Επιμέλεια: Λεμονιά Βασβάνη
Αλλαγές στα όσα ίσχυαν για τους γιατρούς εργασίας έφεραν τα μέτρα που έχουν ληφθεί στο πλαίσιο της μάχης κατά του COVID-19. Συγκεκριμένα με την από 20/3/2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, μεταξύ άλλων, καταργήθηκαν οι γεωγραφικοί περιορισμοί και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για τις υπηρεσίες γιατρού εργασίας.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του 13 άρθρου της ΠΝΠ της 20.03.2020 (ΦΕΚ 68 Α’), «για λόγους εξυπηρέτησης του δημόσιου συμφέροντος, την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και της δημόσιας υγείας, διευκολύνεται η απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις με την καθιέρωση ενιαίων όρων ανάθεσης καθηκόντων ιατρού εργασίας μεταξύ των ιατρών που κατέχουν την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας και ιατρών που δεν την κατέχουν αλλά πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου να ασκούν νομίμως καθήκοντα ιατρού εργασίας, καθώς και με την άρση των γεωγραφικών και διοικητικών περιορισμών που είχαν τεθεί από το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο».
Επίσης «καταργούνται οι πρότερες προβλέψεις του άρθρου 16 του Κώδικα Νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (ΚΝΥΑΕ) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του 3850/2010 (ΦΕΚ 84 Α’), όπως ίσχυε, περί Ειδικού Καταλόγου ιατρών που δεν έχουν ή κατέχουν άλλη ειδικότητα, αλλά ασκούν νομίμως καθήκοντα Ιατρού Εργασίας, των συναφών διοικητικών διαδικασιών (βεβαίωση του Ιατρικού Συλλόγου, σχετικά με την μη ύπαρξη ή μη διαθεσιμότητα ιατρού με την ειδικότητα της Ιατρικής της Εργασίας στην περιφέρεια του εν λόγω Ιατρικού Συλλόγου, προκειμένου να ασκηθούν τέτοια καθήκοντα από Ιατρό του Ειδικού Καταλόγου), καθώς και της υποχρέωσης αυτών να λάβουν την ειδικότητα της Ιατρικής της Εργασίας μέχρι ορισθείσα Προθεσμία».
Εξάλλου «παρέχεται πλέον η δυνατότητα και στους ιατρούς που δεν έχουν ή κατέχουν άλλη ειδικότητα και έχουν ασκήσει καθήκοντα ιατρού εργασίας, να ασκούν αυτά τα καθήκοντα σε όλες τις περιφέρειες ιατρικών συλλόγων της χώρας (και όχι μόνο στην περιφέρεια του ιατρικού Συλλόγου στον οποίο είναι εγγεγραμμένοι), χωρίς την άδεια των συλλόγων αυτών».
Σήμερα υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 550 γιατροί εργασίας διαθέσιμοι για να καλύψουν τις ανάγκες που υπάρχουν, ενώ σε μελέτες που έχουν διεξαχθεί τονίζεται η ανάγκη ο αριθμός αυτός να γίνει πολύ μεγαλύτερος (ενδεικτικά αναφέρουμε πως μελέτη του Ελληνικού Ινστιτούτου για την Υγεία και Ασφάλεια (ΕΛΙΝΥΑΕ) στις αρχές του 2000 τόνιζε πως για την κάλυψη των αναγκών μόνο των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα, απαιτούνταν τουλάχιστον 1000 γιατροί εργασίας).
Ωστόσο υπάρχουν και οι αυτοί υποστηρίζουν πως ο αριθμός τους επαρκεί καθώς πλέον πολλές επιχειρήσεις έχουν κλείσει ή υπολειτουργούν.
Πότε θεσπίστηκε και πώς διαμορφώθηκε ο θεσμός
Ο θεσμός του γιατρού εργασίας έχει καθιερωθεί από το 1985, υποχρεώνοντας επιχειρήσεις που απασχολούσαν περισσότερους από 150 εργαζόμενους (από το 1996 το όριο αυτό κατέβηκε στους 50) να έχουν γιατρό εργασίας. Μέχρι το 2005, η νομοθεσία επέτρεπε σε κάθε ιατρό ανεξαρτήτως ειδικότητας να ασκεί τα καθήκοντα αυτά. Και εκτιμάται πως μέχρι εκείνη την χρονιά ασκούσαν καθήκοντα περίπου 800 ιατροί άλλων ειδικοτήτων και περίπου 90 ιατροί με την ειδικότητα της ιατρικής εργασίας. Έκτοτε θεσπίστηκε πως μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές μόνο όσοι γιατροί άλλων ειδικοτήτων ασκούσαν καθήκοντα σε μία έστω επιχείρηση, καθώς, επίσης, και κάθε ιατρός με την ειδικότητα ιατρικής της εργασίας. Το 2017 σύμφωνα με εκτιμήσεις οι ιατροί άλλων ειδικοτήτων, που είχαν παραμείνει διαθέσιμοι ήταν 550-600, ενώ οι γιατροί με την ειδικότητα ιατρικής της εργασίας ήταν λιγότεροι από 150. Αλλαγές υπήρξαν περαιτέρω με απόφαση που ελήφθη από την τότε ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας. Με σχετική υπουργική απόφαση που εκδόθηκε τότε «έπρεπε όλοι οι γιατροί άλλων ειδικοτήτων, που παρείχαν τις υπηρεσίες αυτές ήδη για 12 τουλάχιστον χρόνια, για να εξακολουθήσουν να έχουν το δικαίωμα αυτό, να ενταχθούν σε έναν κατάλογο αν πληρούσαν κάποια κριτήρια». Η διαδικασία περιελάβανε κριτήρια, όπως πχ κάθε γιατρός έπρεπε να διαθέτει αποδεικτικά παροχής των υπηρεσιών του πριν το 2005, δηλαδή δώδεκα και πλέον χρόνια νωρίτερα, και παράλληλα να είχε ενεργή ανάθεση στις 15/5/2009. Με τα νέα δεδομένα ο αριθμός των γιατρών εργασίας μειώθηκε περαιτέρω. Και συνολικά υπήρχαν εκείνη την εποχή 150 περίπου γιατροί με την ειδικότητα ιατρού εργασίας και άλλοι 374 άλλων ειδικοτήτων. Παράλληλα μπήκαν και περιορισμοί στην άσκηση του επαγγέλματος απαγορεύοντας στους τελευταίους την παροχή υπηρεσιών εκτός των ορίων του ιατρικού συλλόγου στον οποίο ανήκαν, ενώ είχαν την υποχρέωση να προσκομίσουν βεβαίωση του Ιατρικού Συλλόγου, ότι δεν είναι διαθέσιμοι γιατροί με την ειδικότητα της ιατρικής της εργασίας στην περιοχή του Ιατρικού Συλλόγου.
Προσφυγή στο ΣτΕ
Για τις παραπάνω διατάξεις προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας 64 θιγόμενοι γιατροί και η συζήτηση του θέματος αναβλήθηκε 5 φορές. Όταν έγινε η συζήτηση, το δημόσιο δεν παρέστη. Σήμερα, τρία χρόνια μετά την άσκηση της προσφυγής δεν έχει εκδοθεί ακόμα η απόφαση του ΣτΕ. Με βάση τα παραπάνω ο αριθμός των γιατρών εργασίας ήταν μικρός, πολλές φορές δεν μπορούσε να καλύψει όλες τις επιχειρήσεις, και μερίδα επιχειρηματιών έχει κάνει λόγο και για μονοπωλιακές απαιτήσεις των εργατικών γιατρών αναφορικά με τους μισθούς που ζητούσαν.
Αντιδρά ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος
Την αντίδρασή τους στο άρθρο 13 και τις αλλαγές που φέρνει στον χώρο των γιατρών εργασίας εξέφρασαν στις 31/3 με ανακοίνωσή τους ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος και η Επιστημονική Εταιρεία των ιατρών εργασίας. Όπως τονίζουν: «Με την επίμαχη ΠΝΠ διευρύνεται η δυνατότητα άσκησης της ειδικότητας της Ιατρικής της Εργασίας από Ιατρούς που δεν έχουν ειδικευτεί σε αυτή και πρακτικά συνιστά ακύρωση της ειδικότητας της Ιατρικής της Εργασίας. Μάλιστα εισάγεται ισότιμη άσκηση μιας ιατρικής ειδικότητας από Ιατρούς που δεν την κατέχουν. Και εισάγεται και η άσκηση δύο ιατρικών ειδικοτήτων κάτι που απαγορεύεται από την κείμενη Νομοθεσία. Η Ιατρική της Εργασίας είναι μια ειδικότητα που, εν μέσω πανδημίας ακόμα περισσότερο, μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη και προστασία της υγείας των εργαζόμενων, ευπαθών ομάδων ακόμα και των άλλων συναδέλφων υγειονομικών και γιατρών με την μεθοδολογία εκτίμησης, πρόληψης και αντιμετώπισης βιολογικών παραγόντων επαγγελματικού κινδύνου. Η απευθείας ανάθεση καθηκόντων ιατρού εργασίας σε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, αποτελεί επικίνδυνη απόφαση για την υγεία των εργαζομένων. …. το άρθρο 13 της παραπάνω ΠΝΠ και η εγκύκλιος που εξεδόθη, πρέπει να καταργηθούν άμεσα ….. Να υπάρξει διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερομένους και οπωσδήποτε με την Ελληνική Εταιρία Ιατρικής της Εργασίας και τον ΠΙΣ, μετά τη λήξη αυτής της επείγουσας κατάστασης, ώστε να λυθούν τα όποια προβλήματα υπάρχουν, να υπάρχουν Ιατροί Εργασίας για όλες τις επιχειρήσεις για τις οποίες προβλέπεται, αλλά χωρίς να καταργείται η ειδικότητα της Ιατρικής της εργασίας, όπως γίνεται πρακτικά με την παραπάνω άκαιρη και άστοχη διάταξη.
Αναμένουμε την άμεση αποδοχή του αιτήματός μας. Δεν θέλουμε να πιστεύουμε ότι εν μέσω κορωνοϊού, συγκεκριμένα συμφέροντα προσπαθούν να περάσουν λάθρα διατάξεις εις βάρος κάθε έννοιας δικαίου, ηθικής και δεοντολογίας».
