Τελειώνει σήμερα και αυτό το φεστιβάλ κινηματογράφου. Όμορφα ήταν και ας μην είμαστε αχάριστοι. Είναι αλήθεια πως έλειψε ο παλμός και όταν μιλάω για παλμό αναφέρομαι στα πάρτι στα οποία δεν έγινε ο αφόρητος χαμός των προηγούμενων χρόνων και στη δυναμική του καφέ της αποθήκης Γ, όπου τα πράγματα ήταν όμορφα και χαλαρά, δίχως αυτήν τη βαβούρα που χαρακτήρισε άλλες χρονιές. Δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος, αλλά εδώ είμαστε για να μιλήσουμε για σινεμά και σε αυτόν τον τομέα το φεστιβάλ έσκισε. Όχι μόνο γιατί γινόταν ο συνήθης πανικός στις αίθουσες (όταν πας καθημερινή 1 ή 3 το μεσημέρι και βλέπεις την αίθουσα γεμάτη, σημαίνει ότι κάτι πάει καλά), αλλά και γιατί η ποιότητα των ταινιών ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντική. Όπως και να έχει, προφανώς δεν είδα όλες τις ταινίες, δεν είμαι λοβοτομημένος και έχω και άλλη ζωή, αλλά απ’ όσες είδα (δυστυχώς μου διέφυγαν αρκετές που υποπτεύομαι πως ήταν καλές), θα γράψω για αυτές που προκάλεσαν τη μεγαλύτερη εντύπωση.
Η φυλή (The Tribe), του Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι
Αυτή η ουκρανική ταινία προβλήθηκε το πρώτο διήμερο και έκανε θραύση στις συζητήσεις με σχόλια είτε φανατικά υπέρ είτε κατά. Η ιδιομορφία της είναι πως όλοι οι ηθοποιοί της ταινίας επικοινωνούν με τη νοηματική με αποτέλεσμα να μην ακούγεται σε ολόκληρο το φιλμ ούτε μια λέξη! Και μάλιστα χωρίς να υπάρχουν υπότιτλοι. Παρ΄ όλα αυτά ο θεατής δεν έχει την παραμικρή δυσκολία να παρακολουθήσει την πλοκή, διότι η γλώσσα του σώματος και οι χειρονομίες υποκαθιστούν με πρωτοφανή ευκολία το λόγο. Όχι, δεν πρόκειται για μια ταινία για τους κωφάλαλους, του στιλ «δείτε τους καημένους, μπορούν κι αυτοί να έχουν ζωή». Ήταν μια ταινία για την εφηβεία, για τις σκληρές ιεραρχίες στη φυλή των ανθρώπων, για το ανδρικό μοντέλο που πρέπει να επιβεβαιώνεται διά της υπεροχής και της επιβολής και για τη γυναικεία σεξουαλικότητα που μπορεί εύκολα λόγω των κοινωνικών δομών να μετατραπεί σε όπλο αυτοκαταστροφής. Παίρνει τα εύσημα όχι μόνο για την τόλμη και την επιτυχία του εγχειρήματος, αλλά και για την απίθανη χρήση μακρών μονοπλάνων, με την κάμερα να κινείται συνεχώς στο χώρο και τα σώματα να στήνονται σε απίθανες χορογραφίες επικοινωνίας. Η ταινία επίσης περιελάμβανε μια ολιγόλεπτη ερωτική σκηνή που πιθανολογώ πως «φούντωσε» την πλειοψηφία των θεατών, μια σκηνή έκτρωσης που μας έκανε να αναγουλιάσουμε κι ένα τελικό ξέσπασμα αφόρητης βίας μέσω ενός ακόμη καθηλωτικού μονοπλάνου.
Magical Girl, του Κάρλος Βερμούτ
Αρτιότατη ταινία από την Ισπανία που έχει εμφανείς επιρροές από το αλμοδοβαρικό σύμπαν, αλλά μεταφέρει το ακραίο μελόδραμα με μαύρο χιούμορ, άψογη αισθητική και αναφορές στα... γιαπωνέζικα μάνγκα. Ένα 13χρονο κοριτσάκι έχει λευχαιμία, ο πατέρας είναι άνεργος και αναζητά χρήματα για να αγοράσει ένα ακριβό φόρεμα στην κόρη του, μια συναισθηματικά ασταθής γυναίκα η οποία έχει ολόκληρο το κορμί της χαρακωμένο έχει προβλήματα με τον ψυχίατρο σύντροφό της κι ένας ηλικιωμένος κύριος ζει μοναχικά συναρμολογώντας παζλ. Όλοι αυτοί συνδέονται με τον πλέον απίθανο τρόπο, εν μέσω απληστίας, καλοσύνης, βίτσιων, εμμονών, εγωιστικής αγάπης, αλτρουισμού, πάθους και τραγικής ειρωνείας.
Καληνύχτα μαμά (Goodnight Mommy), των Βερόνικα Φραντς και Σεβερίν Φιάλα
Σαφώς μια από τις πιο ενοχλητικές ταινίες του φεστιβάλ, από αυτές που σε κάνουν να στριφογυρίζεις στην καρέκλα και να αναρωτιέσαι πώς κοιμούνται τα βράδια οι σκηνοθέτες. Μια γυναίκα μετά από ένα δυστύχημα απομονώνεται με τον γιο της στην εξοχή για να αναρρώσουν από το θάνατο του δεύτερου γιου. Μόνο που ο επιζήσας γιος αρνείται να αποδεχτεί το θάνατο και αρχίζει να αμφισβητεί την ταυτότητα της ίδιας του της μάνας. Έτσι ξεκινά μεταξύ τους μια ζοφερή ψυχολογική πάλη, η οποία οδηγεί τη σχέση τους στα άκρα. Κι όταν λέω «στα άκρα», εννοώ «στα άκρα». Πιο άκρα πεθαίνεις, που λένε.
Αυτοί είναι οι κανόνες (These are the Rules), του Όγκνιεν Σβίλισιτς
Ένα ζευγάρι μεσηλίκων, αυτή νοικοκυρά και αυτός οδηγός λεωφορείου, χάνουν απροσδόκητα τον έφηβο γιο τους, όταν ο τελευταίος δίχως προφανή λόγο πέφτει θύμα ξυλοδαρμού. Ναι, υπάρχει δράμα, αλλά ο συναισθηματικός εκβιασμός κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα και όλα τα λεφτά είναι η σχέση του ζευγαριού, μια σχέση που θα μπορούσε να αναπαριστά κάλλιστα τις σχέσεις ενός μεγάλου κομματιού του ελληνικού πληθυσμού. Μια σχέση συντροφικότητας με έλλειψη σωματικής επαφής, μικρογκρίνιας και ρουτίνας, συμφιλίωσης, αποδοχής, αδυναμίας και ανάγκης. Μια φίλη μου με μάλωσε που μου άρεσε, τη θεώρησε «εύκολη» και πως αναπαριστά την εργατική τάξη όπως τη βλέπει ο συγκαταβατικός αστός, αλλά προσωπικά συγκινήθηκα με έναν τρόπο πολύ ειλικρινή.
Norway, του Γιάννη Βεσλεμέ
Ελληνική ταινία με βαμπίρ; Ναι, ελληνική ταινία με βαμπίρ. Ο βρικόλακας Ζανό (ο πάντα εξαιρετικός Βαγγέλης Μουρίκης στο ρόλο) φτάνει σε μια παρακμιακή Αθήνα του 1984 και περνάει το μισό της ταινίας χορεύοντας σε μια απίθανη ντίσκο και το υπόλοιπο μισό σε μια κουλή περιπέτεια. Η δουλεμένη κιτς αισθητική παρακμής δουλεύει μια χαρά, η μουσική υπόκρουση της ταινίας είναι καταπληκτική και υπάρχουν στιγμές ευφυΐας. Παρ’ όλα αυτά ακριβώς επειδή η ταινία δεν παίρνει τον εαυτό της ούτε πολύ σοβαρά, αλλά ούτε και πολύ χαλαρά, ακροβατεί συνεχώς σε ένα μεταίχμιο, το οποίο για μένα δεν λειτούργησε. Ένιωσα πως χάθηκε μια χρυσή ευκαιρία για μια αληθινά και αυθεντικά καλή ταινία, είτε «σοβαρή», είτε «καλτ». Το κοινό, πάντως, διασκέδασε, οπότε εν μέρει ο στόχος επιτεύχθηκε.
