Το ποσοστό των ασθενών με Covid-19 που φοράνε γυαλιά καθημερινά, είναι πολύ μικρότερο από το ποσοστό των διοπτροφόρων στο γενικό πληθυσμό, πράγμα που πιθανώς υποδηλώνει ότι για κάποιο λόγο όσοι φοράνε γυαλιά, κινδυνεύουν λιγότερο να αρρωστήσουν από το κορωνοϊό. Αυτό είναι το μάλλον απρόσμενο συμπέρασμα μιας νέας μικρής μελέτης Κινέζων επιστημόνων.
Οι ερευνητές, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό περιοδικό οφθαλμολογίας "JAMA Ophthalmology", ανέλυσαν στοιχεία για 276 ασθενείς με Covid-19 και με μέση ηλικία 51 ετών ενός νοσοκομείου της επαρχίας Χουμπέι. Βρήκαν ότι μόνο το 6% των ασθενών φορούσαν γυαλιά μυωπίας (όχι φακούς επαφής), ενώ το ποσοστό των ατόμων με μυωπία στην επαρχία έφθανε το 31,5% σε παλαιότερη έρευνα (σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας οι μύωπες είναι τουλάχιστον 27% διεθνώς).
Για «προκλητική μελέτη που εγείρει την πιθανότητα ότι η προστασία των ματιών στο γενικό πληθυσμό μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία έναντι της Covid-19», έκανε λόγο η αναπληρώτρια καθηγήτρια επιδημιολογίας Λίζα Μαραγκάκη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.
Πρόσθεσε όμως ότι είναι πολύ πρόωρο να γίνει σύσταση σε όλους να φοράνε γυαλιά ή πλαστικές προσωπίδες που προστατεύουν τα μάτια, καθώς η κινεζική μελέτη έγινε σε μικρό δείγμα ασθενών ενός μόνο νοσοκομείου και βρήκε μόνο μια συσχέτιση και όχι μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Συνεπώς, όπως είπε, το ζήτημα χρειάζεται περαιτέρω μελέτη για να επιβεβαιωθεί κατά πόσο όσοι φοράνε γυαλιά ή προσωπίδες ιδίως σε δημόσιους χώρους, κινδυνεύουν λιγότερο από τον κορονοϊό.
Έως τώρα οι συστάσεις των υγειονομικών αρχών σε όλο τον κόσμο εστιάζουν στο τρίπτυχο: μάσκες-τήρηση αποστάσεων-πλύσιμο χεριών. Το άγγιγμα των ματιών με μολυσμένα χέρια πιθανώς επιτρέπει στον ιό να διεισδύσει στο σώμα, καθώς τα μάτια διαθέτουν κυτταρικούς υποδοχείς που επιτρέπουν στο νέο κορονοϊό να προσδεθεί σε αυτούς.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση
Οδηγίες για υγιή μάτια από τον χειρουργό – οφθαλμίατρο Δρ. Κανελλόπουλο του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης
«Μακριά τα χέρια από τα μάτια» είναι μία από τις πάγιες συστάσεις των ειδικών για να προστατευθούμε από τον κορονοϊό COVID-19, που μπήκε απότομα στη ζωή μας και έχει φέρει τα πάνω-κάτω. Τί σχέση, όμως, μπορεί να έχει ένας ιός του αναπνευστικού με ένα από τα βασικότερα αισθητήρια όργανα του σώματός μας;
«Όπως η μύτη και το στόμα, έτσι και τα μάτια επιστρώνονται από μία βλεννογόνο μεμβράνη, μέσω της οποίας ο κορονοϊός μπορεί να βρει πρόσβαση στο εσωτερικό του σώματος», λέει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYUMedicalSchool στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Η μεμβράνη αυτή είναι ο επιπεφυκότας ο οποίος καλύπτει εξωτερικά τον οφθαλμικό βολβό (είναι το διάφανο πάνω από το λευκό τμήμα του ματιού μας που ονομάζεται σκληρός χιτώνας) και επίσης επιστρώνει εσωτερικά τα βλέφαρα. Η βλέννα και τα δάκρυα που εκκρίνονται συνεχώς στον επιπεφυκότα, λιπαίνουν και προστατεύουν την επιφάνεια του οφθαλμού».
Δυστυχώς αυτή η φυσιολογία κάνει τον επιπεφυκότα ευάλωτο στην «εισβολή» ιών, κάτι που εικάζεται ότι ισχύει και για το νέο κορονοϊό. Για να ενεργοποιηθεί αυτός ο μηχανισμός όμως, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να φτάσει ο κορονοϊός στα μάτια.
«Αυτό μπορεί να γίνει όταν τα αγγίξουμε με μολυσμένα χέρια ή όταν υπάρχει αερογενής διασπορά του ιού», λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Η μετάδοση με τα μολυσμένα χέρια είναι πιο συνηθισμένη, αλλά έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις μόλυνσης από την έκθεση στα σταγονίδια της ανάσας ή του βήχα/φταρνίσματος ενός μολυσμένου ατόμου».
Επομένως, εκτός από τη χρήση μάσκας που προστατεύει από τον αέρα, ο οποίος εισέρχεται από τη μύτη και το στόμα, πρέπει να λαμβάνουμε μέτρα προστασίας και των ματιών. Η χρήση προστατευτικών γυαλιών, τα οποία καλύπτουν «σφαιρικά» τα μάτια, πρέπει να συνοδεύει τη χρήση προστασίας του αναπνευστικού, ειδικά στα άτομα τα οποία συναναστρέφονται με πιθανούς ασθενείς.
Όπως διευκρινίζει ο ειδικός, η μετάδοση μέσω της ανάσας συνήθως απαιτεί στενή επαφή με τον πάσχοντα. Όντως, κατά την έναρξη της πανδημίας είχαν αναφερθεί περιστατικά μετάδοσης του κορονοϊού σε γιατρούς που εξέτασαν ασθενείς χωρίς προστατευτικά ματιών. Επιπλέον, το 1-3% των ασθενών που μολύνονται από κορονοϊό εκδηλώνουν επιπεφυκίτιδα η οποία είναι μεταδοτική. Γι αυτό πλέον βλέπουμε τους γιατρούς που φροντίζουν ασθενείς στα νοσοκομεία να φορούν, εκτός από τη χειρουργική μάσκα, και ειδικά προστατευτικά γυαλιά.
Όσον αφορά τη συμβουλή να μην αγγίζουμε το πρόσωπό μας, μόνο τυχαία δεν είναι. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο μέσος άνθρωπος αγγίζει το πρόσωπό του κατά μέσο όρο 11 φορές την ώρα! Ακόμα, δε, κι αν κάποιος έχει σαπουνίσει καλά ή έχει απολυμάνει τα χέρια του, αυτά μολύνονται και πάλι, αμέσως μόλις αγγίξουμε οποιοδήποτε μολυσμένο αντικείμενο (π.χ. ένα πόμολο ή το κουμπί ενός ανελκυστήρα). Επομένως, υπάρχουν άφθονες ευκαιρίες για να βρεθεί ο κορονοϊός στον βλεννογόνο του ματιού.
Αν φοράτε φακούς επαφής, καλό είναι να τους αφήσετε για λίγο καιρό στην προστατευτική θήκη τους και να φοράτε τα γυαλιά σας. Οι χρήστες των φακών επαφής αγγίζουν τα μάτια τους συχνότερα απ΄ όσο ο γενικός πληθυσμός και αυτό δεν είναι καθόλου καλή ιδέα την εποχή της πανδημίας. Η χρήση των γυαλιών θα εξασφαλίσει ότι δεν θα σας ενοχλούν οι φακοί, ενώ αν θελήσετε να τρίψετε το μάτι σας είναι πιθανό να κτυπήσει το χέρι σας στα γυαλιά και να σταματήσετε. Αν οπωσδήποτε θέλετε να φοράτε τους φακούς επαφής, πρέπει να τηρείτε τους κανόνες υγιεινής πιο σχολαστικά παρά ποτέ, για να αποφύγετε τον κίνδυνο μόλυνσης με τον κορονοϊό.
Σημαντικό είναι επίσης να προστατεύσετε τα μάτια σας αν φροντίζετε ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού με βήχα και άλλα συμπτώματα. Τα κοινά διορθωτικά γυαλιά οράσεως (π.χ. γυαλιά μυωπίας, αστιγματισμού κ.λπ.) παρέχουν κάποια προστασία από την αερογενή μετάδοση του ιού, αλλά η προστασία αυτή δεν είναι απόλυτη, γιατί ο κορονοϊός μπορεί να φτάσει στην επιφάνεια των ματιών από τα πλάγια ή από το κάτω μέρος των γυαλιών. Αν φροντίζετε έναν ασθενή, προτιμότερο είναι να φοράτε γυαλιά ασφαλείας ακόμη και αν χρειάζεται να τοποθετηθούν πάνω από τα κανονικά γυαλιά οράσεως. Αν δεν έχετε, τα γυαλιά της κολύμβησης ή ακόμα και η μάσκα θαλάσσης μπορεί να είναι μια αρκετά αποτελεσματική εναλλακτική λύση, εφόσον ταιριάζουν καλά στο πρόσωπό σας (δεν πρέπει να αφήνουν κενά με το δέρμα).
Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να τρίβετε τα μάτια με γυμνά χέρια. «Αν νιώθετε την ανάγκη να τρίψετε το μάτι σας, χρησιμοποιήστε ένα καθαρό χαρτομάντιλο και όχι τα δάκτυλά σας», συνιστά ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Προστατεύστε επίσης τα μάτια σας από την ξηρότητα, διότι η ξηροφθαλμία οδηγεί σε περισσότερο τρίψιμο. Για να την καταπολεμήσετε, προμηθευτείτε ενυδατικές σταγόνες για τα μάτια (τεχνητά δάκρυα). Η συμβουλή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για όσους εργάζονται πολλές ώρες καθημερινά με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, καθώς και για όσους έχουν ιστορικό ξηροφθαλμίας για οποιαδήποτε αιτία».
Αν πρέπει οπωσδήποτε να τρίψετε το μάτι σας με γυμνό χέρι, σαπουνίστε πρώτα καλά τα χέρια σας («καλά» σημαίνει ότι το σαπούνισμα θα διαρκέσει τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, στη διάρκεια των οποίων θα καθαρίσετε σχολαστικά και τις άκρες των δακτύλων και τα νύχια σας). Όταν τελειώσετε το τρίψιμο του ματιού σας, σαπουνίστε πάλι τα χέρια σας.
