Επανάσταση στην αρθροπλαστική και Ρομποτική Ορθοπαιδική Χειρουργική στην Ελλάδα έφερε ο Δρ. Ελευθέριος Τσιρίδης, καθηγητής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του ΑΠΘ, Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου και συνεργάτης του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης.
Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία στην υπηρεσία της Ιατρικής έχει καταφέρει να αλλάξει τα δεδομένα στον τομέα του, εκτελώντας επεμβάσεις με ακρίβεια, πολύ μικρότερη ακόμη και από ένα χιλιοστό.
Είναι έτσι απόλυτα λογικό πως διακρίθηκε και τιμήθηκε διεθνώς για την πανεπιστημιακή και ιατρική του προσφορά, έχοντας δημιουργήσει ένα πολύ βαρύ βιογραφικό, που τον κάνει να ξεχωρίζει διεθνώς.
Πρόσφατα μάλιστα αναδείχθηκε από το Stanford University της Αμερικής, μεταξύ των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως με βάση τον αντίκτυπο του δημοσιευμένου έργου του από την αρχή της καριέρας του και μέχρι το 2019.
Εχθρός του καλού όμως είναι το καλύτερο κι έτσι ο Δρ. Ελευθέριος Τσιρίδης σκοπεύει να προχωρήσει ακόμη περισσότερο έχοντας εισαγάγει στην αρθροπλαστική παγκοσμίως την έννοια της εικονικής πραγματικότητας (VirtualReality) ιδρύοντας μαζί με τους συνεργάτες του την πανεπιστημιακήstartup ORamaVR. Η φιλοδοξία του πλέον σήμερα κινείται στον χώρο της εξέλιξης στο ρομπότ.
Τον τρόπο λειτουργίας της μοναδικής στην Βόρειο Ελλάδα Κλινική Ρομποτικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής που διευθύνει στο Ιατρικό Διαβαλκανικό και πολλά ακόμα εξηγεί ο Δρ. Ελευθέριος Τσιρίδης στην άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Διευθύνετε την μοναδική στην Βόρειο Ελλάδα Κλινική Ρομποτικής Ορθοπεδικής Χειρουργικής, του Ιατρικού Διαβαλκανικού. Ποιους νέους ορίζοντες ανοίγει η Ρομποτική Χειρουργική, στην χειρουργική πράξη;
Η ρομποτική χειρουργική είναι το σύγχρονο αποτέλεσμα του συνδυασμού της μηχανικής τεχνολογίας των υπολογιστών και της ιατρικής, με σκοπό να βοηθά τον χειρουργό να εκτελεί πράξεις με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Το ρομπότ για μένα δίνει την δυνατότητα να σχεδιάσω αλλά κυρίως να εκτελέσω με ακρίβεια, πολύ μικρότερη του χιλιοστού, την επέμβαση που επιθυμώ και ακόμη περισσότερο σε ότι αφορά την αρθροπλαστική, στην οποία εξειδικεύομαι, να λάβει υπόψιν και την λειτουργία της άρθρωσης. Έτσι το τελικό αποτέλεσμα για τον χειρουργό που γνωρίζει ακριβώς πως να χειριστεί το ρομπότ, είναι πιθανώς καλύτερο.
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι ο καλός χειρουργός βασιζόταν στο μάτι, στο χέρι και στις δεξιότητες του. Τώρα με την Ρομποτική Χειρουργική, αλλάζουν τα δεδομένα. Μήπως τελικά κινδυνεύει να περάσει ο χειρουργός σε δευτερεύουσα θέση, από την αναβάθμιση του ρόλου και των δυνατοτήτων της τεχνολογίας;
Κάθε άλλο, θα έλεγα ότι το ρομπότ είναι ένας άριστος βοηθός, ο οποίος είναι πάντα πιστός στις εντολές του χειρουργού και ειλικρινής στις απαντήσεις του. Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία, τι εντολή θα δώσει ο χειρουργός στο ρομπότ, ώστε το ρομπότ να τον βοηθήσεισωστά. Προσωπικά δεν αντιμετωπίζω την τεχνολογία με κανένα φοβικό αίσθημα. Είμαι σίγουρος ότι η τεχνολογία είναι στην υπηρεσία της Ιατρικής και όχι το ανάποδο. Οι σύγχρονες αντιλήψεις της τεχνητής νοημοσύνης φιλοδοξούν κάποτε να μιμηθούν ένα μικρό μέρος της ανθρώπινης αντίληψης και σκέψης, αλλά μόνο με το να βοηθούν τον άνθρωπο να αποφεύγει λάθη. Προσωπικά πιστεύω ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η χειρουργική πράξη δεν μπορούν να ξεπεραστούν από ένα αυτόνομο ρομπότ και για να είμαι ειλικρινής ίσως δεν πρέπει κιόλας. Κατά την γνώμη μου, η ιατρική είναι μια συλλογική τέχνη, δεν αφορά μόνο την τεχνική διεκπεραίωση μια πράξης, έχει να κάνει με την δημιουργία ενός νέουπεριβάλλοντος, του μετεγχειρητικού, μέσα στο οποίο ο ασθενής θα πρέπει να ζήσει με ηρεμία και λειτουργικότητα. Αυτό απαιτεί ολιστική προσέγγιση, με άλλα λόγια , τον ανθρώπινο παράγοντα.
Στην Ρομποτική Χειρουργική λέμε ότι, αν ο χειρουργός σχεδιάσει σωστά, τότε και το ρομπότ θα εκτελέσει σωστά την διαδικασία της επέμβασης. Εάν ο χειρουργός σχεδιάσει λάθος, τότε το ρομπότ θα εκτελέσει λάθος;
Ακριβώς ναι. Είναι απόλυτά δεδομένο ότι ο λανθασμένος σχεδιασμός θα οδηγήσει σε λάθος και το ρομπότ. Βέβαια τα ρομπότ αρχίζουν σταδιακά να παρουσιάζουν και «μνήμες- εμπειρίες» σφαλμάτων και έτσι μπορούν να δώσουν προειδοποιήσεις όταν ο χειρουργός οδηγηθεί σε ακραία σφάλματα. Στο ρομπότ ROSA που διαθέτουμε στο Διαβαλκανικό, οι μηχανισμοί αυτοί υπάρχουν, και έτσι καθοδηγείται ο χειρουργός μακριά από μεγάλα σφάλματα. Στην ουσία όμως τα μικρότερα σφάλματα είναι αυτά που κάνουν το αποτέλεσμα μιας εγχείρησης όχι καλό. Εκεί το ρομπότ βοηθά τον χειρουργό, αλλά ο καλός χειρουργός των αρθροπλαστικών παραμένει ο κυρίαρχος του παιχνιδιού.
Δηλαδή με το Ρομπότ θα λέγαμε ότι περιορίζεται, έως και μηδενίζεται το περιθώριο του χειρουργικού λάθους;
Το ρομπότ είναι μια πολύ εξειδικευμένη και «δύσκολη» συσκευή η οποία απαιτεί από τον χειρουργό μεγάλο συντονισμό και συνδυασμό σκέψης για να συν- λειτουργήσει κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Κατά τη διάρκεια της αρθροπλαστικής ο χειρουργός επικοινωνεί με το ρομπότ και συγχρόνως χειρουργεί σε μια δυναμική συνδυαστική μορφή όπου το ρομπότ ελαττώνει τα πιθανά του σφάλματα.
Πόσο σημαντική είναι η επιλογή του χειρουργού στην Ρομποτική αρθροπλαστική γόνατος και ισχίου και με ποία κριτήρια πρέπει να γίνεται;
Είναι η σημαντικότερη παράμετρος επιλογής, διότι τα ρομπότ κατά την γνώμη μου πρέπει να τα χειρίζονται άτομα μεγάλης εμπειρίας και όγκου περιστατικών. Θα έλεγα με μια σχετική χαμηλή προσέγγιση αριθμών, ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείται από χειρουργούς εξειδικευμένους στην αρθροπλαστική με μέσο όρο επεμβάσεων, πχ αρθροπλαστική γόνατος, 100 ανά έτος, ώστε να διαθέτουν την εμπειρία να συλειτουργήσουν με επιτυχία με το ρομπότ.
Όταν λέτε ότι στην Ρομποτική Χειρουργική ακολουθείται το πρωτόκολλο fasttrack , τι εννοείται;
Στη δική μου πρακτική, η έξοδος από το νοσοκομείο είναι επιθυμητή, με όρους ασφαλείας, το συντομότερο δυνατό. Αυτό το επιτυγχάνουμε συνήθως σε24 ή 48 ώρες μετά την επέμβαση. Η ρομποτική χειρουργική με βοηθά πολύ, λόγω της ακρίβειας που προσθέτει στην δουλειά μου, ώστε να κάνω τις κατάλληλές πράξεις και μόνο με ελάχιστους τραυματισμούς έτσι ώστε να επιτυγχάνω μία πρακτικώς ανώδυνη και αναίμακτη άμεση μετεγχειρητική περίοδο και άρα ταχεία επιστροφή του ασθενούς το σπίτι του.
Υπάρχουν διαφόρων ειδών Ρομποτικά Χειρουργικά Συστήματα σήμερα, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Παρόλα αυτά ο ασθενής δεν γνωρίζει, ποιο από όλα θα κριθεί απαραίτητο για τον ίδιο, ώστε να έχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Αρκεί η γνώμη του θεράποντος ιατρού του;
Τα ρομποτικά συστήματα αναπτύσσονται με μεγάλη ταχύτητά, σχεδόν από κάθε κατασκευαστική εταιρεία, στην ορθοπαιδική βιομηχανία. Υπάρχουν ρομποτικά συστήματα που η κύρια εργασία τους είναι η πλοήγηση και υπάρχουν και άλλα που διαθέτουν και την πλοήγηση αλλά και την αξιολόγηση της λειτουργικότητάς της άρθρωσης που χειρουργείται συνολικά. Αυτά τα δεύτερα συστήματα είναι τα πιο σύγχρονα, τα πιο πλήρη κατά τη γνώμη μου, και το ρομπότ ROSA είναι ένα από αυτά. Το σύστημα ROSA μου δίνει την δυνατότητα όχι μόνο να διαμορφώσω οστικά την άρθρωση αλλά και να διαμορφώσω τα μαλακά στοιχεία γύρω από την άρθρωση με τέτοιο τρόπο, ώστε η ρομποτική ολική αρθροπλαστική που τελικώς θα εκτελέσω να έχει άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή μου.
Γιατί να ακολουθήσω την Ρομποτική αρθροπλαστική και όχι την κλασική- συμβατική Ορθοπαιδική Χειρουργική;
Η ρομποτική αρθροπλαστική στα χέρια ενός πολύ έμπειρου και εξειδικευμένου χειρουργού αρθροπλαστικών είναι η καλύτερη επιλογή που μπορεί να έχει ένας ασθενής σήμερα. Κατά την γνώμη μου όμως και οι 2 παραπάνω προδιαγραφές πρέπει να υπάρχουν, δηλαδή μεγάλη εμπειρία - εξειδίκευση και υψηλή τεχνολογία. Επίσης, εκεί βλέπω και το μέλλον της αρθροπλαστικής και εκεί επικεντρώνεται το ενδιαφέρον της χειρουργικής μου ομάδας την επόμενη 20ετία.
Ποιο είναι το επόμενο εξελικτικό στάδιο της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, μετά την Ρομποτική Χειρουργική; Πώς φαντάζεστε τη χειρουργική του μέλλοντος, στην Ορθοπαιδική.
Έχω ήδη εδώ και μερικά χρόνια πρωτοπόρα εισαγάγει στην αρθροπλαστική παγκοσμίως την έννοια της εικονικής πραγματικότητας (VirtualReality) ιδρύοντας μαζί με τους συνεργάτες μου την πανεπιστημιακήstartup ORamaVR. Η φιλοδοξία μου σήμερα με την νέα ομάδα συνεργατών μου κινείται στον χώρο της εξέλιξης στο ρομπότ και έχω την τιμή να συμβουλεύω μεγάλους κατασκευαστές για τα ρομπότ του μέλλοντος στην αρθροπλαστική χειρουργική. Ήδη συζητούμε την ενσωμάτωση πολλαπλής φύσεως πληροφοριών στα ρομπότ, τις οποίες παίρνουμε από τις μεγάλες βάσεις δεδομένων που διαθέτουμε στα νοσοκομείο μας. Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι έχουμε μια μοναδικότητά στην Θεσσαλονίκη. Στο ΑΠΘ διαθέτουμε μια τεράστια βάση δεδομένων αρθροπλαστικών το κέντρο ART (Arthropasty Registry Thessaloniki ) καταγράφει όχι μόνο τα χειρουργικά δεδομένα αλλά και την ανταπόκριση των ασθενών στην επέμβαση σε βάθος χρόνου και όλα αυτά τα χρησιμοποιούμε για να βελτιώσουμε την λειτουργία των ρομπότ στα χειρουργεία του μέλλοντος. Πιστεύω ότι 3 πράγματα θα κυριαρχήσουν στο κοντινό μέλλον στην ορθοπαιδική χειρουργική : τα ρομπότ, η τεχνητή νοημοσύνη και η επεξεργασία των μεγάλων βάσεων δεδομένων. Είμαι περήφανος που συμμετέχουμε με την ομάδα μου και στα 3 αυτά.
Η εξέλιξη της γενετικής μηχανικής τα τελευταία χρόνια, έφερε στο προσκήνιο θεραπευτικές μεθόδους, με την χρήση των βλαστοκυττάρων. Σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε και πως αξιολογείται η θεραπευτική εφαρμογή των βλαστοκυττάρων;
Τα βλαστοκύτταρα έχουν σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες και πιστεύω ότι θα βρεθούν στο οπλοστάσιο της ορθοπαιδικής για την αντιμετώπιση της αρθρίτιδας. Η ομάδα μου πραγματοποιεί εδώ και πολλά χρόνια μελέτες που δείχνουν με σταθερό τρόπο ότι μπορούμε πλέον να αναγεννήσουμε οστό αλλά και σε μεγάλο βαθμό χόνδρο. Παρόλα αυτά υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος στην επιστήμη να διανύσουμε μέχρι την ευρεία χρήση τους. Σήμερα χρησιμοποιούμε καθημερινά στα ιατρεία μας αυξητικούς παράγοντές που παίρνουμε από το αίμα των ανθρώπων για την αποκατάσταση των χόνδρων στην αρθρίτιδα.
Ελευθέριος Τσιρίδης MD, MSc, DMed, PhD (London), FACS, FRCS
Εξειδικευμένος Χειρουργός Αρθροπλαστικής Ισχίου & Γόνατος και Ρομποτικής Χειρουργικής.
Διευθυντής της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου, Τακτικός Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), καθώς και Visiting Professor στο UCL του Λονδίνου. Συνεργάτης του Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης.
Πρόεδρος Εταιρίας Ισχίου και Γόνατος της Ελλάδας, Γενικός Γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ορθοπαιδικής Εταιρίας Ισχίου, διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και Ακόλουθος του Βασιλικού Κολεγίου Χειρουργών Αγγλίας και της Αμερικής, ειδικευμένος στο Λονδίνο και στο Harvard.
