Της Λεμονιάς Βασβάνη
Παρασκευή πρωί. Επιστροφή στο Μουσείο μετά από μήνες. Στην είσοδο ένα μικρό γκρουπ μαθητών με μάσκες ετοιμάζονταν να ξεναγηθεί στις εκθέσεις.
Το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη συγκέντρωσε στους χώρους του τρεις διαφορετικές περιοδικές εκθέσεις που φιλοξενούνται αυτό το διάστημα. Ειδικά τις πρώτες μέρες επαναλειτουργίας, και συγκεκριμένα από 17 έως 21/5/2021, η είσοδος ήταν ελεύθερη για το κοινό (σημ. η ελεύθερη είσοδος θα ισχύσει κάθε 21η του μήνα για όλο το 2021).
Είναι ένα μικρό δώρο στους επισκέπτες, παλιούς και νέους. Μπορεί όλους αυτούς τους μήνες τα διαδικτυακά προγράμματα του ΜOMus να κράτησαν συντροφιά στους φιλότεχνους και να συγκέντρωσαν μεγάλο ενδιαφέρον, όμως τίποτα δεν συγκρίνεται με την φυσική παρουσία. Έτσι η επιστροφή στα εκθεσιακά δρώμενα ήταν δυναμική. Από την είσοδο κιόλας του MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης υπάρχει το βίντεο «In vitro» με μηνύματα που, αν και φτιαγμένα για το 2019, φαντάζουν τρομερά επίκαιρα. Το έργο από την Παλαιστίνια εικαστικό Λαρίσα Σανσούρ σε συνεργασία με τον Σορέν Λιντ είναι γυρισμένο στη Βηθλεέμ και δείχνει εικόνες από μια φυσική καταστροφή. Μα μάνα με την κόρη της αναγκαστικά μεταβαίνουν σε ένα καταφύγιο. Μνήμες, ντοκουμέντα από την ταραγμένη ιστορία της Παλαιστίνης από τις αρχές του 20ου αιώνα ως το 1967 «ζωντανεύουν». Τι νόημα άραγε έχουν οι εθνικές διαφορές όταν ξεσπά το κακό κατά της ανθρωπότητας;
«Η Ιστορία και ο τρόπος που την αντιλαμβανόμαστε στο παρόν και τα ανοιχτά ζητήματα του ενεργού παρελθόντος είναι θέματα που βρίσκονται υψηλά στην ατζέντα μας» μάς ανέφερε στο πλαίσιο μιας μικρής ξενάγησης η Συραγώ Τσιάρα Ιστορικός Τέχνης και Αν. Διευθύντρια του MOMus-Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, αλλά και επιμελήτρια της έκθεσης «TheCamp» που φιλοτέχνησε η Μαρία Ζερβός. Συνδέοντας τις εκθέσεις είπε πως «στο ισόγειο μια Παλαιστίνια δημιουργός με έργο που είχε κάνει για την Μπιενάλε της Βενετίας μιλάει για την αδύνατη συμβίωση στο παρόν διαφορετικών γενεών λόγω του βάρους της νοσταλγίας και της μνήμης. Και μάλιστα μετά από μια οικολογική καταστροφή. Και σήμερα με τα γεγονότα στη Γάζα βλέπουμε το ενεργό παρελθόν ίσως με την πιο τραγική του μορφή. Από την άλλη μεριά και η Μαρία Ζερβός με το “The Camp” κάνει ένα οδοιπορικό μνήμης και επανασύστασης ενός χαμένου κομματιού της προσωπικής ταυτότητας της Svetlana Boym (1959 – 2015)». «Οι εκθέσεις μας έχουν διαφορετικές πτυχές να αγγίζουν ζητήματα που μας “καίνε” σήμερα, έρχονται από παλιά, και δεν λέμε να τα θάψουμε με τίποτα», σημείωσε αναφερόμενη και στην διεθνή, ομαδική έκθεση με τίτλο «When the Present is History / Όταν το παρόν είναι ιστορία» που φιλοξενείται από 21/5 (έως και τις 12/9/2021) στον 1ο όροφο του Μουσείου.
«Δεκαεπτά καλλιτέχνες από διαφορετικές περιοχές έχουν οικειοποιηθεί και αναδιαμορφώσει ιστορικές περιγραφές συμβάλλοντας έτσι στην ανάμνηση και την συλλογική μνήμη. Προέρχονται από Ελλάδα, Ιταλία, Λιβανο, Βέλγιο, Δημοκρατία Τσεχίας κ.ά. και αναδιοργανώνουν και συνθέτουν ήδη υπάρχον υλικό μέσα από μια ερευνητική διαδικασία», ανέφερε στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» από την πλευρά της η επιμελήτρια της έκθεσης «When the Present is History / Όταν το παρόν είναι ιστορία»* κα Δάφνη Βιτάλη. Εστιάζοντας στον τίτλο είπε πως «αναφέρεται αφενός στη σύνδεση του παρόντος με το παρελθόν και αφετέρου στο πώς η ιστορία είναι πάντα παρούσα και εξακολουθεί να διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το σήμερα».
Ανάμεσα στα εκθέματα που θα δει ο επισκέπτης είναι ένα έργο με φωτογραφίες από την οροσειρά του Γράμμου όπου έλαβε χώρα η τελευταία μάχη του Εμφυλίου, 150 αρχειακές φωτογραφίες για την πολιτική απεικόνιση τοποθετημένες σε αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα ραφιών, ηχητικό ντοκουμέντο από «Δίκη της 7ης Απριλίου (1983-84) στα Μολυβένια χρόνια της Ιταλίας με κατηγορούμενους μέλη του αριστερού επαναστατικού κινήματος Autonomia Operaia, αλλά και μια καταγραφή απλών καθημερινών αντικειμένων (πχ απλώστρες, μανταλάκια, καραμέλες, πετσέτες κλπ) που εντοπίστηκαν στα δύο διαμερίσματα - γιάφκες της 17 Νοέμβρη σε Πατήσια και Παγκράτι και τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν ως ντοκουμέντα στη δίκη, με τα σημεία να γίνονται γνωστά λίγο μετά την σύλληψη του Σάββα Ξηρού στον Πειραιά το 2002.
*Η έκθεση υπήρξε μια παραγωγή του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης DEPO στην Κωνσταντινούπολη και παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος της 16ης Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης το 2019. Σημειώνεται πως ο συγκεκριμένος χώρος ανήκει στο Anadolu Kultur, που έχει ιδρύσει ο Τούρκος επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή εδώ και τρεισήμισι χρόνια με την κατηγορία της κατασκοπίας.
Οι τρεις παραπάνω εκθέσεις εντάσσονται στο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων του 23ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή καθημερινά 10-18.00, Πέμπτη 12.00-20.00. Για πληροφορίες - εισιτήρια: τηλ 2310 240002.
