Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Μία φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα πρόγραμμα στο κομπιούτερ, ένα πρόγραμμα Διεκπεραίωσης. Το οποίο εντοπίζει στα σκουπίδια ένα μωρό. Και αποφασίζει - ενάντια στους κανόνες της γεμάτης ‘ευμάρεια’ και τεχνητή νοημοσύνη πόλης- να σώσει αυτό το περίσσιο παιδί.
Τα παραπάνω συμβαίνουν στο παραβολικό παραμύθι του Θανάση Τριαρίδη «Το περίσσιο παιδί» που μεταφέρεται για πρώτη φορά επί σκηνής στις 20, 21 Ιανουαρίου και 16-17 Φεβρουαρίου 2020 στο Θέατρο Αυλαία (ΧΑΝΘ, πλευρά Τσιμισκή Τηλέφωνο: 2310 230013) από τη νεοσύστατη ομάδα Ich Bebe, θίγοντας το ζήτημα των ανεπιθύμητων νεογέννητων και εγκαταλελειμμένων παιδιών. Η παράσταση μας ταξιδεύει στο μέλλον, σε μία πόλη ψυχρή και απόμακρη, όπου οι υπολογιστές αποκτούν συναισθήματα που οι άνθρωποι έχουν θάψει. Ή μήπως τελικά δεν μας ταξιδεύει και τόσο μακριά; Και τα περίσσια παιδιά είναι ήδη στην πραγματικότητά μας;
«Τα περίσσια παιδιά του κόσμου μας και βέβαια δεν υπάρχουν μόνον στην Αφρική», σχολίασε ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Τόνισε πως «Ο πολίτης της Δύσης, παρά το ότι διάβασε ως παιδί τους Αθλίους και ξέρει απέξω τους στίχους από το Imagine του Τζον Λένον, δεν είναι διατεθειμένος να μοιραστεί τίποτε από τα “κεκτημένα” του με το παιδί που γεννιέται αυτή την ώρα στην υποσαχάρια Αφρική».
Εξήγησε πως γεννήθηκε η ιδέα για το έργο του αυτό, μίλησε για τα περίσσια παιδιά του κόσμου αλλά και για το πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε.
-Πώς προέκυψε η ιδέα για «Το περίσσιο παιδί»; Και πόσο σας επηρέασε το ταξίδι σας στην Αφρική στην καταγραφή αυτού του προβλήματος;
-Ταξίδεψα στην Αφρική αρκετές φορές το 2016 και το 2017 στο πλαίσιο της διαδικασίας της διακρατικής υιοθεσίας: μαζί με την γυναίκα μου υιοθετήσαμε την κόρη μας, την Αργκάνε, ένα κορίτσι από τα εγκαταλελειμμένα παιδιά της Αιθιοπίας. Έτσι βρεθήκαμε στην καρδιά ενός άλλου κόσμου αφάνταστης φτώχειας και εξαθλίωσης. Σκέφτηκα πολλές φορές αν έχω το δικαίωμα να μεταφέρω τις εικόνες που είδαμε – καθώς τις έζησα εκ του ασφαλούς, υπό το καθεστώς της απόλυτης προστασίας του λευκού δυτικού ταξιδιώτη. Εντέλει κατέληξα πως ήταν θεμιτό να το κάνω, όπως ήταν θεμιτό και να δημοσιοποιήσω την ιστορία της Αργκάνε, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί κάπως η ελληνική κοινή γνώμη στο θέμα των διακρατικών υιοθεσιών από την Υποσαχάρια Αφρική (γιατί ότι ισχύει στην Αιθιοπία ισχύει εν πολλοίς για όλην την Υποσαχάρια Αφρική). Θα σας πω μονάχα μια μόνο λεπτομέρεια, όχι η πιο τρομακτική, που ωστόσο ίσως να σας βοηθήσει να διανοηθείτε τι σημαίνει η φράση «αδιανόητα άθλιες συνθήκες» και την ταπείνωση που γεννά. Όλα αυτά τα περίσσια παιδιά που κάπως θα επιζήσουν θα περάσουν την βρεφική, την νηπιακή και την παιδική τους ηλικία χωρίς να πλυθούν ποτέ με τρεχούμενο νερό. Και όταν λέμε «ποτέ», εννοούμε «ποτέ, ούτε μία φορά». Όσο κι αν μας φαίνεται απίστευτο, θα ήταν χρήσιμο να το σκεφτούμε όλοι εμείς που πλενόμαστε όποτε θέλουμε, κάθε μέρα ή και δυο φορές την μέρα. Τώρα, με την εικόνα αυτή, αυτές στο μυαλό σας, σκεφτείτε πως τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια έχουν υιοθετηθεί, σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 50.000 παιδιά από την Αιθιοπία. Προσπαθήστε, λοιπόν, να φανταστείτε την μοίρα των πολλών εκατομμυρίων εγκαταλελειμμένων παιδιών που δεν υιοθετήθηκαν και δεν θα υιοθετηθούν ποτέ.
-Τι γίνεται σήμερα για τα περίσσια παιδιά;
-Φυσικά και υπάρχουν. Μιλούμε για τα εκατομμύρια των εγκαταλελειμμένων παιδιών της Αφρικής: στην Αιθιοπία, στην Νιγηρία, στην Κένυα, στην Ουγκάντα, στο Κονγκό, σε ολόκληρη την υποσαχάρια Αφρική. Δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για τον αριθμό αυτών των παιδιών – ωστόσο μόνο σε επίπεδο Αφρικής πρέπει να ξεπερνούν τα 20 εκατομμύρια, δηλαδή δυο φορές τον πληθυσμό της Ελλάδας. Τι συμβαίνει με τα παιδιά αυτά: στην συντριπτική τους προκύπτουν από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες – κι όπως ίσως ξέρετε, στις εξαθλιωμένες οικονομικά χώρες η πορνεία όλων των ειδών αποτελεί για τις περισσότερες γυναίκες έναν βασικό δρόμο επιβίωσης. Η νοσοκομειακή έκτρωση έχει δυσβάσταχτο κόστος και οι πρακτικές μέθοδοι ηθελημένης αποβολής μπορούν να καταστρέψουν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας. Έτσι ως ασφαλέστερος δρόμος της απελπισίας μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης επιλέγεται η γέννα και η άμεση εγκατάλειψη του μωρού. Τα ανεπιθύμητα νεογέννητα εγκαταλείπονται λίγες ώρες μετά τη γέννησή τους είτε σε μια ερημική περιοχή, οπότε και πεθαίνουν αβοήθητα σε λίγες ώρες, είτε σε κάποια κατοικημένη περιοχή, οπότε και στοιβάζονται σε άθλια ορφανοτροφεία. Από αυτά περίπου τα μισά θα πεθάνουν από δυσεντερία τους πρώτους μήνες της ζωής τους, και τα υπόλοιπα απλώς σωρεύονται σε αδιανόητα άθλιες συνθήκες ζωής μέχρι να γίνουν έξι ή οχτώ χρονών οπότε και θα βγουν στους δρόμους για να ανακυκλώσουν την απελπισία που τα έφερε στον κόσμο. Αυτά είναι τα περίσσια παιδιά του κόσμου μας. Και βέβαια δεν υπάρχουν μόνον στην Αφρική.
-Πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση αυτή;
-Μοναδική παροντική πιθανότητα διεξόδου από τον φριχτό κύκλο που περιγράφτηκε είναι η υιοθεσία τους από οικογένειες της Δύσης μέσω της διακρατικής υιοθεσίας. Μα αυτό αφορά ένα απολύτως ελάχιστο ποσοστό των εγκαταλελειμμένων παιδιών – λιγότερο από ένα τοις χιλίοις. Τα υπόλοιπα απομένουν εκεί και περιμένουν. Πρέπει να σκεφτούμε για αυτό – ο καθένας μόνος του και ο δυτικός πολιτισμός συνολικά.
-Ποια θέση παίρνει το έργο; Και γιατί η τεχνολογία φαίνεται να είναι πιο ευαίσθητη σε σχέση με τον άνθρωπο;
-Η τεχνολογία είναι προέκταση του ανθρώπου. Στο Περίσσιο παιδί μάλλον έχουμε μια προσπάθεια να αποτυπωθεί με μια εκφραστική μεταφορά αυτός το αδιανόητος πόλεμος που περιγράφτηκε παραπάνω. Μοιάζει με «τεχνολογικό» (cuber) παραμύθι ή με παραβολή - ωστόσο είναι η πιο σημαντική ιστορία της ζωής μου. Το Ασήμαντο Προγραμματάκι που πασχίζει να κατανοήσει ως παιδί του ένα πλαστικό μωρό είμαι εγώ. Ή καλύτερα αυτό που θα ήθελα να είμαι εγώ. Για μένα, για την δική μου οπτική, ό,τι γράφεται στις λίγες σελίδες αυτής της αφήγησης είναι το κεντρικό διακύβευμα του πολιτισμού της Δύσης. Και το κέντρο της παροντικής μας ιστορίας μέσα στη μεγάλη Ιστορία.
-Τι σας πικραίνει στον δυτικό άνθρωπο;
-Η μεγαλύτερη χρεοκοπία της ηθικιστικής πολιτικής σκέψης της Δύσης (από όποια αφετηρία να εκκινεί) είναι η σταδιοποιημένη αδυναμία της να εντάξει στο πολιτικό της σχέδιο την πείνα των πληθυσμών αυτών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Οι “αριστερές” αντιπροτάσεις αποδείχτηκαν δολοφονικές όσο και ολοκληρωτικές φενάκες, ο “ουμανιστικός φιλελευθερισμός” απολήγει ως ραφιναρισμένο ρητορικό ψέμα. Ο πολίτης της Δύσης, παρά το ότι διάβασε ως παιδί τους Αθλίους και ξέρει απέξω τους στίχους από το Imagine του Τζον Λένον, δεν είναι διατεθειμένος να μοιραστεί τίποτε από τα “κεκτημένα” του με το παιδί που γεννιέται αυτή την ώρα στην υποσαχάρια Αφρική. Η πείνα του παιδιού αυτού, η ταπείνωση που συνεπάγεται η ανυπόφορη φτώχεια του, η ανημποριά του να περιγράψει για τον εαυτό του ένα μέλλον ανθρώπινο είναι για τον πολίτη της Δύσης (δηλαδή: για τον καθένα από εμάς) μονάχα ένα σφάλμα: ένα σφάλμα της φύσης, ή της τύχης, ή της Ιστορίας, εντέλει ένα σφάλμα των γονιών αυτού του παιδιού που το γεννάνε. Δηλαδή μεταβιβάζουμε την ευθύνη για την πείνα και την ταπείνωση των πεινασμένων από την πολιτική πραγματικότητα του κόσμου σε μια μετα-θεολογική δομή προπατορικού αμαρτήματος. Μοιραία (και σε ιστορικό επίπεδο, απολύτως δικαιολογημένα) το πεινασμένο παιδί του Τρίτου Κόσμου, εφόσον επιβιώσει από την δυσεντερία και το AIDS, θα προσφύγει σε μια άλλη θεολογική δομή: στον πιο πρόσφορο όσο και εφιαλτικό εξτρεμισμό μίσους που θα ξεπηδήσει στη γεωγραφική και την κοινωνική του περιφέρεια (και βλέπουμε ήδη μερικούς από αυτούς τους εξτρεμισμούς).
-Μετά το πέρας των παραστάσεων θα ακολουθεί και συζήτηση. Τι θέλετε να προκύψει μέσα από αυτή τη συνομιλία με το κοινό;
-Πιστεύω πως συζητώντας μπορεί να βρούμε μια άκρη της κλωστής που ίσως μας συνδέει με την απελπισία των ανθρώπων εκεί κάτω.. Δεν μπορώ να σκεφτώ και τίποτε διαφορετικό.
Συντελεστές
Κείμενο: Θανάσης Τριαρίδης, Επιμέλεια Κίνησης: Πασχαλιά Ακριτίδου, Πρωτότυπη Μουσική: Χρήστος Διαμαντής, Επιμέλεια Ήχου: Βασίλης Φαλάρας, Ενδυματολογία: Μαρία Κοντοδήμα, Βίντεο-Φωτογραφίες: Ίριδα Κατσούλα, Αφίσα: Νικόδημος Τριαρίδης. Παίζουν: Γιάννης Βερβενιώτης, Χριστίνα Παπατριανταφύλλου, Αντιγόνη Σταυροπούλου.
Ακούγεται η φωνή του Γιώργου Κιμούλη.
*Το βιβλίο Το περίσσιο παιδί κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg
Πληροφορίες
Παραστάσεις: 20-21 Ιανουαρίου και 16-17 Φεβρουαρίου 2020. Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα, Τρίτη, στις 21.00 και Κυριακή στις 20.00. Διάρκεια: 50 λεπτά.
Εισιτήρια: 12€ γενική είσοδος, 10€ φοιτητικό, ανέργων, 65+, 8€ ατέλεια. Προπώληση: Ταμείο θεάτρου Αυλαία και Ticketservices.gr, tickets.public.gr & στα καταστήματα Public.
