Της Λεμονιάς Βασβάνη
Σήμα κινδύνου για το Μετοχιακό Συγκρότημα Νέας Τρίγλιας εκπέμπει ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας κ. Εμμανουήλ Καρράς καθώς αν δεν υπάρξει άμεση κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού και του αρμόδιου υπουργείου είναι πολύ πιθανό να δούμε μέχρι και ολική κατάρρευση των κτισμάτων που το απαρτίζουν.
Όπως εξήγησε στο «ΤyposThes» ο κ. Καρράς ήδη από το 2019 έγιναν συντονισμένες, επαναλαμβανόμενες και επίμονες ενέργειες του Δήμου Ν. Προποντίδας προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για παραχώρηση χρήσης του, ώστε να ενταχθεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα και να αξιοποιηθεί, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
«Σήμερα το συγκρότημα ανήκει στο υπουργείο Γεωργίας. Και σύμφωνα με το νόμο 4061/ 2012 δεν μπορεί να παραχωρηθεί στο δήμο καθώς έχει κτήρια που έχουν χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικά. Θα πρέπει να βρεθούν από την πολιτεία τα κονδύλια ώστε να σωθεί το συγκρότημα. Όμως πρέπει αυτό να γίνει άμεσα γιατί ήδη με το πέρασμα των χρόνων παρουσιάστηκαν φθορές και ζημίες με αποτέλεσμα να απαιτούνται συμπληρωματικές αναστηλωτικές παρεμβάσεις τόσο στα κτίσματα, όσο και στον περιβάλλοντα χώρο του Μετοχίου. Σήμερα επικρατεί εικόνα εγκατάλειψης. Το μνημείο είναι εκτεθειμένο σε ακραία πια καιρικά φαινόμενα. Επίσης, εμφανίζονται φαινόμενα παραβατικότητας και βανδαλισμών τα οποία σε συνδυασμό με την έλλειψη συντήρησης που οδηγούν στη σταδιακή απαξίωσή του. Επιπλέον δε, έχει κατεδαφιστεί σχεδόν στο σύνολό του ο Πύργος με αποτέλεσμα την αύξηση της επικινδυνότητας των ατυχημάτων σε πεζούς και οχήματα».
«Δυστυχώς παρά τις επίμονες ενέργειες, τη συνεχή αλληλογραφία, τα αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα και τις κατ’ ιδίαν συναντήσεις μου στα γραφεία των Υπουργείων, ήρθε η “κακιά η (χ)ώρα” και κατέρρευσε, επιπλέον, τμήμα του μνημείου. Ο Πύργος του Μετοχίου κινδυνεύει με ΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ, αν ο κρατικός μηχανισμός και το αρμόδιο Υπουργείο δεν αντιδράσουν άμεσα!», υπογράμμισε ο κ. Καρράς.
Παράλληλα μάς ανέφερε ότι «στον χώρο του συγκροτήματος και γύρω από αυτόν παίζουν παιδιά και κυκλοφορούν πολίτες. Δεν υπάρχει περίφραξη. Σκεφτείτε ότι αυτή τη φορά δεν τραυματίστηκε κάποιος. Τρομάζω στην ιδέα να είχε συμβεί κάποιο κακό!».
Επεσήμανε στο «ΤyposThes» και την ιστορική σημασία του συγκροτήματος τονίζοντας πως το συγκρότημα ήταν Μετόχι τη Μονής Βατοπεδίου αλλά και ότι σε αυτό είχαν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την Τρίγλια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Η σύνδεση με την ιστορία του τόπου κάνει ακόμη πιο επιτακτική την διαφύλαξη αυτού του συγκροτήματος.
Ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας εκφράζει την απορία πως ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και μετά από προσπάθειες χρόνων «να αντιμετωπίζεται με ένα έγγραφο και λίγες λέξεις.. ότι απλά “δεν εμπίπτει στις διατάξεις κάποιου νόμου”! Είναι τουλάχιστον τραγικό!». Και συμπληρώνει: «Η προηγούμενη παραχώρηση που ανακλήθηκε δεν έγινε με την παρούσα δημοτική αρχή. Αλλά, όπως και να έχει, δεν επιτρέπεται να καταδικαστεί το μνημείο “εις θάνατον”, γιατί δεν έγιναν αυτά που έπρεπε να γίνουν από κάποιους στο παρελθόν. Το θέμα είναι το σήμερα και το σήμερα εκπέμπει SOS. Το Υπουργείο, όπως προκύπτει και από τις παραπάνω ενέργειες γνωρίζει με λεπτομέρειες το θέμα. Ας αναλάβουν σαν κύριοι του μνημείου τις ευθύνες τους πριν είναι αργά, πριν γίνει κάποιο ατύχημα, πριν καταρρεύσει το μνημείο στο σύνολό του! Επιτέλους, ας αντιδράσει κάποιος!».
Να σημειωθεί ότι νέα έκκληση για να βρεθεί λύση στο θέμα αποκατάστασης του Μετοχιακού Συγκροτήματος Νέας Τρίγλιας έγινε από τον δήμαρχο χθες και προς το αρμόδιο υπουργείο με την αποστολή των σχετικών εγγράφων.
Το ιστορικό
Εντός των ορίων του οικισμού της Νέας Τρίγλιας, ευρίσκεται ένα Μετοχιακό Συγκρότημα επί των οικοπέδων 25, 30 και 31 (εκτάσεως 1110, 1134 και 980 τ.μ. αντίστοιχα). Το συγκρότημα είναι χαρακτηρισμένο ως έργο τέχνης σύμφωνα με το ΦΕΚ 244/Β/1981 και “εποπτεύεται” από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων. Αποτελείται από το σπίτι του οικονόμου, τον πύργο και τους χώρους διαμονής των καλλιεργητών, ενταγμένοι σ' ενιαίο χώρο που ορίζεται από πέτρινο περίβολο ο οποίος διασώζεται κατά ένα τμήμα του. Κτίσθηκε το 1909 (όπως φαίνεται σε επιτοίχιες πλάκες που βρίσκονται στην πύλη εισόδου του περιβόλου-από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους για τις υπηρεσίες ελέγχου των καλλιεργειών της περιοχής της Ν. Τρίγλιας.
Είχαν γίνει κάποιες παρεμβάσεις παλαιότερα στο κυρίως κτίριο τη δεκαετία του 1990 και είχε συνταχθεί μελέτη επανάχρησής του από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων. Ο πρώην Δήμος Τρίγλιας αρχικά εξασφάλισε, με την υπ’ αριθμ. 4117/5-4-2002 Απόφαση του Γ. Γραμματέα της Π.Κ.Μ., την παραχώρηση των 25, 30 και 31 οικοπέδων με σκοπό την επανάχρηση – αποκατάσταση του συγκροτήματος εντός πέντε ετών. Επειδή όμως δεν υλοποιήθηκε ο σκοπός της παραχώρησης εντός της ορισθείσας προθεσμίας, η Απόφαση αυτή ανακλήθηκε με την υπ΄ αριθμ. 6716/6-2-2012 Απόφαση του Γ. Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης , σύμφωνα με την οποία τα ανωτέρω τεμάχια επανέρχονται εκ νέου στην κυριότητα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Τι ενέργειες είχε κάνει ο δήμος για την αποκατάσταση του συγκροτήματος
Ανατρέχοντας στο ιστορικό της υπόθεσης ο δήμαρχος Νέας Προποντίδας ανέφερε πως από την αρχή της θητείας του είχε ληφθεί απόφαση να γίνει αποκατάσταση του συγκροτήματος και, αφού ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες μελέτες, να αναζητηθούν πόροι χρηματοδότησης μέσω κάποιου χρηματοδοτικού προγράμματος το οποίο απαιτεί όμως την εξασφάλιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.
Ακολούθησε αίτημα (συνοδευόμενο από τα σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα, τεχνικοοικονομικές εκθέσεις κτλ) στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, στη Δ/νση Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας/Τμήμα Αξιοποίησης Ακινήτων, για την κατά χρήση παραχώρηση για 25 χρόνια με δικαίωμα παράτασης, των υπ' αριθμ. 25, 30, 31 οικοπέδων εκτάσεως 1110 τ.μ., 1.134 τ.μ. και 980 τ.μ. αντίστοιχα οριστικής διανομής 1950 και 1960 συνοικισμού Ν. Τρίγλιας, προκειμένου να υλοποιηθεί η Αποκατάσταση-Επανάχρηση του Μετοχιακού Συγκροτήματος Ν. Τρίγλιας ως πολυχώρος πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Μάλιστα υπήρχε και η σύμφωνη γνώμη του Τοπικού Συμβουλίου Τρίγλιας με την υπ΄ αριθμ. 24/2020 Απόφασή του.
Επίσης υπήρξε σύμφωνη γνώμη και της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων, ενώ εξασφαλίστηκε και η σύμφωνη γνώμη για την παραχώρηση από το Δασαρχείο Πολυγύρου (με το υπ’ αριθμ. 3429/13-5-2020 έγγραφό του).Όμως επειδή καθυστερούσε η διαδικασία της παραχώρησης, εστάλη από το δήμο Νέας Πρποντίδας νέο έγγραφο ( το υπ΄ αριθμ. 1637/21-1-21) προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, αναφέροντας και πάλι το ιστορικό της υπόθεσης και τονίζοντας ότι πρέπει να γίνουν άμεσα ενέργειες πριν να είναι αργά, ώστε να αποτραπεί το φαινόμενο της ολικής κατάρρευσης του μνημείου.
Εν τέλει, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με (το υπ’ αριθμ. πρωτ: 2464/234715/1-9-2021) έγγραφό του , ενημέρωσε το δήμο ότι «δεν εξετάστηκε το αίτημά του για παραχώρηση χρήσης των 3 ακινήτων καθώς δεν έχει την αρμοδιότητα διαχείρισης των οικοπέδων, επειδή αυτά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 4061/2012».
