Του Γιώργου Παπαδημητρίου,
Ακόμη κι αν ο ντόρος σιγά σιγά καταλαγιάσει και το θέμα σταδιακά αποχωρήσει από τη φλέγουσα επικαιρότητα, το κατακάθι που αφήνει θα μας απασχολήσει εκ νέου και στο μέλλον. Είναι αναπόφευκτο και πέρα για πέρα βέβαιο ότι αφορμές θα υπάρξουν και στο μέλλον – ποικιλότροπες, λιγότερο ή περισσότερο συχνές, ανάλογης ή μικρότερης (ας ελπίσουμε όχι μεγαλύτερης) έντασης. Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο ΕΠΑΛ της Σταυρούπολης δεν συνιστούν σε καμία περίπτωση μεμονωμένες εικόνες ασχήμιας και φρίκης, που μπορούν να εξεταστούν αποσπασματικά και ξέχωρα από τη σφαίρα της ευρύτερης κοινωνικής πραγματικότητας. Φυσικά, παρατηρώντας τις αντιδράσεις μιας μεγάλης μερίδας της κοινωνίας, καθώς και τον σχολιασμό των γεγονότων από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, εύκολα θα μπορούσε να μπερδευτεί κανείς, σχηματίζοντας διάφορες υπεραπλουστευτικές απόψεις, που προσπαθούν να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα και να στριμώξουν κάτω από το χαλάκι μια κατάσταση τρομακτικά δυσοίωνη, η οποία δεν αποκλείεται να πυροδοτήσει πολλές ακόμη τερατογενέσεις.
Διότι ακριβώς αυτό συμβαίνει, όταν αντικρίζεις τέτοιες εικόνες και για να προλάβουμε τον κάθε ηθικολόγο που θα βιαστεί να παρανοήσει αυτό που εννοούμε, ο όρος «τέρατα» δεν αναφέρεται στα ίδια τα παιδιά που χαιρετούσαν ναζιστικά και ασχημονούσαν σε κοινή θέα, αλλά στη συνολική συνθήκη. Στο φρικιαστικό γεγονός ότι φτηνιάρικες ιδεοληψίες και θλιβερά ιδεολογήματα, όπως αυτά του εθνικιστικού-ρατσιστικού χυλού έχουν αφεθεί να αλωνίζουν και να αρμενίζουν δίχως αντίπαλο σε κάθε υποβαθμισμένη περιοχή της Ελλάδος, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην επαρχία. Κι όταν μιλάμε για υποβαθμισμένες περιοχές, ας διευκρινίσουμε ότι ο χαρακτηρισμός δεν σχετίζεται αποκλειστικά και εξ ολοκλήρου με τον μέσο όρο του εισοδήματος των κατοίκων μιας περιοχής. Ο κοινωνικός-πολιτιστικός-πολιτικός-χωροταξικός-ανθρωπογεωγραφικός αποκλεισμός ενός τόπου δεν μετριέται με Ε9 και φορολογικές δηλώσεις. Οφείλουμε να βυθιστούμε στην πραγματικότητα αυτών των περιοχών για να καταλάβουμε το τι ακριβώς επικρατεί και πώς βρίσκουν ευήκοα ώρα η ρατσιστική και φασιστική ρητορική. Με άλλα λόγια, όταν τσουβαλιάζουμε σε μειωτικά τσιτάτα και αστείους αφορισμούς ευμεγέθεις γεωγραφικές περιοχές της χώρας μας, τις παραδίδουμε βορά στο πιάτο του κάθε φιδιού.
Φυσικά, όπως προείπαμε, αν κάποιος βασιζόταν σε μια γρήγορη βόλτα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας προκειμένου να ενημερωθεί για το τι ακριβώς διαδραματίστηκε στη Σταυρούπολη, το πιθανότερο είναι να σχημάτιζε την εντύπωση πως συγκρούστηκαν δύο συμμορίες για τον έλεγχο της περιοχής. Αν διάβαζε/άκουσε μάλιστα και τα σχόλια των λαλίστατων «ισαποστάκηδων» του ίντερνετ, του YouTube και των τηλεοπτικών ρεπορτάζ, θα ήταν βέβαιος πως η νεολαία της χώρας μας δέχεται διμέτωπη επίθεση από τον «κόκκινο» και τον «μαύρο» φασισμό. Κάπου εδώ, πρέπει να βάλουμε όμως μια άνω τελεία στην προσπάθεια στρογγυλέματος και κουκουλώματος των πάντων. Εκτός αν θέλουμε να ξαναζήσουμε στο εγγύς μέλλον «δολοφονίες για το ποδόσφαιρο», όπως είχαμε διαβάσει έντρομοι σε τηλεοπτική επικεφαλίδα την επομένη της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα.
Στη Σταυρούπολη, δεν συγκρούστηκαν δύο συμμορίες, το κάθε άλλο: υπήρξαν εκείνοι που εξαπέλυσαν την επίθεση και εκείνοι που δέχτηκαν την επίθεση και αυτό οφείλει να γίνει ξεκάθαρο. Από εκεί και έπειτα, και για να μιλήσουμε με πολύ συγκεκριμένους όρους, το να εξισώνεται η οποιαδήποτε κομματική νεολαία, είτε αυτή λέγεται ΚΝΕ είτε λέγεται ΟΝΝΕΔ, με φασιστικούς κύκλους, πέρα από εξαιρετικά βλακώδες, είναι και ηθικά επαίσχυντο. Η κριτική στη νεολαία της ΚΝΕ μπορεί να γίνει με όρους αμιγώς πολιτικούς, για τον δογματισμό και την αρτηριοσκλήρυνση που επιδεικνύει, για το ιδεολογικό της πρόσημο, για οτιδήποτε βρίσκει ο καθένας λανθασμένο, φαύλο, γραφικό, ξεπερασμένο. Όταν βλέπουμε ανήλικους να υψώνουν ναζιστικά το χέρι εντός μιας σχολικής αυλής, τα σχόλια περιττεύουν, δεν υφίσταται πλέον ζήτημα διαφωνίας, οπτικής και κριτικής. Και φυσικά, δεν τίθεται κανένα ζήτημα εξίσωσης ή ταύτισης των δύο πλευρών.
Από εκεί και έπειτα, καλό θα ήταν κάποια στιγμή να αφουγκραστούμε τις συγκυρίες και τις περιστάσεις και να αναλογιστούμε πού θέλουμε να βαδίσουμε ως κοινωνικό σύνολο. Διότι αν αποδεχτούμε πως παιδιά 16 και 17 ετών είναι «χαμένη υπόθεση», καλό θα ήταν στο επόμενο τέτοιου είδους περιστατικό να συγκρατήσουμε τα κροκοδείλια δάκρυά μας. Κι επιτέλους ας αντιπαρατεθούμε στο πεδίο γοητείας που ασκεί σε κάθε μπερδεμένο εφηβικό μυαλό ο φασιστικός-ρατσιστικός αχταρμάς, ο οποίος θεμελιώνει το τάχα μου επιχείρημά του σε μία βασική συνιστώσα: την αντισυστημικότητα. Επομένως, αν θέλουμε να δούμε κάποια υποτυπώδη πρόοδο σε αυτό το μαύρο χάλι που ζούμε, καλό θα ήταν να πείσουμε τα νέα παιδιά σε κάθε Σταυρούπολη και σε κάθε Πέραμα, ότι ο φασιστικός-ρατσιστικός λόγος είναι στον πυρήνα του ό,τι πιο συστημικό υπάρχει.
Κι αυτό γιατί αδυνατεί να προτείνει το οτιδήποτε και να υποστηρίξει την οποιαδήποτε θέση πέρα από ένα στείρο μίσος, γιατί επιδιώκει την καταστροφή και όχι τη δημιουργία, γιατί ήταν, είναι και θα είναι η πιο εύκολη, πρόχειρη, βιαστική και ψεύτικη λύση για τα προβλήματά όλων μας, γιατί ποτέ δεν διανοήθηκε να βαδίσει κόντρα στα μεγάλα συμφέροντα, ακόμη και όταν βρέθηκε εντός ελληνικού Κοινοβουλίου, γιατί διαχρονικά λιποτακτεί και προδίδει αναίσχυντα τον τόπο του, όπως έχει αποδείξει πολλάκις η ιστορία, τόσο η ελληνική όσο και η διεθνής. Παρεμπιπτόντως, θα πρέπει να τους πείσουμε πως το εντός ή εκτός εισαγωγικών «σύστημα» αφορά οτιδήποτε τους κλέβει και τους πετσοκόβει τη ζωή. Το «σύστημα» δεν είναι η δημοκρατία. Δεν είναι οι άνθρωποι που είναι διαφορετικοί από τους ίδιους. Δεν είναι οι υπόλοιποι αδικημένοι της ζωής. Συγχρόνως, ίσως θα έπρεπε να μας απασχολήσει και το ποιοι άνθρωποι είναι επιφορτισμένοι με τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας. Διότι η εικόνα σχολικών διευθυντάδων να συνεννοούνται και να υποβοηθούν ως ομοϊδεάτες τους ακροδεξιούς ταραξίες είναι πραγματικά μια γροθιά στο στομάχι.
