Η πρωτοφανής υγειονομική κρίση επηρέασε βαθιά όλους τους τομείς και κλόνισε σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια οικονομία, χτυπώντας τα θεμέλια της ζωής έτσι όπως τη γνωρίζαμε. Η ελληνική κοινωνία οδηγήθηκε σε μεγάλο πισωγύρισμα, όπως άλλωστε συνέβη στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Ακολούθως, η τοπική οικονομία, ως σημαντικός κρίκος και καθρέφτης της εθνικής μας οικονομίας, είδε το δραστικό περιορισμό των δυνατοτήτων της και πολλές φορές τη διακοπή λειτουργίας της. Πολλά καταστήματα δεν κατάφεραν να αντέξουν τους μήνες αναστολής εργασιών και πλέον έχουν κατεβάσει ρολά οριστικά, ενώ κάποιοι άλλοι επιχειρηματίες, αν και παρέμειναν ανοιχτοί, είδαν τα κέρδη τους να μειώνονται δραματικά. Αυτό παρέσυρε φυσικά και τις θέσεις εργασίας, καθώς πολλές από αυτές χάθηκαν, με αποτέλεσμα πολλοί συμπολίτες μας να παραμένουν άνεργοι μέχρι και σήμερα.
Η εμπορική κίνηση καθοδηγήθηκε από την μειωμένη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, που αναπόφευκτα δημιούργησε τεράστια προβλήματα ρευστότητας στην τοπική αγορά. Οι επενδύσεις ήταν μηδενικές ενώ στα παραπάνω πρέπει να μην ξεχνάμε τα απόνερα της οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε.
Πέραν της οικονομίας, η κοινωνία στο σύνολο της βίωσε πρωτόγνωρες αλλαγές. Τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν δει το βιοτικό τους επίπεδο να έχει μειωθεί και η ποιότητα ζωής να έχει λάβει αρνητικό πρόσημο. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος σε όλες τις ηλικιακές ομάδες είναι μεγάλος και δυστυχώς είναι δύσκολο να αποτυπωθεί στην πραγματική του διάσταση. Ακόμα και το ζήτημα του εμβολιασμού και η αντιπαράθεση που έχει γεννήσει, πυροδοτείται παραπάνω από το ήδη βεβαρυμμένο κλίμα και αναδίδει σημαντικά κοινωνική ζητήματα και ηθικά διλήμματα. Επιπλέον, η διαδικασία της μάθησης και της εκπαίδευσης πήρε στροφή 180 μοιρών με τα νέα παιδιά να περνάνε σε έναν άλλο κόσμο μακριά από τις σχολικές αίθουσες, τις αυλές και τους φίλους τους. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι η αβεβαιότητα που παραμένει στις τοπικές κοινωνίες με το οριστικό τέλος να μένει απροσδιόριστο και το χρόνο ουσιαστικής αποκατάστασης και παλινόρθωσης της κοινωνίας τελείως μετέωρο.
Η επόμενη μέρα μας βρίσκει να αναζητούμε μια στιβαρή γέφυρα να περάσουμε από την ύφεση στην επανεκκίνηση. Σε ότι αφορά τα μέτρα και την κατεύθυνση που αυτά πρέπει να πάρουν, θα πρέπει να υπάρχει ρεαλισμός, μακριά από λογικές που υπόσχονται λύσεις με μαγικό ραβδάκι.
• Οποιαδήποτε κίνηση θα πρέπει να επουλώνει πληγές, αλλά να συμβάλλει και στην πρόληψη και την ετοιμότητα για το μέλλον, μέσα από δημιουργία εθνικής στρατηγικής αποτροπής και άμυνας που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας.
• Οι υπάρχουσες επενδύσεις θα πρέπει να ενισχυθούν και να δοθούν επιπλέον κίνητρα για νέες.
• Συντονισμός ευρωπαϊκών και εθνικών πρωτοβουλιών και συνδυασμός από εγχώρια και ευρωπαϊκά ταμειακά διαθέσιμα.
• Ορθή κατανομή των πόρων και προτεραιοποίηση.
• Πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή που είναι στη σωστή κατεύθυνση.
• Θα πρέπει να υπάρξει ένας ριζικός διακανονισμός υποχρεώσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων με αποφυγή λήψης οριζόντιων μέτρων. Τα μέτρα πρέπει να είναι εξατομικευμένα ανάλογα με τον επιχειρηματικό κλάδο.
• Ενίσχυση πρώτα των απειλουμένων κλάδων και έπειτα αυτών που μπορούν να συμβάλλουν ταχύτερα στην επανεκκίνηση.
• Δημιουργία αξιόπιστων δημόσιων υποδομών, οι οποίες θα συμβάλλουν στην ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.
• Στήριξη των επιχειρήσεων που επλήγησαν και των εργαζομένων που έχασαν τις θέσεις τους.
Τα καλά νέα είναι ότι η οικονομία δείχνει σιγά σιγά να έχει σφυγμό και η κανονικότητα να επιστρέφει ίσως νωρίτερα από τις πολύ αρχικές δυσοίωνες προβλέψεις. Φυσικά, έχουμε μακρύ δρόμο μπροστά μας, αλλά ελπίζουμε ότι οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού και των Υπουργών της Κυβέρνησης στη ΔΕΘ θα κινούνται στη σωστή κατεύθυνση.
