Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Κατ’ εξαίρεση, αυτή τη βδομάδα θα απομακρυνθούμε από το πνιγηρό και αποκαρδιωτικό εγχώριο σκηνικό και θα μεταφερθούμε σε άλλες πολιτείες, οι οποίες μοιάζουν εξαιρετικά μακρινές, ασχέτως αν δεν βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου. Στη Γαλλία, λοιπόν, το άστρο του Εμανουέλ Μακρόν δείχνει να διανύει φάση ξεθωριάσματος, με τη δημοτικότητά του να πραγματοποιεί ελεύθερη πτώση και το κίνημα των «Κίτρινων γιλέκων» να τον έχει αναγκάσει σε μεγάλη αναδίπλωση.
Όπως είναι αυτονόητο και πολύ εύκολα κατανοητό, τα «Κίτρινα γιλέκα» εγκολπώνουν, όπως κάθε μαζική αντίδραση ανάλογου βεληνεκούς, πολλά ετερόκλητα στοιχεία. Αυτό το ιδιόμορφο κολλάζ αντιφρονούντων προφανώς και δεν μπορεί να γίνει πλήρως κατανοητό από τη θαλπωρή ενός ελληνικού πληκτρολογίου, επομένως θα ήταν φρόνιμο να αποφύγουμε το αγαπημένο μας ελληνικό σπορ, της εκφοράς άποψης με ύφος χιλίων καρδιναλίων για πράγματα που δεν γνωρίζουμε. Ωστόσο, μπορούμε να προβούμε σε διάφορες σκέψεις και διαπιστώσεις, παρατηρώντας διάφορα τρόπον τινά μετρήσιμα και χειροπιαστά δεδομένα που το αφορούν.
Όπως είναι σχεδόν βέβαιο ότι στη γέννησή των «Κίτρινων γιλέκων» αποκλείεται να μην συμμετείχαν ή έστω παρεισέφρησαν ακροδεξιά αντιδραστικά στοιχεία (το γεγονός αυτό προκύπτει και από το ότι 1 στους 3 Γάλλους που δηλώνει «κίτρινο γιλέκο» είχε ψηφίσει Λε Πεν στις προηγούμενες εκλογές), αντιστοίχως είναι ασφαλές να ειπωθεί πως στην παρούσα φάση είναι αδύνατον να καπελωθεί από οποιονδήποτε πολιτικό χώρο μια τόσο γενικευμένη αντίδραση. Πλέον, περίπου 70% των Γάλλων δηλώνει σύμφωνο με το πνεύμα των κινητοποίησεων, ενώ ενδεικτική είναι και η σαρωτική στήριξη από τη γαλλική νεολαία, σε σημείο που έχει αναγκάσει πολλά ΜΜΕ της Γαλλίας να παραφράσουν το όλο κίνημα από “gilets jaunes” σε “gilets jeunes” («νεαρά γιλέκα»). Επίσης, ενδεικτικό της συνολικής προσέγγισης της κοινής γνώμης επί του θέματος είναι ότι παρά το γεγονός ότι 82% των Γάλλων εκφράζουν την αποδοκιμασία τους για τα επεισόδια και τις βίαιες ταραχές, το 68% πιστεύει ακράδαντα πως οι κινητοποιήσεις πρέπει να συνεχιστούν πάση θυσία, ενώ μόλις το 20% δηλώνει την αντίθεσή του. Εν ολίγοις, βλέπουμε ότι ακόμη κι αν η κοινή γνώμη καταδικάζει τα μπάχαλα στους παρισινούς δρόμους, δεν υποκύπτει στην υστερία, δεν θεωρεί ότι κατέφθασε το τέλος της Δημοκρατίας στη χώρα, προσπαθεί, με λίγα λόγια, να διατηρήσει επαφή με την ευρύτερη εικόνα και όχι να επικεντρωθεί στις ατυχείς στιγμές.
Το αξιοσημείωτο στην όλη ιστορία είναι πως η αρχική σπίθα που άναψε αυτή τη φωτιά προέκυψε από την αύξηση στην τιμή των καυσίμων, την οποία ο Γάλλος Πρόεδρος ήδη ανέστειλε για ένα 6μηνο, χωρίς όμως αυτή η κίνηση να κατευνάσει τους διαδηλωτές. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι η υψηλή τιμή της βενζίνης επηρεάζει καταλυτικά ένα πολύ μεγάλο αριθμό εργαζομένων (τουλάχιστον στο Παρίσι), καθώς ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της μεσαίας τάξης έχει αναγκαστεί να καταφύγει εκτός του μητροπολιτικού κέντρου, εξαιτίας των εξωφρενικών τιμών των ενοικίων. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κακή κατάσταση των περισσότερων δημόσιων συγκοινωνιών (το παρισινό μετρό είναι σε πραγματικά άθλια κατάσταση), όπως αντιλαμβάνεστε, καθιστά την αύξηση της τιμής της βενζίνης εξαιρετικά επώδυνη για κάθε γαλλικό νοικοκυριό. Εύλογα, λοιπόν, μας έρχονται κατά νου ορισμένες αντιστοιχίες με την Ελλάδα. Μια χώρα, όπου οι τιμές των καυσίμων είναι στα ουράνια, μια χώρα όπου οι συγκοινωνίες και το κυκλοφοριακό αποτελούν χρόνια προβλήματα -ιδίως στην πόλη μας, όπου η κατάσταση είναι επιεικώς τραγική. Μια χώρα όπου έχουμε μάθει ότι τίποτα ουσιώδες δεν μπορεί να αλλάξει, αποδεχόμενοι τα πάντα μοιρολατρικά. Με τις διεκδικήσεις των πολιτών να στοχεύουν (τουλάχιστον κατά πλειοψηφία) κατά κανόνα στη διαφύλαξη παρωχημένων προνομίων, να εμπεριέχουν εντονότατα το αίσθημα της συντεχνίας και του κοινωνικού κανιβαλισμού, να εκπορεύονται συχνά από συνδικαλιστική ή κομματική καθοδήγηση.
Ένα ακόμη αξιοσημείωτο στοιχείο στην όλη ιστορία έγκειται στο ότι το κίνημα των «Κίτρινων γιλέκων», έστω και με τις αντιφάσεις του, έστω και με τον αστερίσκο ότι θα κυοφορεί εντός του δυνάμεις που δεν θα είναι κατά βάση ούτε προοδευτικές ούτε αληθινά ριζοσπαστικές, έχει κατορθώσει να αρθρώσει ένα στοιχειώδη πολιτικό λόγο, μέσα από την ανακοίνωση των 42 πολιτικών θέσεων που υποστηρίζει. Σε αυτές, μάλιστα, συγκαταλέγονται και ορισμένα αιτήματα που αφορούν τα δικαιώματα των προσφύγων (στοιχείο που δείχνει ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί το κίνημα εφαλτήριο και προμαχώνα της ακροδεξιάς), ενώ ολόκληρη η λίστα έχει ως γενικό γνώμονα την προώθηση των πιο αδύναμων στρωμάτων της κοινωνίας. Ακόμη κι αν κάποια επιμέρους σημεία της λίστας των 42 θέσεων μοιάζουν λίγο πρόχειρα διατυπωμένα, δεν παύει η συνολική εικόνα να αποπνέει ένα πολιτικό μήνυμα εξαιρετικά πιο σύνθετο από το «Έξω οι κλέφτες», το οποίο παπαγάλιζε το υποτιθέμενο κίνημα των «Αγανακτισμένων»...
