Της ΛΕΜΟΝΙΑΣ ΒΑΣΒΑΝΗ
Δεκάδες ξύλινα καραβάκια θα αρμενίσουν στα ανοιχτά, στη θάλασσα της Πάτμου, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο. Γιατί; Θα πάρουν μέρος στην αναβίωση ενός ιδιαίτερου εθίμου που έχει τις ρίζες του στο παρελθόν, έχει όμως νέα ονομασία. Ο λόγος για την «Καπετάνισσα της Πάτμου» που θα γίνει στο νησί με τελικό προορισμό την Παναγία Γερανού.
«Η Παναγίας του Γερανού είναι μια δισυπόστατη εκκλησία: χρονολογείται γύρω στα 1880 και έχει εικόνα της Αγίας Ιουλιανής και της Παναγίας Γερανού. Παλιά δεν υπήρχε δρόμος, οπότε κάθε φορά που γινόταν λειτουργία μετέφεραν την εικόνα με τα καΐκια», μας εξήγησε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Επιτηδευματιών Πάτμου «Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ» Γεώργιος Καμίτσης. Και συμπλήρωσε: «Το έθιμο της Συνοδείας της εικόνας της Παναγίας του Γερανού στην Πάτμο στις 15 Αυγούστου με τα ψαροκάϊκα το θυμούνταν οι παλιοί ψαράδες που τώρα είναι 75-80 χρονών από τη συνοικία Κονσολάτο στην Πάτμο. Μάλιστα λέγεται πως την εικόνα την κρατούσε ο καθένας από ένα βράδυ στο σπίτι του για να πάρει ευλογία από την Παναγία. Από τότε που έγινε ο δρόμος η συνήθεια αυτή άλλαξε. Πλέον στην περιοχή πήγαιναν τροχοφόρα και όχι ιστιοφόρα».
Πώς όμως γεννήθηκε η ιδέα της αναβίωσης; Ο ίδιος εξηγεί: «Πριν τέσσερις μήνες ήμουν στον Πόρο σε μια πλωτή έκθεση σκαφών. Και μου άρεσε που είχε πολλά σκαφάκια να πλέουν στο νησί. Όμως όταν αντίκρισα αυτή την εικόνα μου ήταν πολύ οικεία: σκέφτηκα ότι κι εμείς παλιά στο νησί μας, την Πάτμο, είχαμε πολλά σκάφη που έδιναν το δικό τους χρώμα στη θάλασσα. Θυμήθηκα και το έθιμο της συνοδείας της εικόνας και θεώρησα πως θα ήταν πολύ ωραίο να γίνει η αναβίωσή του στην Παναγία του Γερανού. Ήρθα λοιπόν σε επαφή με τον ηγούμενο, την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και τον Ελληνικό Σύνδεσμο Παραδοσιακών Σκαφών, το Σύλλογο Επιτηδευματιών Πάτμου «Η Ανάπτυξη», αλλά και με τους ψαράδες του νησιού και μαζί κάναμε τις ετοιμασίες.
Έτσι στις 15 Αυγούστου 2016 και ώρα 16:00 θα ξεκινήσουμε την συνοδεία της εικόνας από την περιοχή « Κονσολάτο» του Λιμένα Σκάλας Πάτμου με τα καΐκια μας. Η Λιμενική Αρχή Πάτμου θα βρίσκεται δίπλα μας συνοδεύοντας με τον δικό της τρόπο τα σκάφη. Αλλά και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών έχει θέσει την εκδήλωση υπό την Αιγίδα του και με αυτό τον τρόπο καλούμε τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη να συμμετέχουν στην εκδήλωση. Οι Αλιείς (επαγγελματίες και ερασιτέχνες) Πάτμου θα ταξιδέψουν το γνωστό δρομολόγιο μεταφέροντας τους πιστούς για την τέλεση του Εσπερινού.
Προορισμός είναι ο όρμος της Παναγίας του Γερανού. Ο Εσπερινός μετά αρτοκλασίας θα τελεσθεί στις 19:00. Η ευχή των σταφυλιών είναι στο πέρας του Εσπερινού και ακολουθεί το κέρασμα παραδοσιακών προϊόντων. Θα ακολουθήσει πανηγύρι που το οργανώνει η επιτροπή του ναού. Και η επιστροφή θα γίνει στις 22:00».
Περισσότερα από 15 καραβάκια θα μεταφέρουν δωρεάν τον κόσμο, μάς ανέφερε σε τηλεφωνική μας επικοινωνία ο κ. Ιωάννης Καμίτσης, εκπρόσωπος από το Γραφείο Τουριστικών Πληροφοριών.
Το Πατμιακό καφέδισμα
Η Περιφέρεια θα φέρει τα υλικά για το Πατμιακό καφέδισμα στο πέρας του Εσπερινού. Ποια θα είναι αυτά; Σουμάδα, κανελάδα, βυσσινάδα, ελληνικός καφές με ανθόνερο, τυρόπιτα Πάτμου (γιατί η νηστεία θα έχει τελειώσει), και σταφύλια και σύκα (για όσους συνεχίζουν τη νηστεία). «Πρόσφατα η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχει υποβάλει υποψηφιότητα για Γαστρονομική Περιφέρεια της Ευρώπης για το έτος 2019, και τα προϊόντα στο καφέδισμα θα είναι τοπικά: αυτό σημαίνει είτε από την Πάτμο, είτε από την γεωγραφική περιοχή στην οποία εκτείνεται η Περιφέρεια. Πχ η σουμάδα είναι από τη Νίσυρο», τόνισε ο κ. Γεώργιος Καμίτσης.
Στόχος της αναβίωσης του εθίμου είναι «η διατήρηση της τέχνης των Καραβομαραγκών , η εξάσκηση της ναυτικής τέχνης, ο εορτασμός της Αργίας στην ημέρα της Παναγίας, και η προβολή των τοπικών προϊόντων μέσα από το Πατμιακό καφέδισμα στο πέρας του Εσπερινού», αλλά και να αποτελέσει αυτή η δράση πόλο έλξης για τους επισκέπτες και κατοίκους του νησιού. Επίσης όπως ανέφερε ο κ. Καμίτσης τον επόμενο χρόνο στόχος είναι η έκθεση πλωτών σκαφών να φιλοξενηθεί στην Πάτμο και να γίνει και η αναβίωση του εθίμου.
Όσο για το όνομα του εθίμου; «Το Αιγαίο είναι τα σκάφη και οι καπετάνιοι. Εμείς θέλουμε να δούμε τα σκάφη στη θάλασσα. Γι’ αυτό δώσαμε το όνομα “Η Καπετάνισσα της Πάτμου”. Η χάρη της Παναγίας θα σκεπάσει τους Καπεταναίους και τα πληρώματα όλο τον χρόνο στα ταξίδια τους. Μεγαλόπρεπα στην εορτή της ταξιδεύει και γίνεται “Η Καπετάνισσα της Πάτμου”».
Πόσοι αναμένεται να προσέλθουν; «Αυτό δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Εγώ πάντως θα έχω 500 κουλουράκια. Μπορεί να μείνουν, μπορεί όμως να χρειαστεί να βρω περισσότερα!», μάς είπε χαριτολογώντας ο κ. Γ. Καμίτσης.
