Του ΣΩΤΗΡΗ ΜΠΑΜΠΑΤΖΙΜΟΠΟΥΛΟΥ
Σήμερα που γράφεται το κείμενο είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS και θυμήθηκα ένα περιστατικό. Πριν κάποιο καιρό έδωσα αίμα εθελοντικά και μου έκανε εντύπωση η διαδικασία. Πρώτα έπρεπε να συμπληρώσω μια φόρμα με πολλές διευκρινιστικές ερωτήσεις, όπως αν ήμουν χρήστης ναρκωτικών, αν είχα κάνει σεξ με ιερόδουλη, αν είχα κάνει πρόσφατα σεξ χωρίς προφύλαξη, αν μου είχε γίνει πρόσφατα μετάγγιση αίματος και τα λοιπά. Ένας από τους βασικούς λόγους των ερωτήσεων είναι ότι ο ιός του AIDS δεν μπορεί να ανιχνευθεί τους πρώτους μήνες στο αίμα του φορέα (αν και πλέον υπάρχουν αξιόπιστες εξετάσεις που ελαχιστοποιούν το χρόνο στις 2-3 εβδομάδες), οπότε υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης, καθώς ακόμα κι αν εξεταστεί το αίμα, το αποτέλεσμα των αναλύσεων δεν μπορεί να είναι ασφαλές. Στη συνέχεια έδωσα αίμα και στο τέλος, με έστειλαν σε ένα παραβάν, σαν να βρισκόμουν σε εκλογικό κέντρο, στο οποίο, ως ύστατη δικλείδα ασφαλείας, σε ένα κουτί έπρεπε να ρίξω ένα χαρτί στο οποίο μου δινόταν η τελευταία ευκαιρία να δηλώσω αν υπήρχε κάποιος λόγος, για τον οποίο πίστευα πως το αίμα μου δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί.
Αυτό το τελευταίο κομμάτι μου φάνηκε πολύ λογικό ειδικά για τα ελληνικά πολιτιστικά δεδομένα. Φαντάστηκα κάποιον να πηγαίνει με συγγενείς ή με το ζευγάρι του στο κέντρο της αιμοδοσίας και να πρέπει να απαντήσει ειλικρινά στις ερωτήσεις του ερωτηματολογίου. Προφανώς θα ήταν πολύ δύσκολο να απαντήσει την αλήθεια, οπότε μια τελευταία ευκαιρία σε ένα ανώνυμο παραβάν, ήταν η καλύτερη ευκαιρία να παραδεχτεί την αλήθεια.
Μιας πιάνει παράκρουση για κάθε πιθανή και απίθανη αρρώστια που ίσως σκοτώσει μερικές δεκάδες άτομα και μετά εξαφανιστεί, αλλά για κάποιον λόγο ο ιός του AIDS μας φαίνεται μονάχα ως ένα μικρό ενδεχόμενο ενός παράλληλου σύμπαντος. Κι όλα αυτά σε μια χώρα στην οποία η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι τουλάχιστον ανύπαρκτη και η σεξουαλικότητα αποτελεί ακόμα ταμπού. Κι όπου υπάρχει έλλειψη διαπαιδαγώγησης, συνήθως υπάρχει και η έκρηξη της αφέλειας, για να μην πω βλακείας.
Στο μυαλό ενός μεγάλου κομματιού του σεξουαλικώς ενεργού πληθυσμού της Ελλάδας, η χρήση του προφυλακτικού συνδέεται αποκλειστικά με την αποφυγή εγκυμοσύνης. Παρόλα αυτά ακόμα κι εκεί υπάρχει μπόλικη απερισκεψία (ειδικά όταν εφαρμόζεται η περίφημη μέθοδος του... τραβήγματος), καθώς ετησίως στην Ελλάδα πραγματοποιούνται περισσότερες εκτρώσεις παρά τοκετοί. Οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες δεν αποτελούν σοβαρό κριτήριο για τη χρήση προφυλακτικού, παρά μόνο (ίσως) αν κάποιος/α συνευρεθεί με κάποιον παντελώς άγνωστο/η. Και λέω παντελώς, διότι αν τον/την γνωρίζεις για μερικές μέρες ή είναι φίλος φίλη φίλου, τότε στο υποσυνείδητο εγγράφεται πως πρόκειται και για καλό παιδί, άρα καθαρό, άρα δεν πειράζει. Διότι δεν περνάει από το μυαλό μας πως ένα άτομο που γνωρίζουμε έστω και λίγο και μας φαίνεται καλό παιδί, υπάρχει πιθανότητα να είναι φορέας μιας ασθένειας. Και αν πάμε στον λεγόμενο αγοραίο έρωτα, μπορεί τα πράγματα να έχουν βελτιωθεί σε σχέση με το σκοτεινό παρελθόν, αλλά υπάρχουν ακόμα επαφές που πραγματοποιούνται χωρίς τη χρήση προφυλακτικού.
Γνωρίζω αρκετούς και αρκετές (διότι υπάρχει ο μύθος πως η βλακεία ή η αφέλεια είναι προνόμιο των αντρών) οι οποίοι συστηματικά δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό, παρόλο που αλλάζουν συντρόφους, και οι οποίοι δεν έχουν κάνει ποτέ εξέταση αίματος. Παρόλο που η εξέταση μπορεί να γίνει δωρεάν χωρίς καν βιβλιάριο υγείας σε δημόσιο νοσοκομείο ή με μικρό αντίτιμο σε ιδιωτικό μικροβιολογικό εργαστήρι και παρόλο που είναι ανώνυμη.
Τα τελευταία 30 χρόνια παγκοσμίως έχουν πεθάνει 35 εκατομμύρια από τον ιό, ενώ αυτή τη στιγμή οι φορείς υπολογίζονται στα περίπου 35 εκατομμύρια (0,5% του παγκόσμιου πληθυσμού ή αλλιώς 1 στους 200). Στην Ελλάδα υπολογίζονται στους 15000, δηλαδή 1 στους 700. Αν αφαιρέσουμε ηλικιωμένους και παιδιά, η αναλογία προφανώς αυξάνεται. Επίσης 1 στους 4 υπολογίζεται πως δεν γνωρίζει πως είναι φορέας.
Τέλος μια μικρή υποσημείωση. Αυτό το κείμενο αφορά μονάχα την προφύλαξη και την ελλιπή ενημέρωση, διότι αν μιλήσουμε για τον κοινωνικό στιγματισμό των φορέων και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται, θα πρέπει να γράψουμε μερικές χιλιάδες λέξεις ακόμα.
