Έκανε λόγο για «μεγάλη απώλεια εκπαιδευτικών, σημαντική έλλειψη εκπαιδευτικού προσωπικού και αυξημένη ηλικία, ιδιαίτερα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση», τονίζοντας την ανάγκη των νέων προσλήψεων.
Υπογράμμισε το γεγονός ότι για την Παιδεία η κρατική επιδότηση έχει μειωθεί στο 2,8% του ΑΕΠ, ποσοστό πολύ κάτω του μέσου όρου των χωρών-μελών της ΕΕ, ενώ αναφερόμενος στα φροντιστήρια είπε ότι στην Ελλάδα υπάρχει «παράλληλο εκπαιδευτικό σύστημα, ιδιότυπη ιδιωτική λειτουργία της εκπαίδευσης που καλύπτει κενά της δημόσιας εκπαίδευσης».
«Τα νοικοκυριά δαπανούν πολύ περισσότερα χρήματα απ’ ό, τι φαίνεται στον κρατικό προϋπολογισμό», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Φίλης μιλώντας για όσα πρέπει να γίνουν στο χώρο της Παιδείας, τόνισε την ανάγκη να αυξηθούν οι πόροι, να υπάρξει αλλαγή της νοοτροπίας και διάλογος με την κοινωνία, ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και συνεννόηση όλων των πολιτικών κομμάτων.
Επανέλαβε τη σημασία για «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μακράς πνοής, με συναίνεση και κύριο άξονα την εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό». Περιέγραψε ότι «στόχος είναι η 14χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, με ολόπλευρη μόρφωση και δεξιότητες ικανές να εξάγουν το παιδί στην εργασία αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία».
Τόνισε την ανάγκη δημοκρατικής διαπαιδαγώγησης των μαθητών, μίλησε για την προώθηση θεσμών δημοκρατικής οργάνωσης των σχολείων, άνοιγμα σχολείων στην κοινωνία καθώς και την προώθηση γνωστικών αντικειμένων για συζήτηση και προβληματισμό στο δύσκολο εγχείρημα της δημοκρατίας.
«Παρά τα προβλήματα, η ελληνική εκπαίδευση παράγει αποφοίτους οι οποίοι, όταν χρειάζονται να πάνε στο εξωτερικό, διαπρέπουν» είπε ο υπουργός συμπληρώνοντας ότι, ενώ στην Ελλάδα, η σχολική διαρροή από το Γυμνάσιο στο Λύκειο είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ, «εκεί που έχουμε χάσει τη μάχη είναι η διαρροή των “εγκεφάλων”. Πρόκειται για 200.000 πτυχιούχους ελληνικών πανεπιστημίων».
Επαναλαμβάνοντας την εξαγγελία του για ένα ανανεωμένο ολοήμερο δημοτικό σχολείο, ανακοίνωσε ότι «το επόμενο χρονικό διάστημα θα περάσουμε σε αλλαγές ορισμένων βιβλίων και περιορισμό του αναλυτικού προγράμματος ως προς ορισμένα μαθήματα, και σε περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών, όχι βαθμολογική κλίμακα».
Τέλος, για το προσφυγικό, αναφέρθηκε στα μέτρα που μελετά το υπουργείο Παιδείας: «Σχεδιάζουμε πρωτοβουλίες προκειμένου όσα παιδιά μείνουν προσωρινά, να έχουν τη δυνατότητα για στοιχειώδη κοινωνική εκπαίδευση, ενώ όσα μείνουν μονιμότερα να ενταχθούν με τρόπο ισότιμο στην ελληνική πραγματικότητα».
