Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Ένας μοναχός και ένας ηθοποιός συναντιούνται σε ένα πανδοχείο, λίγο πριν από την καταστροφή. Σε ένα μέρος που ξεβράζονται πτώματα ενώ τα σπίτια κινδυνεύουν να τα καταπιεί ο ωκεανός. Δύο διαφορετικοί κόσμοι, μια περιπλάνηση στον χρόνο και ένα παιχνίδι μνήμης και απομνημόνευσης.
Τα παραπάνω συμβαίνουν στις «Ανατροπές της νύχτας» του Χριστόφορου Χριστοφή, που ανεβαίνουν από τις 11 Ιανουαρίου στο Φουαγιέ του Θεάτρου Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών από το ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία Χάρη Πεχλιβανίδη. «Στις “Ανατροπές” του ο Χριστοφής έχει βουτήξει πολύ βαθιά στην Ιστορία. Στα ιδιαίτερα σκοτεινά νερά, όπου η Κεντρική Ευρώπη έπλεε 425 χρόνια πριν», ανέφερε στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» ο κ. Δημήτρης Ναζίρης.
Ο ίδιος υποδύεται στην παράσταση έναν ηθοποιό που, όπως μας είπε, «Σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται, ανακαλύπτει και αποκαλύπτει (…)».
Απαντώντας σε ερώτησή μας για την σχέση του με το θέατρο σημείωσε πως το αγαπάει, ηδονικά.
Από την κουβέντα μας δεν έλειψε και η αναφορά στους φοιτητές, με δεδομένο πως ο ίδιος είναι ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ.
-Μια ανατροπή αλλάζει την ρότα των πραγμάτων. Ποιες ανατροπές συμβαίνουν στο έργο και πώς επηρεάζουν τους ήρωες;
-Μια ανατροπή, εκτός κι αν είναι εις βάρος της ομάδας μας στο τελικό σκορ, είναι συνήθως καλοδεχούμενη. Στο έργο μας, οι ανατροπές καταρρίπτουν στερεότυπα κι όταν μιλάμε για τα τελευταία χρόνια του 16ου αιώνα, οι ανατροπές δεν μπορεί παρά να είναι, αν μη τι άλλο, συναρπαστικές. Και οι χαρακτήρες είναι χωρίς αμφιβολία στυπόχαρτα, λέξη μάλλον άγνωστη πιά, αλλά ταυτόχρονα και πειραματόζωα. Όσο κι αν το έργο είναι γραμμένο στις μέρες μας και με τον προσωπικό τρόπο του συγγραφέα, οι ήρωες και οι αναφορές του βρίσκονται χρονικά στο κατώφλι του Διαφωτισμού, με τις ιδέες του ορθού λόγου, του φυσικού δικαίου ή της ελευθερίας, μεταξύ άλλων, να συνοψίζονται στο εμβληματικό ρητό του Καρτέσιου “cogito ergo sum” («σκέφτομαι, άρα υπάρχω»).
-Πώς η παράσταση είναι βιωματική εμπειρία;
-Βιωματική εμπειρία; Όσο κι αν δεν είμαι σίγουρος για την σημασία του όρου, νομίζω ναι, είναι, για όλους, εφ’ όσον συνυπάρχουν τα τρία στοιχεία της θεατρικής πράξης: η παρατήρηση, η φαντασία και κυρίως η διαθεσιμότητα.
-Μιλήστε μας για τον δικό σας ρόλο…
-Ο δικός μου ρόλος είναι ο μόνος ανώνυμος από τους τέσσερις. Είμαι “ένας ηθοποιός”, Άγγλος, βοηθός, συνεργάτης και κυρίως μαθητής ενός μεγάλου θεατρικού ποιητή στα τέλη του 16ου αιώνα. Σαρκάζει και αυτοσαρκάζεται, ανακαλύπτει και αποκαλύπτει, μερικές φορές οδηγεί ηδονικά ένα φαντασιακό μονοπάτι με την παρουσία των τριών άλλων προσώπων και μερικών ακόμα και διασχίζει στο τέλος τη θάλασσα που χωρίζει την πατρίδα του από τον υπόλοιπο κόσμο, ευρισκόμενος “σε αποστολή”.
-Πώς ήταν η συνεργασία με τον Χάρη Πεχλιβανίδη;
-Το να δουλεύω με νέους καλλιτέχνες ήταν από πάντα ατόφιος πόθος, ζητούμενο που λέμε. Όταν τώρα μιλάμε για τα “παιδιά” που τα γνώρισες πριν γεννηθούν θεατρικά, αυτά που τα ξέρεις από τα πρώτα τους μπουσουλήματα και έβαλες κι εσύ ένα πετραδάκι στο χτίσιμο της θεατρικής τους προσωπικότητας, τότε, παίρνεις κυριολεκτικά, αλλά και δίνεις, το αντίδωρο. Η μεγάλη χαρά, ακόμα παραπέρα, η απόλαυση, να συνεργάζεσαι, ανανεώνοντας τα φώτα σου, όσο και τις πηγές σου, είναι ένα ειλικρινές ευχαριστώ στη ζωή, στη φύση σε κάθε τι που σ’ έχει κάνει με τα χρόνια χρήσιμο συνεργάτη και συνοδοιπόρο. Θα μπορούσα να εξαντλήσω τη γνωστή μου φλυαρία, μέχρις ορίων, όμως, χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό, θα έστελνα σήμερα, εκτός από το παραπάνω “ευχαριστώ” κι ένα “ευτυχής” !
-Πώς χρησιμοποιεί τον χρόνο ο συγγραφέας στο έργο του και πώς υπαρκτά πρόσωπα της Ιστορίας;
-Ο συγγραφέας είναι νομίζω πάντα φίλος με το χρόνο, μερικές φορές και με τα πρόσωπα των ιστοριών του, ακόμα ή κυρίως όταν αυτά έχουν αφήσει τα ίχνη της παρουσίας τους στην Ιστορία. Στις “Ανατροπές” του ο Χριστοφής έχει βουτήξει πολύ βαθιά στην Ιστορία. Στα ιδιαίτερα σκοτεινά νερά, όπου η Κεντρική Ευρώπη έπλεε 425 χρόνια πριν. Αν όμως μιλάμε για τόσο παρελθόντα χρόνο, τότε κι αυτός ακόμα υπόκειται στην …αυτοφθορά και, αναπόφευκτα, με την πένα του συγγραφέα, τα όριά του αποκτούν τη γοητευτική για το θέατρο ασάφεια. Και οι ήρωες όμως του έργου βουτάν κυριολεκτικά και μεταφορικά, στις κοινές στιγμές τους, στα νερά άλλοτε της Μάγχης κι άλλοτε της Αδριατικής.
-Ποιο το σχόλιο στην μη αποδοχή διαφορετικών ιδεών;
-Αν μιλάμε γενικά, απαράδεκτη. Στα τέλη όμως του 16ου αιώνα, η αποδοχή ή όχι διαφορετικών ιδεών βρισκόταν στα χέρια παλαιών δοξασιών και κυρίως της Ιεράς Εξέτασης, πανίσχυρης ακόμα, μελανό κληροδότημα του κατασκότεινου Μεσαίωνα. Στις “Ανατροπές” μας βέβαια το θέμα αντιμετωπίζεται κυρίως με σαρκαστικότατο χιούμορ.
-Έχετε μια πλούσια πορεία στο θέατρο. Τι είναι αυτό που αγαπάτε περισσότερο σε αυτή τη μορφή τέχνης;
-Σας ευχαριστώ πολύ! Η πορεία αυτή βέβαια είναι ανάλογη της εξίσου “πλούσιας” ηλικίας μου. Το θέατρο το αγαπώ, ηδονικά. Κατά καιρούς “συνάντησα” και “γνώρισα” ενενήντα σχεδόν πρόσωπα ως τώρα, σε πάμπολλες, στο σύνολό τους καταστάσεις, έχω κυριολεκτικά ζήσει τις αντίστοιχες περιόδους με ανθρώπους αυτής, όπως λέτε της “μορφής τέχνης” και, φορτωμένος “…σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κι έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής…” απολαμβάνω τη δουλειά μου, προφανώς ευγνώμων σ’ αυτή την Τέχνη.
-Τι σας κερδίζει ως θεατή σε μια παράσταση;
-Κάθε επάγγελμα, μέχρι να ολοκληρωθεί ένας επιμέρους στόχος, έχει τον τρόπο του, τα μυστικά του, τις ευκολίες του. Υπάρχουν φορές που, σαν θεατής, έτσι σαν πείραμα ή παιχνίδι, μετά από μια παράσταση ή και στη διάρκειά της, προσπάθησα να δώσω στον εαυτό μου ρόλο απλού θεατή και να σκεφτώ σαν τέτοιος. Το παιχνίδι αυτό δεν πέτυχε ποτέ. Το έχω πάρει απόφαση λοιπόν, η προϋπάρχουσα εμπειρία από την εποχή της εκπαίδευσης ως της επαγγελματικής δραστηριότητας, δεν πρόκειται ποτέ να μ’ αφήσουν να δω μια παράσταση σαν απλός, ανυποψίαστος, ακόμα κι όταν είναι θεατρόφιλος, θεατής. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, προσωπικά σαν θεατή, με κερδίζει περισσότερο ή πιο λίγο μια παράσταση, ανάλογα με το πώς εισπράττω την ειλικρίνεια και τη διαθεσιμότητα, που καταπιάστηκαν όλοι όσοι συμμετείχαν στο ανέβασμα, πέρα από τεχνοτροπίες ή αυτό που λέμε “ματιά”.
-Είστε και ομότιμος καθηγητής στο τμήμα Θεάτρου. Πώς βλέπετε τη νέα γενιά καλλιτεχνών; Ποια η σχέση τους με το θέατρο;
-Υπάρχει ένας μικρός αριθμός νέων που “περνούν” στο Τμήμα Θεάτρου, χωρίς να έχουν καμιά ιδέα για την τέχνη αυτή. Τα πιο πολλά από τα “παιδιά” έχουν δει θέατρο, κάποια, πολύ λίγα, έχουν διαβάσει, πέρα από τα διδασκόμενα στο σχολείο ή έχουν πάρει μέρος σε μια δυο παραστάσεις, έτσι που λες ότι έχουν μια κάποια σχετική εμπειρία. Ο κινηματογράφος, η τηλεόραση και τα άλλα “μέσα”, όσο κι αν αρκετές φορές παίζουν κάποιον αρνητικό ρόλο στον προσανατολισμό ενός εφήβου προς την τέχνη και πιο ειδικά προς το θέατρο, είναι απόλυτα ενθαρρυντικό να βλέπει κανείς πλήθος νέων, σε όλες τις περιοχές ικανοτήτων και δυνατοτήτων, να συνωστίζονται όχι μόνο στα πανεπιστημιακά Τμήματα, αλλά και στις πάρα πολλές Δραματικές Σχολές, μεταξύ των οποίων υπάρχουν βέβαια κάποιες αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Το παράπονό μου είναι ότι το κριτήριο των εφήβων στις μέρες μας αλλοιώνεται πολύ σοβαρά από τη συστηματική τους άρνηση να παρατηρούν την κοινωνική ροή της καθημερινότητας, που είναι απαραίτητος παράγοντας διαμόρφωσης των εκφραστικών τους μέσων, προσκολλημένοι στις μικρές οθόνες που μοιάζει να έχουν ενσωματωθεί στις παλάμες τους.
Χρήσιμα
Ώρες παραστάσεων
Τετάρτη: 19:00
Πέμπτη-Παρασκευή: 21:00
Σάββατο: 18.00 & 21.00
Κυριακή: 19:00
Προπώληση: ntng.gr |more.com | 11876 |
Πληροφορίες- κρατήσεις στο Τ. 2315 200 200 και στα εκδοτήρια του ΚΘΒΕ.
