Της Λεμονιάς Βασβάνη
Την περίοδο οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και ο εγκλεισμός ενίσχυσαν την ανάγκη μας να έρθουμε πιο κοντά στη φύση. Η Πορτογαλίδα φωτογράφος Andreia Alves de Oliveira στις βόλτες που έκανε εκείνη την περίοδο άντλησε έμπνευση για την έκθεσή της με τίτλο «Talking to Trees» που θα παρουσιαστεί από τις 19 Οκτωβρίου (εγκαίνια 8-11 µ.µ) έως τις 2 Νοεμβρίου 2023 σε επιµέλεια Αικατερίνης Γεγησιάν στο Vita Zita Studio (3 Ηρώδου Αττικού, Άνω Λαδάδικα, Θεσσαλονίκη).
Πρόκειται για ένα χώρο που ιδρύθηκε από τον καλλιτέχνη Βασίλη Ζωγράφο και αποτελεί έναν από τους μοναδικούς ανεξάρτητους, μη κερδοσκοπικούς και πειραματικούς χώρους της πόλης.
Στο φωτογραφικό της ημερολόγιο η καλλιτέχνης απαθανατίζει με το φακό της τις συνομιλίες με τα δέντρα, που συνάντησε στην πόλη της Θεσσαλονίκη (στην οποία έχει μετακομίσει μονιμά) και στις γύρω περιοχές, κατά την διάρκεια του 2021, στα μέσα της πανδημίας. Το έργο εκφράζει μια επείγουσα συναισθηματική αναζήτηση για τις σχέσεις μας με τον φυσικό κόσμο που πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αναδειχθεί.
Η ανακάλυψη µέσω drones βλάστησης στην έρηµο Σαχάρα ενέπνευσαν την de Oliveira να στρέψει την προσοχή της στα µοναχικά δέντρα της καθηµερινότητας της. Αναγνωρίζοντας τα ως ισάξια της, η καλλιτέχνης άρχισε να τους ψιθυρίζει στα αυτιά, άλλοτε εξοµολογητικά, άλλοτε συγκρουσιακά και άλλοτε γεµάτα επιθυµία. Τα δέντρα έγιναν σύντροφοί της σε µια στιγµή κρίσης.
Όπως επισηµαίνει η de Oliveira: «Τα δέντρα είναι παράδοξα, συναρπαστικά ζωντανά όντα, των οποίων την ιδιαιτερότητα οι άνθρωποι παραµελούµε σε µεγάλο βαθµό. Κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, άρχισα να παρατηρώ τα δέντρα γύρω µου και να αναπτύσσω µε την πάροδο του χρόνου σχέσεις µε κάθε µεµονωµένο δέντρο, µαθαίνοντας να αναγνωρίζω τα είδη και τα επιστηµονικά τους ονόµατα και παρατηρώντας τα να αλλάζουν µε τις εποχές».
Ερωτηθείσα σχετικά με το πώς αποτύπωσε την επαφή που είχε με τα δέντρα μέσα από τα έργα της η Andreia Alves de Oliveira είπε τα εξής στο «ΤyposThes: «Πολλές από τις εμπειρίες τις καθημερινότητας μου, ως φωτογράφος, τις βιώνω με την μεσολάβηση της κάμερας. Για να αναπαραστήσω λοιπόν, τις συναντήσεις μου με τα δέντρα, επέλεξα το πορτραίτο, όπως όταν συναντάς κάποιον που βρίσκεις ενδιαφέρον και θέλεις να τον φωτογραφίσεις. Τα δέντρα έχουν κάτι πολύ ανθρώπινο, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι στέκονται κατακόρυφα, όπως οι άνθρωποι πατούν με δυο πόδια στην γη, ή ο τρόπος που γέρνουν ελαφρώς προς τη μία ή την άλλη πλευρά, που τους δίνει μια πολύ ευγενική εμφάνιση. Τα δέντρα φαίνονται τόσο δυνατά όσο και εύθραυστα, και νομίζω ότι αυτή είναι μια από τις πτυχές που τα κάνει συγκινητικά».
Με δεδομένες τις πρόσφατες πλημμύρες και πυρκαγιές που προηγήθηκαν και υπογράμμισαν περισσότερο από ποτέ άλλοτε την ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος, ρωτήσαμε τη δημιουργό πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη πρασίνου στην ζωή μας. «Όλες οι επιστημονικές μελέτες επισημαίνουν τα τεράστια οφέλη που παρέχουν τα δέντρα, όχι μόνο ως ένα από τα καλύτερα μέσα για τη δέσμευση άνθρακα και την παροχή ζωτικού οξυγόνου, αλλά και για την ψύξη του αέρα. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την Ελλάδα, όπου τα τελευταία έτη παρατηρείται άνοδος της μέσης θερμοκρασίας. Δυστυχώς το φετινό καλοκαίρι πέρα από τις καταστροφικές πυρκαγιές, πολλοί δήμοι διέταξαν το ακραίο εκτός εποχής κλάδεμα και τη μαζική κοπή των δέντρων, με βάση λόγους που είναι δύσκολο να δικαιολογηθούν και έργα που ακούγονται μη ρεαλιστικά.
Τα ψυχολογικά οφέλη των δέντρων είναι επίσης καλά τεκμηριωμένα, οι χώροι πρασίνου μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα άγχους μας και να μας κάνουν να νιώθουμε πιο συνδεδεμένοι με το περιβάλλον, λειτουργώντας σαν ένα αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό. Νομίζω ότι όλοι πλέον θα συμφωνήσουμε για το πόσο σημαντικά είναι τα δέντρα στην ζωή μας. Είναι εξίσου σημαντικό να υπερασπιστούμε ενεργά τα δέντρα ενάντια σε όλες τους κινδύνους, φυσικούς ή ανθρώπινους, που απειλούν την επιβίωσή τους», σημείωσε η καλλιτέχνης.
* Η Andreia Alves de Oliveira είναι φωτογράφος και ερευνήτρια της φωτογραφίας και πρώην δικηγόρος. Είναι κάτοχος διδακτορικού και µεταπτυχιακού τίτλου στις Φωτογραφικές Σπουδές από το Πανεπιστήµιο του Westminster (University of Westminster) στο Λονδίνο. Είναι µέλος της εκδοτικής οµάδας του περιοδικού Membrana (Σλοβενία), ιδρυτικό µέλος του Ph: The Photography Research Network (Ηνωµένο Βασίλειο), µέλος του RHOME (Λισαβόνα) και ήταν συν-εκδότης του ακαδηµαϊκού περιοδικού Sophia (Πορτογαλία). Υπήρξε επισκέπτρια λέκτορας στο Birmingham City University. Η δουλειά της έχει εκτεθεί διεθνώς. Οι πρόσφατες εκθέσεις περιλαµβάνουν την παγκόσµια περιοδεία της οµαδικής έκθεσης Civilization: The Way We Live Now, που αυτή τη στιγµή παρουσιάζεται στην γκαλερί Saatchi στο Λονδίνο. Η Andreia µετακόµισε στην Ελλάδα το 2020 και σήµερα εδρεύει στην Επανοµή.
