Για πολλά χρόνια, ο καρκίνος θεωρούνταν ασθένεια των ηλικιωμένων. Πλέον, όμως, η εικόνα έχει ανατραπεί και τα στοιχεία αναδεικνύουν μια ανησυχητική τάση: Τα ποσοστά καρκίνου στα άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών αυξάνονται παγκοσμίως. Μια πρόσφατη έρευνα της εκπομπής Four Corners του ABC ανέδειξε τον πιθανότερο «ένοχο» που κρύβεται πίσω από αυτό το φαινόμενο: Τα χημικά -ιδιαίτερα αυτά που εμπεριέχονται στις πλαστικές συσκευασίες- φαίνεται να συμβάλλουν στην αύξηση των περιστατικών καρκίνου σε πρώιμη ηλικία.
Για να κατανοήσουμε τι αλλάζει, πρέπει πρώτα να εξετάσουμε γιατί ο καρκίνος πλήττει κυρίως τους ηλικιωμένους, τονίζουν σε άρθρο τους στο The Conversation η Sarah Diepstraten και ο John (Eddie) La Marca, ερευνητές στο Τμήμα Κυττάρων και Καρκίνου του Αίματος του Ινστιτούτου Ιατρικής Έρευνας Walter and Eliza Hall. Κάθε κύτταρο στο σώμα μας φέρει DNA, τον γενετικό κώδικα που εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία των κυττάρων. Με την πάροδο του χρόνου, το DNA μπορεί να συσσωρεύσει μεταλλάξεις -κάποιες τυχαίες, άλλες λόγω περιβαλλοντικής έκθεσης- που βλάπτουν τη λειτουργία των κυττάρων.
Αυτές οι μεταλλάξεις μπορούν να διαταράξουν τη φυσιολογική συμπεριφορά των κυττάρων, επιτρέποντάς τους να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, να αντιστέκονται στο θάνατο ή να εξαπλώνονται σε άλλα μέρη του σώματος – όλα χαρακτηριστικά του καρκίνου. Καθώς γερνάμε, τα κύτταρά μας υποβάλλονται σε δισεκατομμύρια αντιγραφές, αυξάνοντας την πιθανότητα σφαλμάτων αντιγραφής. Επιπλέον, το σώμα γίνεται λιγότερο αποτελεσματικό στην ανίχνευση και εξάλειψη των ελαττωματικών κυττάρων, καθιστώντας τα ηλικιωμένα άτομα πιο ευάλωτα στον καρκίνο.
Τι κρύβεται πίσω από την αύξηση του καρκίνου στους νέους;
Η αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου στους νεότερους ενήλικες υποδηλώνει ότι παίζουν ρόλο πρόσθετοι παράγοντες, πέραν της γήρανσης – πιθανότατα περιβαλλοντικοί. Οι πιθανοί περιβαλλοντικοί «ένοχοι» περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα, από τη διατροφή και την άσκηση, έως τις λοιμώξεις και την έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες, όπως τα χημικά και οι ρύποι. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα μεταλλάξεων του DNA ή να βλάψουν άμεσα το γενετικό υλικό.
Οι εκστρατείες δημόσιας υγείας για τις βλάβες του καπνίσματος και της υπεριώδους ακτινοβολίας έχουν βοηθήσει στη μείωση των ποσοστών καρκίνου του πνεύμονα και του δέρματος αντίστοιχα. Άλλοι καρκίνοι, ωστόσο -όπως αυτοί που προσβάλλουν το ήπαρ, το πάγκρεας, τον προστάτη, τους μαστούς και τους νεφρούς- συνεχίζουν να αυξάνονται σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
Πόσο ένοχες είναι οι χημικές ουσίες;
Τα πλαστικά και άλλες συνθετικές χημικές ουσίες βρίσκονται στο επίκεντρο των ερευνητών του καρκίνου. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής εκθέτει τους ανθρώπους σε πολύ μεγαλύτερη ποικιλία χημικών ουσιών απ’ ό,τι παλαιότερα. Από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα πρόσθετα τροφίμων μέχρι τα καθημερινά πλαστικά, οι παράγοντες κινδύνου σήμερα είναι πολλαπλάσιοι.
Κι ενώ πολλές γνωστές καρκινογόνες ουσίες περιορίζονται σε βιομηχανικά περιβάλλοντα και, συνεπώς, σπάνια έρχονται σε επαφή με τον γενικό πληθυσμό, η έκθεση στα πλαστικά είναι αναπόφευκτη. Δεδομένου ότι σήμερα οι πλαστικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται στα προϊόντα καθημερινής χρήσης είναι χιλιάδες, ο ακριβής προσδιορισμός του ποιες από αυτές μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του καρκίνου αποτελεί μια σημαντική επιστημονική πρόκληση.
Μελέτη περίπτωσης: Έξαρση εντερικού καρκίνου στους νέους
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου απεικονίζει την πολυπλοκότητα του φαινομένου: Τα ποσοστά στους ηλικιωμένους μειώνονται, πιθανώς λόγω του καλύτερου ελέγχου και της έγκαιρης παρέμβασης, την ώρα που στους νέους, τα νέα περιστατικά παρουσιάζουν αύξηση.
Ορισμένοι ερευνητές υποψιάζονται ότι η εξήγηση μπορεί να κρύβεται στα πλαστικά, δεδομένου ότι το πεπτικό σύστημα έρχεται σε άμεση επαφή με αυτά μέσω των τροφίμων και των συσκευασιών. Οι ανησυχίες περιλαμβάνουν τα μικρο- και νανοπλαστικά, καθώς και χημικές ουσίες όπως οι PFAS (υπερ- και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες), που διαρρέουν από τα πλαστικά δοχεία.
Εμπλέκονται, όμως, κι άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής: Η διατροφή, η παχυσαρκία, η κατανάλωση αλκοόλ, ακόμα και η σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος έχουν συνδεθεί με τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο;
Η μείωση της έκθεσης σε επιβλαβείς χημικές ουσίες και πλαστικά, όσο αυτό είναι δυνατόν, αποτελεί το καλύτερο μέτρο προφύλαξης. Γενικότερα, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής -ισορροπημένη διατροφή, τακτική άσκηση, αποφυγή του καπνίσματος και του υπερβολικού αλκοόλ, ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε γνωστές περιβαλλοντικές τοξίνες- μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου. Επιπλέον, εάν έχετε ιστορικό καρκίνου ή άλλων προβλημάτων υγείας, μιλήστε με το γιατρό σας για εξατομικευμένες στρατηγικές μείωσης του κινδύνου και πιθανές επιλογές προσυμπτωματικού ελέγχου.
Πηγή: ygeiamou.gr
