Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Δεκαοκτώ διηγήματα με ήρωες που «επιλέγουν τον σκληρό ρεαλισμό και την αφαίρεση για να αφηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους» περιλαμβάνονται στο νέο βιβλίο του Θεοδόση Μίχου με τίτλο «Ένα για τον δρόμο» (εκδ. Μεταίχμιο).
Ο συγγραφέας, λίγο πριν ανηφορίσει στην πόλη μας για την 20ή Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης όπου στις 19 Μαΐου 2024, στις 2 μ.μ. θα το παρουσιάσει (Περίπτερο 14 , Αίθουσα «Διάλογος»), μίλησε στο TyposThes για το πώς γεννήθηκε η ιδέα, για την επιλογή του τόπου δράσης που είναι ένα μπαρ, και για τους πρωταγωνιστές του βιβλίου που «μεταξύ τρίτου και τέταρτου ποτού (νομίζουν ότι) γίνονται φιλόσοφοι του περιθωρίου» και «ψάχνουν το νόημα της ζωής».
Απαντώντας σε ερώτησή μας για την ΔΕΒΘ σχολίασε πως «πρέπει πάντα να αναζητώνται τα περιθώρια βελτίωσής». Περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί.

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το τελευταίο σας βιβλίο;
-Ξαφνικά και αμετάκλητα είναι η μόνη -ασαφής, το παραδέχομαι- απάντηση που μπορώ να δώσω. Δηλαδή, όπως συνέβη και με τα δύο προηγούμενα βιβλία μου, τη μια μέρα ήξερα ότι ήθελα να γράψω (τρωγόμουν με τα ρούχα μου, μπορώ να πω πια με βεβαιότητα ότι όταν γράφω ανοίγω έναν ουσιαστικό και διδακτικό διάλογο με τον εαυτό μου) και την επομένη ήξερα τι και πώς ήθελα να γράψω: εν προκειμένω μια συλλογή διηγημάτων με ήρωες που επιλέγουν την αφαίρεση και τον σκληρό ρεαλισμό για να αφηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους, απευθυνόμενοι πρώτα και κύρια στον εαυτό τους.
-Κοινός τόπος αναφοράς είναι ένα μπαρ. Πώς λειτουργεί το σημείο αυτό για τους ήρωες του βιβλίου;
-Ένα μπαρ που στο βιβλίο μου δεν ονοματίζεται, γιατί υπάρχει (όπου θέλει ο καθένας, εγώ επιλέγω το κέντρο της Αθήνας) και δεν υπάρχει. Δεν έχει τόση σημασία αυτό. Σημασία, τουλάχιστον για μένα, έχει ότι αυτό το μπαρ λειτουργεί πρωτίστως, αν όχι αποκλειστικά και μόνο, ως εύρημα που εξυπηρετεί τον εκ μέρους μου ψυχαναγκασμό της αναζήτησης πλαισίου. Αποκεί και πέρα οι ήρωες του βιβλίου μεταξύ τρίτου και τέταρτου ποτού (νομίζουν ότι) γίνονται φιλόσοφοι του περιθωρίου, παραμένοντας όμως δέσμιοι των παθών τους και μιας επιλεκτικής αδυναμίας να ανταπεξέλθουν στις αναποδιές. Λίγο πολύ ψάχνουν το νόημα της ζωής. Όλοι αυτό ψάχνουμε, θα μου πείτε, ακόμα κι αν δεν είμαστε όλοι σίγουροι ότι υπάρχει.
-Γιατί «ένα για τον δρόμο»;
-Γιατί αυτό είναι το τελευταίο χτύπημα, το οριστικό χτύπημα, που λένε και οι Στέρεο Νόβα πριν από την επιστροφή στην πραγματικότητα.
-Από τι αντλείτε έμπνευση;
-Είτε γράφω ένα διήγημα είτε ένα μυθιστόρημα για μένα είναι αυτονόητο ότι, έστω και σε απειροελάχιστο βαθμό, θα αντλήσω υλικό -ή τουλάχιστον θα προσπαθήσω- από βιωμένες εμπειρίες ακόμα και λίγων δευτερολέπτων πριν από πολλά χρόνια. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι με τα βιβλία μου γράφω την αυτοβιογραφία μου σε συνέχειες, αν και ξέρω ότι γράφοντας ιστορίες μυθοπλασίας αναπόφευκτα εκτίθεμαι κι εγώ.
Θα δανειστώ τα λεγόμενα του Φίλιπ Ροθ από μια παλιά του συνέντευξη στο «Paris Review». Νομίζω ότι ταιριάζουν στην περίσταση: «Οι συγγραφείς συχνά ενδιαφέρονται εξίσου για αυτά που δεν τους έχουν συμβεί όσο και για αυτά που τους έχουν συμβεί. Κάτι που μπορεί να θεωρηθεί από τους αθώους αναγνώστες ως αυτοβιογραφία είναι πολύ πιθανό να πρόκειται για ψευδο-αυτοβιογραφία ή υποθετική αυτοβιογραφία ή αυτοβιογραφία μεγαλοπρεπώς μεγεθυμένη. Υπάρχουν άνθρωποι που πηγαίνουν στο αστυνομικό τμήμα και ομολογούν εγκλήματα που δεν έχουν διαπράξει. Η ψευδής ομολογία γοητεύει και τους συγγραφείς. Ενδιαφέρονται ακόμα και για όσα συμβαίνουν σε άλλους και, σαν τους ψεύτες και τους λωποδύτες παντού, θα προσποιηθούν ότι κάτι δραματικό ή απαίσιο ή ανατριχιαστικό ή υπέροχο που συνέβη σε κάποιον άλλο, στην πραγματικότητα συνέβη σε αυτούς».

-Τι σας κερδίζει στα διηγήματα / στις μικρές ιστορίες; Ποια η γοητεία του πιο πυκνού λόγου;
-Είπα νωρίτερα ότι οι ήρωες των 18 διηγημάτων του βιβλίου μου «Ένα για τον δρόμο» επιλέγουν τον σκληρό ρεαλισμό και την αφαίρεση για να αφηγηθούν οι ίδιοι την ιστορία τους. Πάνω στην τέχνη της αφαίρεσης αποτελεί εκ των πραγμάτων άσκηση το γράψιμο ενός διηγήματος. Πεδίο δόξης λαμπρό δηλαδή για την περιβόητη «θεωρία του παγόβουνου» του Χέμινγουεϊ («Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο» παίζει και να είναι το καλύτερο διήγημα όλων των εποχών), ο οποίος όμως αν δεν απατώμαι δεν είπε όσα είπε αναφερόμενος ειδικά στους διηγηματογράφους αλλά γενικά στους συγγραφείς ασχέτως φόρμας. Σε ό,τι με αφορά στην προκειμένη περίπτωση, ήξερα εξαρχής και πολύ περισσότερο τόσο από το πρώτο όσο και από το δεύτερο βιβλίο μου (συλλογή διηγημάτων και μυθιστόρημα αντίστοιχα) πώς ήθελα να γράψω ως προς την πύκνωση και όχι μόνο. Κι επειδή ως συγγραφέας γράφω πρώτα και κύρια για μένα, τουλάχιστον ως προς αυτό τα έχω σήμερα πολύ καλά με τον εαυτό μου.
-Έρχεστε στην 20ή ΔΕΒΘ. Πώς βλέπετε προσπάθειες όπως αυτήν για τη στήριξη του βιβλίου; Πόσο σημαντική είναι η εξωστρέφεια για τη λογοτεχνία και τους συγγραφείς;
-Ο θεσμός είναι μείζονος σημασίας για τον χώρο του βιβλίου και ακριβώς γι’ αυτό θεωρώ ότι πρέπει πάντα να αναζητώνται τα περιθώρια βελτίωσής του, να είναι δηλαδή μια συνεχής δυναμική διαδικασία και μάλιστα αρκετά εξωστρεφής, ώστε να μην υπάρχει, για παράδειγμα, ούτε ένας κάτοικος της Θεσσαλονίκης που θα την μπερδεύει με το φεστιβάλ βιβλίου που γίνεται στην παραλία (αληθινή ιστορία).
Σε ό,τι αφορά την εξωστρέφεια της ελληνικής λογοτεχνίας, προφανώς είναι πολύ σημαντική και νομίζω ότι δεν υπάρχει πιο χειροπιαστός τρόπος μέτρησής της από την προώθησή της στο εξωτερικό. Κατά γενική ομολογία όμως είναι δυστυχώς υποτυπώδης ακριβώς γιατί η πολιτική για το βιβλίο στην Ελλάδα (επιχορήγηση μεταφράσεων κ.λπ.) είναι… άσ’ τα να πάνε.
-Ποια βιβλία θα μπουν στη βαλίτσα σας για το ταξίδι σας στη Θεσσαλονίκη;
-Σίγουρα τα «Αδέλφια» του Γιώργου Συμπάρδη, θέλω όμως να διαβάσω ξανά έπειτα από πολλά χρόνια, δυστυχώς με δυσάρεστη αφορμή, και την «Επινόηση της μοναξιάς» του μεγάλου εκλιπόντα Πολ Όστερ (αμφότερα κυκλοφορούν από το Μεταίχμιο).
*Με τον συγγραφέα συνομιλήσει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Στέφανος Τσιτσόπουλος.
Ο Θεοδόσης Μίχος θα απαντήσει σε ερωτήσεις του κοινού και θα υπογράψει αντίτυπα του βιβλίου του.
- Μάχη για τη ζωή δίνει ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας – Σοκ σε όλη την Ευρώπη
- Τα 3 «κόκκινα» σημεία που πλημμυρίζουν στη Θεσσαλονίκη – Πώς θα αντιμετωπιστεί
- «Πλημμύρισε» ποδήλατα η Θεσσαλονίκη – Η μαζική εκκίνηση, εικόνες (ΦΩΤΟ + VIDEO)
- Θεσσαλονίκη: Ο χάρτης που θα κινούνται 250 λεωφορεία – Με 40 έως 45 γραμμές