Ο 40αρης αλκοολικός θείος μαθαίνει στην ανήλικη ανιψιά του πώς να οδηγεί. Παράλληλα γεννιέται και ένας παράνομος έρωτας. Ο πατέρας απών, η μητέρα, αν και υποψιάζεται τι συμβαίνει, παραμένει στην αδράνεια. Το βραβευμένο με Πούλιτζερ έργο της Πάολα Βόγκελ «Παράνομη οδήγηση» που θα ανεβεί από την ερχόμενη Παρασκευή 28/2 στο Νέο Υπερώο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών μάς φέρνει αντιμέτωπους με τα όρια της ηθικής.
Στη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία που έκανε η Άσπα Καλλιάνη έδωσε έμφαση στο ρόλο του χορού, ο οποίος αντιπροσωπεύει την κοινωνία: «Μας δείχνει πόσο κλείνει τα μάτια σε πράγματα που συμβαίνουν και πόσο με την μη συμμετοχή της τα βοηθά να συμβούν», τόνισε η σκηνοθέτης σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Στόχος της είναι να το κοινό βγαίνοντας από την παράσταση να μάθει να συζητά τα προβλήματα. «Συμβαίνουν πράγματα που δεν θέλουμε να συζητηθούν και όσο δεν τα συζητάμε μεγαλώνουν. Αυτό είναι το κοινό σε σχέση με το έργο του Μίλερ που σκηνοθέτησα πέρυσι. Μου αρέσει να σηκώνω τα χαλάκια της κάθε οικογένειας και να βλέπω τι κρύβεται από κάτω. Κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και αυτό δεν βοηθάει κανέναν. Τα μυστικά θα έπρεπε να έχουν μικρότερη αξία χρήσης», τονίζει.
-Πώς επιλέξατε το έργο;
-Διάβασα πάρα πολλά έργα. Συνήθως επιλέγω να ανεβάσω εκείνο που διαβάζοντάς το σε κάποιο σημείο με κάνει να ανατριχιάζω. Όταν συμβαίνει αυτό, νιώθω ότι πρέπει να το εξερευνήσω. Υπάρχει ένας μηχανισμός που ενεργοποιείται και ψάχνει απάντηση. Αυτό συμβαίνει σε πρώτο επίπεδο. Έπειτα ακολουθεί μια έρευνα: για το έργο, το παρελθόν του, το συγγραφέα, τους ήρωες. Και όσο πιο βαθιά έψαχνα, και έσκαβα, έβγαιναν στοιχεία. Υπήρχε γόνιμο έδαφος.
-Σε τι αναφέρεται το κείμενο;
-Έχει να κάνει με το παρελθόν το οποίο μας κυνηγάει όλους. Προσωπικά πιστεύω ότι το να γυρίζεις πίσω και να ψάχνεις κάποια πράγματα, θυμίζει λίγο αυτό που κάνεις σε ένα όργανο κουρδίζοντας τις χορδές του για να παίξει καλύτερη μουσική σήμερα.
-Είναι η δεύτερη συνεργασία σας με τον Σταύρο Ζαλμά, σε έναν γνώριμό σας χώρο, στο Νέο Υπερώο όπου είχε πρωτοπαιχτεί «Το τίμημα». Πώς δουλέψατε αυτή τη φορά;
-Είναι αγαπημένο θέατρο και ο Σταύρος αγαπημένος συνεργάτης. Έχει απίστευτη πειθαρχία και αυτό είναι δώρο για ένα σκηνοθέτη. Δεν χρειάζεται να πεις ένα πράγμα δεύτερη φορά. Λες μια λέξη, επικοινωνείς και σου βγάζει αυτό που θέλεις. Επίσης χάρηκα πολύ που έχουν με τη Νεφέλη Κουρή μια εξαιρετική χημεία. Αν και με μεγάλη διαφορά ηλικίας, βγαίνει ένα ζευγάρι που θέλεις να το βλέπεις, που καταλαβαίνεις ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι θα μπορούσαν να ανήκουν μαζί.
-Πώς λειτουργεί ο ένας ήρωας σε σχέση με τον άλλο; Βοηθά ο ένας τον άλλο;
-Ό,τι μας βοηθάει, μας προκαλεί και εμπόδια. Δεν είναι ποτέ μονόπλευρο. Διαλέγεις με ποιους δαίμονες θέλεις να πας κάθε φορά. Στο έργο όμως οι δύο κεντρικοί ήρωες κάνουν το λάθος να θέλουν να σωθεί ο ένας από τον άλλο και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί έτσι δίνεις μεγάλη εξουσία στον άλλο για τη δική σου ζωή. Το κάνουν και οι δύο αυτό το λάθος. Η μικρή μέχρι την ενηλικίωσή της και ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Σταύρος το κάνει μέχρι τέλους. Είναι μια σχέση εξάρτησης.
-Στο έργο υπάρχει και χορός. Ποιος ο ρόλος του;
-Είναι πολύ σημαντικός, περισσότερο ίσως και από το πρωτότυπο κείμενο. Στη δραματουργική επεξεργασία που έκανα του έδωσα μεγαλύτερη έκταση και έμφαση. Λειτουργεί ως ο ρόλος της κοινωνίας σε σχέση με το απαγορευμένο, την αξία που δίνει στα μυστικά, πόσο κλείνει τα μάτια σε πράγματα που συμβαίνουν και πόσο με την μη συμμετοχή της τα βοηθά να συμβούν. Ο χορός φοράει παρωπίδες σε όλη τη διάρκεια του έργου.
-Φεύγοντας τι θέλετε να έχει αποκομίσει ο θεατής;
-Να μπει σε σκέψεις. Κάποιοι θεατές θα θυμώσουν, άλλοι θα θυμηθούν και μερικοί θα αρχίσουν να αμφιβάλλουν. Και τα τρία σημαίνουν μια έναρξη επικοινωνίας με το περιβάλλον. Αλλά αυτό που θέλουμε πάνω από όλα είναι βγαίνοντας από την παράσταση να είναι πιο ανοιχτοί να συζητήσουν, ειδικά μέσα στις οικογένειές τους. Συμβαίνουν πράγματα που δεν θέλουμε να συζητηθούν και όσο δεν τα συζητάμε μεγαλώνουν. Αυτό είναι το κοινό σε σχέση με το έργο του Μίλερ που σκηνοθέτησα πέρυσι (σημ. αναφέρεται στο «Τίμημα»). Μου αρέσει να σηκώνω τα χαλάκια της κάθε οικογένειας και να βλέπω τι κρύβεται από κάτω. Κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και αυτό δεν βοηθάει κανέναν. Τα μυστικά θα έπρεπε να έχουν μικρότερη αξία χρήσης.
-Γιατί «Παράνομη οδήγηση»;
-Της κάνει μαθήματα οδήγησης. Απλώς μέσα από αυτά της μαθαίνει και πράγματα για τη ζωή. Την εξελίσσει. Είναι λίγο σαν μεταφορά. Όπως όταν οδηγείς κάποια στιγμή θα τρακάρεις. Όπως πρέπει να έχεις αμυντική οδήγηση κάποιες φορές, να μπορείς να δεις τι θα κάνει ο άλλος πριν το κάνει. Της μαθαίνει κάποιες τέτοιες συμπεριφορές. Δεν είναι μόνο μαθήματα οδήγησης. Είναι και μαθήματα ενηλικίωσης.
Πολλοί καλλιτεχνικοί διευθυντές, και στο εξωτερικό, δεν αποφασίζουν να ανεβάσουν τέτοια έργα, επειδή είναι αμφίσημα. Θεωρώ πολύ σημαντικό το ότι επιλέχθηκε και θα παιχθεί η «Παράνομη οδήγηση» στο ΚΘΒΕ. Δείχνει μια ανοιχτή αντίληψη από πλευράς καλλιτεχνικού διευθυντή και μεταφέρει την αρχή να λειτουργεί το θέατρο ως τροφή για σκέψη.
Διανομή (με αλφαβητική σειρά): Σταύρος Ζαλμάς (Πεκ), Δώρα Θωμοπούλου (Θεία Μαίρη/ Κάθυ/Χορός), , Νεφέλη Κουρή (Μικρό), Εύη Σαρμή (Μητέρα, Σάλλυ/Χορός), Βασίλης Σεϊμένης (Παππούς/ Γιαγιά/Χορός/Ομαδάρχης), Θάνος Φερετζέλης (Μικρός Πεκ/ Σερβιτόρος/Γκρεγκ/Χορός).
Παραστάσεις από 28/2: Τετάρτη 6.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 9.00,
Κυριακή 7.15. Είσοδος: Κανονικό 15€, Εκπτωτικό (Φοιτητές, Άτομα άνω των 65): 10€, Λαϊκές παραστάσεις (Τετάρτη- Πέμπτη): Γενική είσοδος 10€. Η παράσταση είναι ακατάλληλη για άτομα κάτω των 16 ετών.
