Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Επί τρία χρόνια δούλευε ο Δήμος Αβδελιώδης για να προετοιμάσει την παράσταση που θα σκηνοθετήσει αυτό το καλοκαίρι και που θα παρουσιαστεί σε χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της χώρας μας. Πρόκειται για το έργο του Πλάτωνα «Απολογία Σωκράτη». Ο σκηνοθέτης αποφάσισε να ανεβάσει το κείμενο αυτό στα αρχαία ελληνικά. Μάλιστα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του θεάτρου, αλλά και για τα φιλολογικά δεδομένα, που θα παρασταθεί από σκηνής η «Απολογία Σωκράτη» στην αρχαία ελληνική γλώσσα έτσι όπως την κατέγραψε και τη διαμόρφωσε ο Πλάτωνας.
«Το κείμενο αποτελεί την καταγραφή της εικόνας του δυτικού πολιτισμού η οποία παραμένει αναλλοίωτη μέχρι σήμερα», σημείωσε ο ίδιος σε κατ’ ιδίαν συνέντευξη που μας παραχώρησε λίγο πριν δοθεί η πρεμιέρα της καλοκαιρινής αυτής παραγωγής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος που έχει προγραμματιστεί για τις 2 Ιουλίου, στο Β’ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας (ώρα 20.30).
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα; Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με την Απολογία του Σωκράτη;
-Η επιλογή δεν έγινε για λόγους πρωτοτυπίας, αρχαιολατρίας ή φιλολογίας, ούτε καν για να γίνει κάτι εντυπωσιακό, αλλά έγινε από την ανάγκη να σκύψουμε σε ένα κείμενο που δεν είναι απλό, και που αποτελεί την καταγραφή της εικόνας του δυτικού πολιτισμού η οποία παραμένει αναλλοίωτη μέχρι σήμερα. Η σκέψη του ανθρώπου έχει σταματήσει εκεί. Όπως σκέφτονταν ο λαός (πολιτικοί, καλλιτέχνες, μάστορες κλπ) την εποχή εκείνη.
-Δηλαδή δεν έχει προχωρήσει; Γιατί;
-Γιατί στον κόσμο έχουν συμβεί έκτοτε πολυάριθμες γενοκτονίες, εγκλήματα, οι φόνοι και η βία πολλαπλασιάζονται και διαρκώς αναπαράγονται από την τηλεόραση και τα ΜΜΕ και ο κόσμος ζει μέσα στο φόβο και τον πανικό. Τι δουλειά έχει ο άνθρωπος σε έναν τέτοιο πολιτισμό που έχει φτιάξει; Τι απολαμβάνει; Τίποτα. Υπάρχει μόνο ο τρόμος ο οποίος εξελίσσεται ολοένα και πιο δυσάρεστα.
Επομένως η πρόταση που έκανε ο Σωκράτης ήταν οι άνθρωποι να αποκτήσουν αυτογνωσία γιατί όταν το πετύχουν αυτό θα μπορέσουν να κατανοήσουν τον εαυτό τους, άρα και τους άλλους και θα μπορέσουν να χτίσουν ένα πολιτισμό που είναι στα μέτρα της ανθρώπινης προσδοκίας. Όταν γεννιέται ένα παιδί είναι ένας άγραφος χάρτης. Ό,τι του βάλεις στο μυαλό αυτό θα κάνει. Και εμείς εκπαιδεύουμε τα παιδιά να γίνουν αγριάνθρωποι να εξοντώνουν τους εαυτούς τους και μετά τους άλλους.
-Το έργο ανεβαίνει στα αρχαία ελληνικά. Έχετε πει ότι τα αρχαία δεν ήταν από τα αγαπημένα σας μαθήματα. Πώς είδατε την «Απολογία του Σωκράτη» τώρα που ασχοληθήκατε με το κείμενο για την παράσταση; Ανακαλύψατε κάτι; Καταλάβατε καλύτερα κάποια άλλα σημεία;
-Όταν διαβάζεις ένα αρχαίο κείμενο στην αρχή προσπαθείς να το καταλάβεις, φαίνεται ένα τεράστιο βουνό, αλλά όταν το επαναλάβεις και κάνεις μια προσπάθεια να κοιτάξεις τι λένε οι λέξεις, τότε, όχι μόνο καταλαβαίνεις, αλλά καταλαβαίνεις και κάτι επιπλέον από αυτό που λέει το κείμενο: ότι ο τρόπος που έχει γραφτεί είναι αρχιτεκτονικά και λογικά σωστός, εξαντλεί όλη την εξυπνάδα της διαχείρισης του λόγου, όχι όμως για να εξαπατήσει, αλλά για να αποκαλύψει την αλήθεια.
Ο λόγος στον Πλάτωνα γίνεται ένα εργαλείο, όχι χρηματισμού ή εξαπάτησης των άλλων, όπως έκαναν οι σοφιστές για ίδιον κέρδος, αλλά γίνεται ένα εργαλείο για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την αλήθεια. Αυτό το καταλαβαίνει ο καθένας που θα ασχοληθεί με το κείμενο.
-Και ο απλός θεατής;
-Ασφαλώς. Αυτό το έργο δεν είναι για αρχαιολάτρες. Αφορά από παιδιά του δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου και όλες τις ηλικίες γενικά. Είναι λαϊκό θέατρο γιατί ήταν ένα δικαστήριο που έγινε μπροστά σε λαϊκό κοινό. Δεν γράφτηκε από ένα συγγραφέα για να δείξει πόσο έξυπνος είναι. Είναι η πραγματική δίκη του Σωκράτη. Είναι ένα ιστορικό γεγονός.
-Το γεγονός ότι είναι μια δίκη σας δυσκόλεψε στο να το ανεβάσετε στη σκηνή;
-Όχι. Το αντίθετο. Είναι έτοιμο το έργο. Εστίασα μόνο στο πώς θα γίνει η ερμηνεία του κειμένου. Δεν μαστιγώνω τους ηθοποιούς ή δεν τους εξαναγκάζω να βγάλουν την ερμηνεία. Την καταγράφω, τους την παραδίδω έτοιμη και απλώς πρέπει να την μάθουν.. Το κείμενο «Ότι μεν υμείς, ω άνδρες Αθηναίοι…» έχει μια μουσική που βγάζει το νόημα. Αν το πεις διαφορετικά από αυτή τη μουσική θα έχει άλλο νόημα. Αν το πεις με τον πλάγιο ήχο, τον βυζαντινό, θα είναι ένα άλλο κείμενο. Ή αν γίνει με την προσωδία. Εγώ κάνω τη γλώσσα να είναι φυσική, να φαίνεται ότι η σημερινή γλώσσα είναι αναγκαία εξέλιξη της αρχαίας. Και αυτό γίνεται για πρώτη φορά. Δεν έχει ξαναγίνει ποτέ σε όλη την ιστορία της φιλολογίας και του θεάτρου.
-Όπως είπε πρόσφατα ο κ. Βούρος μελλοντικός στόχος είναι να παρουσιαστεί και σε πανεπιστήμια και σχολεία του εξωτερικού. Πιστεύετε ότι θα υπάρξει ενδιαφέρον;
-Ήδη υπάρχει! Και είμαι σίγουρος ότι θα ταξιδέψει και θα μας απασχολήσει αυτή η παράσταση για πολλά χρόνια. Μπορεί να παιχτεί ακόμα και στα δημοτικά σχολεία. Είναι καλό να δουν τα παιδιά πώς λειτουργεί η γλώσσα. Εκτός του ότι είναι μια απολαυστική παράσταση γιατί βλέπεις ζωντανά τη δίκη του Σωκράτη σαν να ήσουν εκεί εκείνη την ημέρα, έχει πολλά χρήσιμα παραδείγματα. Είναι ένα έργο χρήσιμο.
* Θα υπάρχουν υπέρτιτλοι στα νέα ελληνικά και στα αγγλικά. Διανομή (με σειρά εμφάνισης): Βασίλης Καραμπούλας (Σωκράτης), Θανάσης Δισλής (Μέλητος). Γενική είσοδος 10 ευρώ. Στη Θεσσαλονίκη θα παρουσιαστεί το Σεπτέμβρη.
