Στόχος της διάσκεψης, η οποία συγκαλείται για πρώτη φορά, είναι να αποτελέσει ένα φόρουμ ελεύθερης ανταλλαγής απόψεων, το οποίο σταδιακά θα αποκτήσει μόνιμα θεσμικά χαρακτηριστικά.
Τα βασικά θέματα συζήτησης θα είναι οι περιφερειακές προκλήσεις για την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, καθώς και οι πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές πρωτοβουλίες που μπορούν να αναληφθούν για την ενίσχυση της σταθερότητας της περιοχής.
Συμμετοχή Ευρωπαίων και Αράβων υπουργών
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη Διάσκεψη της Ρόδου αρχικά είχε σχεδιασθεί να προσκληθούν οι υπουργοί Εξωτερικών πέντε ευρωπαϊκών και πέντε αραβικών χωρών.
Στην πορεία, όμως, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος συμμετοχής, προσεκλήθησαν περισσότεροι, οπότε μέχρι στιγμής έχει οριστικοποιηθεί η συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών από 7 ευρωπαϊκά κράτη (Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Κύπρος, Ιταλία, Κροατία, Σλοβακία) και 7 αραβικά (Αίγυπτος, Ιορδανία, Λίβανος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Λιβύη, Σαουδική Αραβία και Τυνησία). Ωστόσο, ενδιαφέρον συμμετοχής έχει εκφραστεί και από άλλες χώρες, όπως π.χ. από τη Βόρεια Αφρική, και έτσι δεν αποκλείεται να είναι τελικά 16 οι χώρες που θα εκπροσωπηθούν στη Διάσκεψη.
Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι «η Αθήνα ενισχύει σταθερά τον ρόλο της ως “γεφυροποιού”, υπογραμμίζοντας την ανάγκη κοινής αντιμετώπισης των κοινών προκλήσεων - ανάγκη που συμμερίζονται πλέον όλες οι χώρες.
Πρωτοβουλίες για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική
Αναφερόμενες στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει τους τελευταίους μήνες η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, στο πλαίσιο της εφαρμογής μίας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, διπλωματικές πηγές θυμίζουν ότι:
• Έχει υπάρξει ουσιαστική εμβάθυνση και ποιοτική αναβάθμιση των τριμερών σχημάτων συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με Αίγυπτο και Ισραήλ, τα οποία πλέον καλύπτουν το σύνολο των υπουργείων των εμπλεκόμενων χωρών.
• Δημιουργήθηκαν νέα σχήματα τριμερούς συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με Ιορδανία και Λίβανο.
• Τον Οκτώβριο του 2015 πραγματοποιήθηκε -με θετικότατο αντίκτυπο για την Ελλάδα, όπως ανέδειξε και η πρόσφατη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τον ρόλο της Ελλάδας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας- η Διεθνής Διάσκεψη των Αθηνών για τον θρησκευτικό πλουραλισμό στη Μέση Ανατολή.
• Τον Απρίλιο του 2016 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη τετραμερής Συνάντηση Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ για τη διασυνοριακή συνεργασία, μια τετραμερής που αποφασίστηκε να αποκτήσει μόνιμα και θεσμικά χαρακτηριστικά.
• Στις αρχές Ιουνίου, ύστερα από πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Σόφια άτυπη συνάντηση των τεσσάρων βαλκανικών κρατών-μελών της ΕΕ (Ελλάδα, Κροατία, Βουλγαρία, Ρουμανία).
