Του Γιώργου Καλλίνη
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για το κλίμα το Δεκέμβριο στη Λίμα, ο Υπουργός Ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου, Ed Davey, έκανε κάτι σοφό. Έσπασε τη σιωπή με μια απορία. Αυτή μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «Πώς θα μειώσουμε τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όταν παράλληλα αυξάνουμε συνεχώς την εξόρυξη και την παραγωγή τους;».
Το θέμα που οι μεγαλύτερες εταιρείες και λόμπι αποφεύγουν να συζητήσουν είναι γιατί συνεχίζουν την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, παρότι διακηρύττουν ότι θέλουν να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή. Δηλαδή, ενώ συζητούν για το πώς μπορούν να ελαττώσουν τη χρήση των ορυκτών καυσίμων για να μην επιβαρύνουν το κλίμα, δεν λένε τίποτα για μείωση της εξόρυξης ή της παραγωγής. Δεν είναι λίγο… «άκυρο»;
Όλες οι συζητήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για το κλίμα, περιστρέφονται γύρω από τις μειώσεις των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων και αερίων του θερμοκηπίου. Και φυσικά στο τέλος δεν συμφωνούν σε τίποτα, γιατί κανένα κείμενο δεν είναι απόλυτα δεσμευτικό. Το πρόβλημα είναι, σύμφωνα με τον Βρετανό ακτιβιστή και συγγραφέα George Monbiot ο οποίος αναδεικνύει το θέμα στην Guardian, ότι δεν έχουμε κατονομάσει ως πρόβλημα την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων αλλά μόνο την παραγωγή τους.
Η απουσία αυτής της παραμέτρου δίνει στις κυβερνήσεις το δικαίωμα να κάνουν εξόρυξη αλλά ταυτόχρονα να στηρίζουν τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής για μείωση των ρύπων με νέες τεχνολογίες και ενισχύουν την οικολογική συνείδηση των πολιτών. Μάλιστα κάποιες κυβερνήσεις έχουν… ξεφύγει τόσο πολύ, όπως η Μ. Βρετανία, η οποία πλέον και με νόμο πρέπει να εξορύξει μέχρι και την τελευταία σταγόνα ορυκτών καυσίμων από το έδαφός της!
Αυτό λοιπόν που είπε ο Βρετανός υπουργός σε γενικές γραμμές είναι ότι «ρε παιδιά, αν είμαστε σοβαροί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε την εκμετάλλευση όλου του ορυκτού πλούτου που παράγουμε και άρα τσάμπα επενδύουμε εκεί!». Μάλιστα, χρησιμοποίησε και εκτιμήσεις της Τράπεζας της Αγγλίας και άλλων οικονομικών αναλυτών, όπως του Carbon Tracker Initiative. Φυσικά όλοι έπεσαν να τον φάνε, επειδή είπε το προφανές.
Έπεσαν να τον φάνε!
Το γεγονός αυτό προκάλεσε οργισμένες αντιδράσεις στη βιομηχανία. Ο επικεφαλής του Oil and Gas UK στο Ηνωμένο Βασίλειο Malcolm Webb έγραψε για να εκφράσει τη σύγχυσή του, επισημαίνοντας ότι οι δηλώσεις του Davey ήρθαν «σε μια στιγμή που, το τμήμα σας και το Υπουργείο Οικονομικών κάνουν μεγάλη προσπάθεια να προσελκύσουν επενδυτές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο του Ηνωμένου Βασίλειου και της Βόρειας Θάλασσας, όχι να τους απωθήσουν».Ο υπουργός τα μάζεψε γρήγορα γρήγορα, αλλά η ζημιά είχε γίνει. Ήρθε για πρώτη φορά στην επιφάνεια ένα πολύ σημαντικό ζήτημα.
Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει το ίδιο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Monbiot. Κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συνέντευξης πέρυσι, ομολόγησε ότι «εμείς δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε όλα τα καύσιμα που κάνουν εξόρυξη». Γιατί λοιπόν, ρωτήθηκε, η κυβέρνησή του ενθαρρύνει όλο και μεγαλύτερη εξερεύνηση και εξόρυξη ορυκτών καυσίμων; Ή, σε παρόμοια αντίφαση, πώς η Νορβηγία θα πετύχει «ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα το 2030» όταν ένα ψήφισμα στο κοινοβούλιο για να σταματήσουν νέες γεωτρήσεις καταψηφίστηκε με 95 ψήφους έναντι τριών; Οι εταιρείες και τα λόμπι έχουν τεράστιο συμφέρον να συνεχιστούν οι εξορύξεις για να μαζεύουν ορυκτά καύσιμα… για την αποθήκη τους και όχι για χρήση.
Πρέπει όμως, σύμφωνα με το Βρετανό ακτιβιστή να βρεθεί ένας τρόπος να κοντραριστούν αυτά τα συμφέροντα, δεχόμενα μια οπισθοχώρηση, πιθανώς παίρνοντας κάποια μέτρα για τη ρύπανση και πληρώνοντας πρόστιμα, με αντάλλαγμα βέβαια άλλες διευκολύνσεις. Και την επιβίωση του πλανήτη.
Κείμενο στόχος για το Παρίσι
Τι γίνεται όμως τώρα, ενόψει της συνδιάσκεψης για το κλίμα στο Παρίσι το Δεκέμβρη; Ο Monbiot με τη βοήθεια του George Marshall (το συνιδρυτή του κέντρου προστασίας του κλίματος Climate Outreach and Information Network) συνέταξε ένα κείμενο που η συμφωνία του Παρισιού θα πρέπει να περιέχει. Για να γίνει τουλάχιστον μια αρχή ενάντια στην παράλογη και υπέρμετρη εξόρυξη:
«Οι επιστημονικές εκτιμήσεις του άνθρακα που περιέχεται στα υπάρχοντα αποθέματα ορυκτών καυσίμων δείχνουν ότι η πλήρης εκμετάλλευση αυτών των αποθεμάτων είναι ασυμβίβαστη με το συμφωνημένο στόχο του να μην υπερβούμε τον στόχο των 2 βαθμών κελσίου υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η απεριόριστη εξαγωγή των αποθεματικών αυτών υπονομεύει τις προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Θα ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις συνολικού προϋπολογισμού για την εξόρυξη των ορυκτών καυσίμων από τα υπάρχοντα αποθεματικά, καθώς και μια ημερομηνία για ένα μορατόριουμ για την εξερεύνηση και την ανάπτυξη νέων αποθεμάτων.
Σύμφωνα με την ποσοτικοποίηση του ορυκτού άνθρακα που μπορεί να εξαχθεί χωρίς μεγάλη πιθανότητα υπέρβασης των 2 βαθμών κελσίου υπερθέρμανσης του πλανήτη, θα αναπτύξουμε ένα χρονοδιάγραμμα για τις ετήσιες μειώσεις του παραπάνω προϋπολογισμού. Θα αναπτύξουμε μηχανισμούς για την κατανομή της παραγωγής στο πλαίσιο αυτού του προϋπολογισμού, την επιτήρηση και την παρακολούθηση».
Αν βγει οτιδήποτε που να θυμίζει το παραπάνω κείμενο από τις συζητήσεις στο Παρίσι, τότε θα έχει γίνει πραγματική πρόοδος. Αν πάλι δεν αντικρίσουν το πραγματικό πρόβλημα, τότε θα είναι άλλη μία σύσκεψη -τρύπα στο νερό-.
Ναόμι Κλέιν: Ο πλανήτης είναι σε πόλεμο
με το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα
Η διάσημη Ναόμι Κλάιν, στο νέο της βιβλίο This Changes Everything: Capitalism vs the Climate, συζητά όλες τις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε στις οικονομίες και τις ζωές μας, για να μην υποχρεωθούμε αργότερα από την κλιματική αλλαγή σε βίαιες μετατροπές για να σώσουμε τελευταία στιγμή τον πλανήτη.
Δυστυχώς, τονίζει, ότι πλέον οι επιχειρήσεις για να προλάβουν τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί στο Κιότο, θα πρέπει να παραβούν όλους τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισμού. Με απλά λόγια, θα πρέπει να κάνουν μειώσεις στην παραγωγή και να μειώσουν και το κέρδος.
Η οικονομία μας βρίσκεται σε πόλεμο με πολλές μορφές ζωής στη Γη, συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης ζωής. Το κλίμα για να επιβιώσει χρειάζεται να μην εξαντληθούν οι φυσικοί πόροι. Το οικονομικό μας σύστημα για να επιβιώσει χρειάζεται μια ατελείωτη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Η σύγκρουση είναι προφανής και το μόνο σίγουρο είναι ότι οι νόμοι της φύσης δεν μπορούν να αλλάξουν. Έτσι λοιπόν η οικονομία είναι αυτή που πρέπει να αλλάξει, σημειώνει η Αμερικανίδα συγγραφέας.
Η λύση είναι απλή, αλλά φαντάζει αδύνατη με τις παρούσες συνθήκες: Να αλλάξει τελείως το οικονομικό σύστημα! Όχι μόνο αυτό, όμως. Να αλλάξει και η νοοτροπία πολιτών και κυβερνήσεων μπροστά στην κατάρρευση του πολιτισμού, την οποία προλογίζουν πολλοί επιστήμονες.
Θα αλλάξει ριζικά η ζωή μας και η εικόνα του κόσμου μας, όταν απαλλαγεί από το κυνήγι του κέρδους και της ατέρμονης ανάπτυξης, σύμφωνα με την Κλάιν. Και όλα αυτά πρέπει να γίνουν γρήγορα, γιατί οι περιβαλλοντικοί στόχοι πρέπει να επιτευχθούν μέχρι το 2017, για να δούμε τα αποτελέσματά τους χρόνια αργότερα. Σας ακούγονται λίγο υπερβολικά όλα αυτά; Πάντως, συγγραφείς όπως η Ναόμι Κλάιν παρέα με χιλιάδες επιστήμονες, έχουν άλλη άποψη. Σύντομα θα μάθουμε ποιος έχει δίκιο.
