια δεινά που φέρνει η διαμάχη, εκείνοι προτιμούν να ριχτούν σε έναν ανθρωποφάγο αγώνα, αγόμενοι και φερόμενοι από τα πάθη τους και τους δημαγωγούς.
-Πώς επιλέξατε τα ονόματα των ηρώων σας;
-Τα περισσότερα έχουν να κάνουν με πρόσωπα της ιστορίας ή της μυθολογίας που οι ζωές τους συνδέονται νοηματικά με αυτές των ηρώων. Ακόμα και πολλά τοπωνύμια που επέλεξα είναι αλληγορικά. Για παράδειγμα, η κεντρική ηρωίδα λέγεται Μάγδα από τη Μάγδα Γκέμπελς, τη σύζυγο του Υπουργού Προπαγάνδας του Χίτλερ.
-Οι εμφύλιες διαμάχες εξακολουθούν να απασχολούν την ανθρωπότητα. Γιατί δεν μαθαίνουμε από τα όσα έχουμε ζήσει; Γιατί υπάρχει διχόνοια;
-Γιατί το μίσος είναι πιο εύκολο συναίσθημα από την αγάπη. Δεν απαιτεί θυσίες, συμβιβασμούς και δέσιμο, όπως εκείνη. Επίσης, πολλοί άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να ανήκουν κάπου και να διαφοροποιούνται από τους άλλους. Όταν, όμως, αυτή την ανάγκη την εκμεταλλεύονται οι κάθε λογής αρχηγοί για να φανατίσουν, τότε ξεκινάει αυτός ο φαύλος κύκλος της διχόνοιας.
-Γιατί επιλέξατε έναν τόπο δράσης που έχει αναφορές στην ιδιαίτερη πατρίδα σας;
-Γιατί ήθελα έναν μαγικό τόπο σαν την Αρκαδία, ένα σύμβολο της βουκολικής, ρομαντικής ζωής στην παγκόσμια τέχνη και λογοτεχνία, ως ισχυρή αντίστιξη στην κοινωνία που έχει παραδοθεί στην τυφλότητά της, χωρίς να ανοίγει τα μάτια της στην ομορφιά και την αρμονία της φύσης. Δεν μιλάω για τους Αρκάδες στο βιβλίο, μιλώ για τους ανθρώπους εν γένει.
-Πόσο σας εμπνέει η πραγματικότητα;
-Κάποιος που δεν εμπνέεται από την πραγματικότητα χάνει την ευκαιρία να κάνει ένα σχόλιο σε θέματα που απασχολούν τους ανθρώπους παγκοσμίως. Απλώς, επιλέγω το παρελθόν ως καμβά γιατί αφενός με γοητεύει και αφετέρου είναι απόδειξη ότι τίποτα δεν άλλαξε ουσιαστικά στο πέρασμα του χρόνου.
-Σε πραγματικό γεγονός αναφέρεται και η μυθιστόρημά σας «Δεκαεπτά κλωστές» που θα μεταφερθεί στη μικρή οθόνη. Πόσο δύσκολο ήταν να γράψετε για κάτι που συνέβη;
-Με το που άκουσα την ιστορία στα Κύθηρα πριν λίγα χρόνια, με στοίχειωσε και μου γέννησε την ανάγκη να την καταγράψω όχι αστυνομικά αλλά μυθιστορηματικά. Η συγγραφή του βιβλίου ήταν μια πρόκληση από πολλές απόψεις αλλά συνάμα ήταν ένα εκπληκτικό προσωπικό ταξίδι.
-Οι λέξεις, οι γλώσσες, είναι κομμάτι της επαγγελματικής σας πορείας. Τι σας γοητεύει σε αυτές;
-Οι λέξεις είναι κλειδιά που ξεκλειδώνουν την πόρτα σε χιλιάδες μαγικούς κόσμους. Ιστορία, πολιτισμός, παράδοση, όλα αυτά και πολλά ακόμα φωτίζονται με ένα άλλο φως. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τις λέξεις. Κάποιες φορές, την ώρα που παρακολουθώ ή συμμετέχω σε μια συζήτηση, στιγμιαία αποκόπτομαι από τον ειρμό της κουβέντας και σχεδόν αιωρούμαι μεταξύ των λέξεων που ακούω.
-Πόσο γνωρίζουμε την ελληνική γλώσσα;
-Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Νομίζω ότι το σχολείο οφείλει να κάνει μια πιο αποτελεσματική δουλειά ώστε οι Έλληνες να αγαπήσουν τη γλώσσα τους. Όχι με έναν στείρο πατριωτισμό αλλά με μια αυθεντική προσέγγιση. Ήταν ο βασικός λόγος να ξεκινήσω πριν λίγους μήνες το podcast μου «Χίλιες και μια λέξεις», για να δείξω πόσες φοβερές ιστορίες κρύβει η ετυμολογία των ελληνικών και για ποιους λόγους μπορούμε να είμαστε περήφανοι για αυτά.
Σημείωση:
Στην παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη στο βιβλιοπωλείο Κωνσταντινίδης Book &Style την Παρασκευή 17 Μαρτίου και ώρα 19.00 ο συγγραφέας θα συνομιλήσει με τον Δρα Θεόδωρο Παπακώστα (archaeostoryteller) και θα υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου του.
Αποσπάσματα του μυθιστορήματος θα διαβάσει ο ηθοποιός Λευτέρης Αγγελάκης.
