Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Ο νόστος, η λαχτάρα για επιστροφή και οι δεύτερες ευκαιρίες αποτυπώνονται στις σελίδες του πρώτου μυθιστορήματος του εκπαιδευτικού κ. Μιχάλη Κεσσόπουλου με τίτλο «Τα Λιοντάρια πεθαίνουν στο Μόναχο από Χοληστερίνη» (εκδ. Πηγή).
Ο κεντρικός ήρωας ζει στην Φλωρεντία και είναι καθηγητής. Όταν λάβει ένα γράμμα θα ξυπνήσουν μέσα του οι μνήμες από την ζωή του στην Ελλάδα που με τόσο κόπο ήθελε να τις ξορκίσει. Ο καθηγητής επιστρέφει στην πατρίδα του για να ανακαλύψει εκ νέου όλα όσα άφησε πίσω του και πάνω από όλα να βρει µια δεύτερη ευκαιρία στην ζωή και τον έρωτα. Η Θεσσαλονίκη, πόλη που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο συγγραφέας, έχει κεντρική θέση στο μυθιστόρημα. Η καθημερινότητά της, τα στέκια και οι δρόμοι της. Και του σήμερα, αλλά και της εποχής των νεανικών χρόνων του συγγραφέα. Ιδιαίτερη είναι και η παρουσία πριν από κάθε κεφάλαιο του βιβλίου, στίχων από ποιήματα του Καβάφη.
«Ο Καβάφης, στον οποίο έχω αδυναμία, γίνεται κάτι σαν ο ηνίοχος μου σ' αυτό το πρώτο μου ταξίδι στη λογοτεχνική συγγραφή», ανέφερε ο κ. Κεσσόπουλος στο TyposThes. Μίλησε για τις δεύτερες ευκαιρίες που όπως τόνισε κάθε άνθρωπος οφείλει να τις αδράξει ιδιαίτερα όταν «θα τον βοηθήσουν να κλείσει τυχόν "ανοιχτούς λογαριασμούς" με τον εαυτό του». Απαντώντας σε ερώτησή μας για το πώς μπορεί να κάνει τους μαθητές του να διαβάσουν περισσότερα βιβλία και να αφήσουν για λίγο τον υπολογιστή και το κινητό σημείωσε πως ο ίδιος προσπαθεί να κάνει το μάθημα της λογοτεχνίας όσο πιο ελκυστικό κι ενδιαφέρον για τα παιδιά, για να συμπληρώσει ότι «προϋπόθεση για τη στροφή της νεολαίας στη λογοτεχνία είναι η αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος».
-Πρόκειται για το πρώτο σας μυθιστόρημα. Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Νομίζω ότι τα περισσότερα λογοτεχνικά κείμενα φέρουν λίγο πολύ τις εμπειρίες και τα βιώματα του συγγραφέα. Η ιδέα πάλι γεννιέται από κάποια αφόρμηση, από κάποιο εξωτερικό ερέθισμα ή εσωτερική ανάγκη, παρόρμηση. Στην περίπτωσή του δικού μου μυθιστορήματος ιστορίες που έζησα μπλέχτηκαν με ιστορίες που έπλασα κι ένιωσα ότι θα μπορούσα να τις μοιραστώ.
-Η Θεσσαλονίκη είναι παρούσα στο βιβλίο, οι δρόμοι της, τα στέκια, η όψη της. Γιατί την επιλέξατε; Και πόσο υπάρχουν οι δικές σας μνήμες στο κείμενο;
-Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Θεσσαλονίκη. Αποτελώ, όπως όλοι μας κομμάτι της. Είναι λογική λοιπόν η παρουσία της μέσα στο μυθιστόρημα, όπως λογικό και δεδομένο είναι να καταγράφονται και οι μνήμες όλων όσων έζησα μέσα σε αυτήν.
-Το παρελθόν του κεντρικού ήρωα έρχεται να ταράξει το παρόν και το μέλλον του. Πώς θα το αντιμετωπίσει; Πόσο εν τέλει το παρελθόν μας καθορίζει; Και τι γίνεται με τις δεύτερες ευκαιρίες;
-Το παρελθόν του ήρωα ταράζει το παρόν του, παρόλη την προσπάθειά του επί χρόνια να ξεφύγει από αυτό. Ποιος όμως, αλήθεια, μπόρεσε να ξεφύγει απ' το παρελθόν του; Ό,τι ζήσαμε μας ακολουθεί. Η μνήμη φροντίζει για αυτό. Μας λυτρώνει ή μας στοιχειώνει, εισβάλλει απρόσκλητη ή ανταποκρίνεται στο κάλεσμά μας, όπως και να 'χει, η μνήμη δεν αφήνει τίποτε να σβήσει. Έτσι το παρελθόν επιστρέφει, ανώδυνα ή επώδυνα. Κάποτε επιστρέφει για να μας δώσει μια δεύτερη ευκαιρία. Νομίζω κάθε άνθρωπος οφείλει να αδράξει τη δεύτερη ευκαιρία, ιδιαίτερα όταν αυτή τον βοηθά να κλείσει τυχόν "ανοιχτούς λογαριασμούς" με τον εαυτό του. Διαφορετικά οι "ανοιχτοί λογαριασμοί" γίνονται βάρος ασήκωτο.
-Πριν από κάθε κεφάλαιο παραθέτετε στίχους από ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη. Γιατί;
-Πράγματι, πριν από κάθε κεφάλαιο υπάρχει και ένα ποίημα του Καβάφη, όχι άσχετο με τα γεγονότα. Είναι γνωστή η σχέση της Καβαφικής ποίησης με τη μνήμη κι αυτή πάλι αποτελεί κεντρικό θέμα στο μυθιστόρημα. Έτσι, ο Καβάφης, στον οποίο έχω αδυναμία, γίνεται κάτι σαν ο ηνίοχος μου σ' αυτό το πρώτο μου ταξίδι στη λογοτεχνική συγγραφή. Είναι ωραίο που τον αισθάνομαι κοντά μου, που βαδίζουμε συντροφιά από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. (Ελπίζω να συμβαίνει το ίδιο και με τους αναγνώστες).
-Γιατί τα λιοντάρια πεθαίνουν στο Μόναχο από χοληστερίνη; Πώς προέκυψε ο τίτλος;
-Ο τίτλος είναι πρόδηλα μεταφορικός. Υποδηλώνει την απραξία, την παραίτηση που σκοτώνει. Μέσα στο μυθιστόρημα περιγράφεται μια σκηνή που ο ήρωας επισκέπτεται τον ζωολογικό κήπο του Μονάχου. Το σκηνικό που θα αντικρίσει θα τον εντυπωσιάσει. Νωχελικά λιοντάρια κάθονται άπραγα έχοντας απωλέσει την ίδια τους τη φύση. Στο σημείο αυτό ο ήρωας θα συνειδητοποιήσει και τη δική του "μετάλλαξη" κι αυτό θα είναι η αρχή μιας συνειδητής επιστροφής στο παρελθόν, στο ταξίδι του προς την αυτογνωσία.
-Ποιους συγγραφείς ξεχωρίζετε και ποια βιβλία διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Επιτρέψτε μου να μην κατονομάσω συγγραφείς. Θα πω μόνο ότι διαβάζω πολύ ωραία βιβλία Ελλήνων ξένων συγγραφέων, χωρίς να παρακολουθώ κάποιους "αγαπημένους". Άλλωστε, η λογοτεχνική παραγωγή είναι ιδιαίτερα σήμερα τεράστια. Εκ των πραγμάτων λοιπόν είναι δύσκολη μια τέτοια απάντηση. Ανακαλύπτω διαρκώς καινούριους για μένα συγγραφείς και βιβλία. Μόλις τελείωσα ένα πραγματικά συναρπαστικό βιβλίο, της Alice Zeniter «Η τέχνη της απώλειας», που επίσης πραγματεύεται το ζήτημα της μνήμης. Το προηγούμενο βιβλίο που διάβασα ήταν του Καζούο Ισιγκούρο, «Ένας καλλιτέχνης του ρέοντος κόσμου».
-Εργάζεστε ως φιλόλογος στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ποια η σχέση των σημερινών μαθητών με την λογοτεχνία;
-Οι μαθητές αποτελούν κομμάτι της κοινωνίας. Από τη στιγμή που η σύγχρονη κοινωνία δεν ενδιαφέρεται για την λογοτεχνία, μοιραία και το ενδιαφέρον της πλειονότητας των μαθητών είναι περιορισμένο. Εμείς οι εκπαιδευτικοί προσπαθούμε να τους ευαισθητοποιήσουμε και ,πράγματι, κάποτε βλέπουμε ανταπόκριση από πλευράς τους και αισιοδοξούμε.
-Πώς προσπαθείτε να τους μεταδώσετε την όρεξη για διάβασμα σε μια εποχή όπου κυριαρχεί το διαδίκτυο;
-Αυτό είναι μεγάλη συζήτηση. Δεν έχω κάποιον συγκεκριμένο τρόπο να καταθέσω, πέρα απ' το ότι προσπαθώ να κάνω το μάθημα της λογοτεχνίας όσο πιο ελκυστικό κι ενδιαφέρον για τα παιδιά. Συχνά μάλιστα επιλέγω σκοπίμως κείμενα δημοσιευμένα στο διαδίκτυο. Η αναμέτρηση με το διαδίκτυο είναι μεγάλο κεφάλαιο. Αυτό που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι προϋπόθεση για τη στροφή της νεολαίας στη λογοτεχνία είναι η αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του δασκάλου, αλλά και του σχολείου γενικότερα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
