*Της Λεμονιάς Βασβάνη
Αυξημένες κατά 41% ήταν πέρυσι σε σχέση με το 2021 ήταν οι κλήσεις που δέχθηκε το Χαμόγελο του Παιδιού για να βρεθεί κοντά σε συνολικά 72.501 ανήλικα θύματα βίας.
Με δεδομένη την αύξηση των περιστατικών βίας που συμβαίνουν τελευταία, και ιδιαίτερα στην εποχή μετά την πανδημία, η συνδρομή κάθε φορέα στην αντιμετώπιση και πρόληψη τέτοιων φαινομένων είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Με αφορμή την Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού που γιορτάζεται στις 6 Μαρτίου μιλήσαμε με την ψυχολόγο Δέσποινα Παναγιωτίδου που εργάζεται στο Χαμόγελο του Παιδιού, στη Θεσσαλονίκη. Όπως ανέφερε στο «ΤyposThes»: «Η γραμμή SOS 1056 δέχθηκε 185.612 κλήσεις | 1 κλήση το λεπτό το 2022. Είχαμε αύξηση κατά 41% το 2022 σε σχέση με το προηγούμενο έτος στα παιδιά που βοηθήσαμε. Συγκριτικά θα λέγαμε πως στη Βόρεια Ελλάδα έχουμε λιγότερα περιστατικά σε σχέση με την Αθήνα. Οι κλήσεις συνολικά αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία, αυτοτραυματισμό, σχολικό εκφοβισμό…».
Αύξηση 34,73% σε περιστατικά σοβαρής κακοποίησης
Στα 27 χρόνια λειτουργίας της συγκεκριμένης γραμμής έχουν γίνει 4.541.304 τηλεφωνικές κλήσεις.
To 2022 το Χαμόγελο του Παιδιού δέχθηκε 197.548 κλήσεις στις 4 Γραμμές Υποστήριξης και Βοήθειας του Οργανισμού / 1 κλήση ανά 2 λεπτά / 12 sec μέσος χρόνος αναμονής και υποστηρίχθηκαν 40.735 παιδιά με δράσεις πρόληψης, αντιμετώπισης και θεραπείας στον τομέα της Βίας.
Επίσης κατά το διάστημα από 1/1/2022 έως και 31/12/2022 στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056», καταγράφηκαν συνολικά 1191 αναφορές σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών.
Συνολικά υπήρξε αύξηση της τάξης του 34,73% σε σχέση με τον αριθμό των αναφορών του 2021.
Οι αναφορές για το 2022 αφορούσαν στο σύνολο τους2048 παιδιά εκ των οποίων:
- 938 (45,80%) αγόρια
-828 (40,43%) κορίτσια
-282 (13,77%) παιδιά για τα οποία δεν ήταν γνωστό το φύλο ή η ηλικία τους.
Συγκριτικά με το 2021 υπήρξε αύξηση της τάξης του 31,37% επί του συνολικού αριθμού των παιδιών.
Ολιστική παρέμβαση
«Προσπαθούμε να έχουμε μια ολιστική παρέμβαση. Να μην μείνουμε μόνο στην γραμμή SOS. Ειδικά για τον σχολικό εκφοβισμό πραγματοποιούμε προγράμματα ευαισθητοποίησης σε σχολεία για γονείς, μαθητές και δασκάλους», σημείωσε.
Στα παιδιά που έχουν υποστεί βία υπάρχει δυνατότητα να φιλοξενηθούν στα 11 σπίτια του Χαμόγελου του Παιδιού που βρίσκονται:
-στην Αττική: Καρέας, Περιστέρι, Μοσχάτο, Μελίσσια, Μαρούσι
-στην Υπόλοιπη Ελλάδα: Καλαμαριά, Κόρινθος, Κέρκυρα, Αίγιο, Καβάλα, Κυλλήνη. Αυτά τα Σπίτι κάποια παιδιά μπορεί να δοθούν για Αναδοχή ή για Τεκνοθεσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το 2022 έγιναν 108 αιτήματα για φιλοξενία 196 παιδιών που κρίθηκε από τις αρμόδιες Αρχές ότι έπρεπε να απομακρυνθούν από το οικογενειακό τους περιβάλλον.
Επικοινωνία για περιστατικά και μέσω chat
Ιδιαίτερα προσφιλής είναι στα μικρότερα κυρίως παιδιά η εφαρμογή για επικοινωνία μέσω chat που έχει το Χαμόγελο του Παιδιού. «Είναι κάτι που νιώθουν πιο κοντά και το προτιμούν. Εκεί θα μας πουν τι τους απασχολεί και θα τα βοηθήσουμε. Γνωρίζουν ότι έχουν την ανωνυμία με αυτό τον τρόπο και μιλάνε πιο άνετα», σχολίασε η κυρία Παναγιωτίδου.
Κλήσεις και από άτομα που γνωρίζουν το θύμα
Τελευταία υπάρχει και ένα άλλο φαινόμενο: κάνουν κλήσεις όχι μόνο οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, αλλά και παιδιά που είναι συμμαθητές των ατόμων που δέχονται εκφοβισμό. «Μας καλούν για να τους συμβουλεύσουμε πώς να διαχειριστούν την κατάσταση αυτή», εξήγησε η κυρία Παναγιωτίδου. Συμπλήρωσε πως πάντα προσπαθούν να επικοινωνήσουν με το ίδιο το παιδί και τους γονείς αλλά και τους δασκάλους. «Καλούμε τους γονείς για να τους δώσουμε συμβουλές όπως και τους εκπαιδευτικούς ώστε να ξέρουν πώς να χειριστούν ένα περιστατικό βίας. Κάθε μέρα δυστυχώς δεχόμαστε πολλές αναφορές είτε επώνυμες ή ανώνυμες. Πολλές φορές πχ αν πρόκειται για περιστατικό κακοποίησης που έχει δει κάποιος γείτονας θα μεταφέρουμε τα όσα γνωρίζουμε στην αστυνομία και στον εισαγγελέα ανηλίκων. Στη συνέχεια θα γίνει κοινωνική έρευνα για το περιστατικό».
Πώς θα υποπτευθούμε ότι κάτι δεν πάει καλά
Στο τι πρέπει να προσέξουμε ώστε να δράσουμε εγκαίρως σε φαινόμενα βίας που μπορεί να έχει υποστεί ένα παιδί η ψυχολόγος ανέφερε πως συνήθως το θύμα θα αλλάξει κάτι στην συμπεριφορά του. «Αν είμαστε παρατηρητικοί και κοντά του θα το εντοπίσουμε σίγουρα. Ένας γονέας ξέρει το παιδί του. Αν δει πως εκείνο δεν θέλει πχ να πάει στο σχολείο ή είναι αναστατωμένο ή μαλώνει ή έχει κλειστεί στον εαυτό του τότε ίσως θα πρέπει να θορυβηθεί . Τα παιδιά μας δείχνουν σημάδια με την συμπεριφορά τους όταν κάτι δεν πάει καλά. Και πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι κάθε περιστατικό κάθε παιδί αντιδράει διαφορετικά. Οπότε είναι σημαντικό να υπάρχει εξατομικευμένη συμπεριφορά απέναντί του. Να γνωρίζουμε τι ανάγκες έχει ένα παιδί. Στην περίπτωση πχ του σχολικού εκφοβισμού είναι καλό να μας μιλήσει και το ίδιο το παιδί. Και να αντιληφθεί ότι δεν είναι δική του ευθύνη αυτό που του συμβαίνει. Επίσης θα πρέπει να κατανοήσει ότι είναι καλό να ζητήσει την βοήθεια ενηλίκων (γονιών, δασκάλων) για να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα», δήλωσε η κυρία Παναγιωτίδου.
Τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα όταν έχουμε να κάνουμε με περιπτώσεις κακοποίησης στο σπίτι ή με περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης. «Καιστις δύο περιπτώσεις ενημερώνουμε την υποδιεύθυνση Ανηλίκων , αναζητούμε αν υπάρχει υποστηρικτικό πρόσωπο από το περιβάλλον του παιδιού και έχουμε ως πρωταρχικό στόχο την ασφάλειά του. Πρέπει το παιδί να πλαισιωθεί κατάλληλα», ανέφερε η ψυχολόγος.
Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού
Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Πολλοί φορείς που έχουν χρηματοδοτηθεί τα τελευταία χρόνια από Ευρωπαϊκά προγράμματα που συντονίζει το ΙΚΥ (Comenius, Erasmus+) έχουν προσπαθήσει να αναδείξουν το πρόβλημα και να προτείνουν λύσεις.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση» (victimization) χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο το μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.
Χρήσιμα
· Εθνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 και Εφαρμογή Chat 1056 μόνο για τα Παιδιά https://www.hamogelo.gr/gr/el/paidia-thimata-vias:sos-1056/ και https://www.hamogelo.gr/gr/el/paidia-thimata-vias/.
