Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Τα εγκαίνια της Τράπεζας Διατήρησης Γενετικού Υλικού, στο Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ, στη Θέρμη Θεσσαλονίκης, πραγματοποίησε σήμερα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Βαγγέλης Αποστόλου.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν παρουσία επιστημόνων και ερευνητών, με καθυστέρηση, καθώς αγρότες είχαν αποκλείσει με τα τρακτέρ τους την κεντρική είσοδο του προαύλιου χώρου (Δείτε λεπτομέρειες ΕΔΩ). Τελικά αποχώρησαν κατευθυνόμενοι προς το αγροτικό συλλαλητήριο που βρίσκεται σε εξέλιξη μπροστά στην ΔΕΘ και η τελετή των εγκαινίων άρχισε κανονικά, αφού προσήλθε στο χώρο και ο υπουργός.
Επι της ουσίας πρόκειται για τα εγκαίνια της αναστήλωσης του κτιρίου που στεγάζει την τράπεζα, καθώς το κτίριο υπήρχε ήδη, αλλά παρέμενε κλειστό και έπρεπε να ξεπεραστούν διάφορα εμπόδια προκειμένου να λειτουργήσει κανονικά.
Όπως επισήμανε ο πρόεδρος του ΕΛΓΟ Δήμητρα, κ. Γιώργος Καρέτσος, η δημιουργία της τράπεζας είχε θεσμοθετηθεί ήδη από το 1981 και κατόπιν με χρηματοδότηση από προγράμματα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και της ΕΕ κατασκευάστηκε το κτίριο.
Για μια ημέρα γιορτής και μια νέα ημέρα για την τράπεζα, έκανε λόγο η Δρ. Μαλούπα Ελένη, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, σημειώνοντας πως στόχος είναι να αποτελέσει το φυσικό κέντρο συγκέντρωσης και διατήρησης μιας μεγάλης κληρονομιάς.
Στην τράπεζα διατηρούνται σήμερα πάνω από 15.000 είδη παραδοσιακών και ξεχασμένων ποικιλιών, σε επίπεδο σπερμάτων, αλλά και παλιό παραδοσιακό υλικό σε επίπεδο δενδρωδών. Υπάρχει θάλαμος με ειδικές θερμοκρασίες (στους -20), όπου το υλικό μπορεί να διατηρηθεί για 100 χρόνια.
Στην ομιλία του, ο κ. Αποστόλου τόνισε την αναγκαιότητα αξιοποίησης του πολλαπλασιαστικού υλικού, καθώς και της προστασίας των φυτογενετικών πόρων και της βιοποικιλότητας που διαθέτει η χώρα μας, και υπογράμμισε ότι αποτέλεσε διακηρυγμένη προτεραιότητα για το ΥΠΑΑΤ η λειτουργία της Τράπεζας Γενετικού Υλικού η οποία αποτελεί, όπως πρόσθεσε χαρακτηριστικά, «την κιβωτό μέσω της οποίας θα διατηρηθεί το πολλαπλασιαστικό υλικό της χώρας μας».
«Δεν μπορούμε παρά να στηρίξουμε και να αγωνισθούμε να διατηρήσουμε, να αναπαράγουμε και να βελτιώσουμε τους «ελεύθερους» σπόρους και ποικιλίες», είπε ακόμη ο υπουργός, σημειώνοντας πως σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός σπόρων στον κόσμο κατέχει μερίδιο αγοράς πάνω από 20% και η τάση είναι όλο και περισσότερο προς την μονοπώληση.
«Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ενδημισμού της Ευρώπης και της Μεσογείου με 1.278 ενδημικά είδη, ποσοστό 22,2% του συνολικού αριθμού των φυτικών ειδών. Συνεπώς, η χώρα μας διαθέτει ένα πλούτο φυτογενετικών πόρων, μια κληρονομιά που αναμένει τη συστηματική και αειφόρο αξιοποίησή της. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της βιοποικιλότητας διατηρείται στην Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού (ΤΓΥ), που αποτελεί το συντονιστικό εκτελεστικό όργανο για την προστασία και διατήρηση των φυτογενετικών πόρων της χώρας μας. Η προστασία των φυτογενετικών πόρων είναι σήμερα ιδιαίτερης σημασίας, ενόψει των κλιματικών αλλαγών και της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού, για τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και την ενίσχυση της γεωργίας σε παγκόσμια κλίμακα», πρόσθεσε ακόμη ο υπουργός.
Τι είναι οι τράπεζες γενετικού υλικού
Οι Τράπεζες Γενετικού Υλικού όπως είπε ο υπουργός, στοχεύουν στη διατήρηση γενετικού υλικού φυτών και στη βιωσιμότητά του, γιατί το ενδογενές αυτό γενετικό υλικό, αυτονόητα προσαρμοσμένο στις τοπικές συνθήκες , θα είναι διαθέσιμο για αναπαραγωγή είτε σε περιπτώσεις δύσκολων συνθηκών και σημερινών ή μελλοντικών αναγκών. Ή ακόμη και μόνο για διατήρηση καλλιεργειών που κινδυνεύουν να χαθούν λόγω αντικατάστασής τους από καινούργιες πιο αποδοτικές ή για τη διατήρηση κάποιου αγρονομικού χαρακτηριστικού ενός φυτού, που στην ουσία τους αποτελούν Εθνικό πλούτο, σύνδεση με την ιστορία και τον πολιτισμό.
Όπως εξήγησε η κ. Μαλούπα, στην τράπεζα διατηρούνται σήμερα πάνω από 15.000 είδη παραδοσιακών ποικιλιών, «ποικιλίες που ήταν ξεχασμένες και τις πήραμε από παππούδες και γιαγιάδες σε όλη την Ελλάδα», όπως τα λαθούρια, ξηροφυτικά ντοματάκια, φάβες, φακές, σιτηρά, δίκκοκα, ξυλάγγουρα, πεπόνια (σε επίπεδο σπερμάτων). Σε επίπεδο δενδρωδών υπάρχει παλιό παραδοσιακό υλικό, οπωροφόρων ή καρυδιών, φυστικιών, δαμάσκηνα και άλλα είδη, τα οποία στο πέρασμα του χρόνου τα βελτίωναν οι γεωργοί χωρίς να το ξέρουν. Όλο αυτό το υλικό αξιολογείται και διατηρείται και θα μπορέσει είτε να γίνει υλικό βελτίωσης για να εγγράψουμε αυτές τις παραδοσιακές ποικιλίες ή να διατηρείται για να μπορέσει να μείνει σαν υλικό, το οποίο αποτελεί την φυσική, ιστορική και πολιτισμική μας κληρονομιά.
Επίσης σε αρωματικά και φαρμακευτικά, υπάρχει ήδη διαπιστευμένο πολλαπλασιαστικό υλικό, και στόχος είναι να γίνει άμεσα μέσα στο 2018 μια πρώτη σποροπαραγωγή πληθυσμών για να δοθεί φθηνό υλικό στον κόσμο. Η κ. Μαλούπα ανέφερε εξάλλου, ότι το Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων έχει και τον μεγαλύτερο βοτανικό κήπο των Βαλκανίων, ο οποίος διατηρεί πάνω από 2.500 είδη.
Ποιοι παρευρέθηκαν
Ο υπουργός και ο αναπληρωτής υπουργός κ. Τσιρώνης, φύτευσαν συμβολικά μια ελιά έξω από το κτίριο, ενώ μετά την καθιερωμένη κοπή της κορδέλας και την αποκάλυψη της πλακέτας έξω από το κτίριο, ξεναγήθηκαν στο εσωτερικό του από την κ. Μαλούπα.
Στα εγκαίνια παραβρέθηκαν επίσης ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιάννης Τσιρώνης, ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΑΑΤ κ. Νίκος Αντώνογλου, ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων κ. Χαράλαμπος Κασίμης, η βουλευτής Πιερίας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Μπέττυ Σκούφα, ο Δήμαρχος Θέρμης κ. Θεόδωρος Παπαδόπουλος, ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης κ.ά.
