Της Λεμονιάς Βασβάνη
Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Μικρότερη προσέλευση στα προγράμματα επεξάρτησης, αλλά ταυτόχρονα μεγαλύτερη ανάγκη για στήριξη στη μάχη κατά των ναρκωτικών σημειώνεται το τελευταίο διάστημα στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με στοιχεία από ερευνητές του Πανεπιστημίου Αθηνών η χώρα μας έχει μια αρνητική πρωτιά: είναι πρωταθλήτρια στους θανάτους από ναρκωτικά.
Η πανδημία και ο φόβος του κορωνοϊού έβαλαν τα δικά τους εμπόδια στους εξαρτημένους και στους συγγενείς τους στο να παρακολουθήσουν εκ του σύνεγγυς θεραπευτικά προγράμματα, ενώ η αβεβαιότητα και οικονομικές της επιπτώσεις που έφερε έχουν οδηγήσει έναν μεγάλο αριθμό ατόμων στην απογοήτευση και μετέπειτα στις εξαρτήσεις.
Έκρηξη βίας
«Υπήρχε φόβος για τις μετακινήσεις λόγω ασθένειας ή θανάτου από τον covid19. Επίσης στις δομές μας συνεχίζει να ισχύει περιορισμός στο ότι ένα συγκεκριμένο όριο ατόμων μπορούν να παρακολουθούν τα προγράμματα, ως μέτρο κατά της διασποράς της πανδημίας.
Βλέπουμε όμως ότι η κατάσταση είναι πιο δραματική διαρκώς. Πέρα από το θέμα της χρήσης ναρκωτικών που έχει πολλές διαστάσεις και όχι μόνο της υγείας και της επιβίωσης, πλήττεται και η οικογένεια, ενώ υπάρχει και κοινωνική διάσταση. Τελευταία είναι αυξημένα τα φαινόμενα ακραίας βίας. Μιλάμε στο τηλέφωνο με έναν αυξημένο αριθμό από συγγενείς (συντρόφους, γονείς κλπ των εξαρτημένων) και μας μεταφέρουν ότι υπάρχουν θέματα βίας. Αυτό “κουμπώνει” κάπως με τα όσα ζούμε τελευταία. Για παράδειγμα ακούμε ειδήσεις για βιασμούς ή κακοποιήσεις και δεν γνωρίζουμε αν σε αυτά τα περιστατικά εμπλέκεται και το θέμα των απαγορευμένων ουσιών», ανέφερε στο «ΤyposThes» ο κ. Δημήτρης Θεοδωρίδης υπεύθυνος του κέντρου οικογενειακής στήριξης του ΚΕΘΕΑ Ιθάκη. Ο ίδιος συμπλήρωσε πως «η πανδημία έχει επιδεινώσει την κατάσταση. Οι περιορισμοί που έχει επιβάλει διήρκησαν για αρκετό χρόνο και ίσως και να κρατούν μερικούς ακόμη στην απομόνωση και την εσωστρέφεια. Ακόμη πχ φοβόμαστε να αγκαλιάσουμε κάποιον ή να συναντήσουμε μια παρέα. Υπάρχει απογοήτευση γενικώς, και το αίσθημα αυτό είναι ακόμη πιο έντονο στους νεότερους. Άτομα που δεν έχουν δουλειά, δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητα, να ζήσουν με τον/την σύντροφό τους, να σπουδάσουν, να έχουν ευκαιρία για μια καλύτερη ζωή, θέλοντας να αποφύγουν την πραγματικότητα στρέφονται στις ουσίες. Αισθάνονται ότι το μέλλον είναι πιο ζοφερό παρά αισιόδοξο και στρέφονται σε πράξεις που έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Και δεν υπάρχουν μόνο τα ναρκωτικά. Εξάρτηση είναι πχ και ο τζόγος, το διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια, το αλκοόλ κλπ».
Στο ΚΕΘΕΑ Ιθάκη παρέχονται όπως μας ανέφερε προγράμματα ανοιχτά και διαμονής. Τα πρώτα είναι για άτομα που εξακολουθούν να ζουν στο δικό τους περιβάλλον και κάνουν απλά κάποιες συνεδρίες ομαδικές ή ατομικές, και τα δεύτερα απευθύνονται σε άτομα που δεν έχουν στέγη ή δουλειά και μπορούν να μείνουν στην θεραπευτική κοινότητα. Υπηρεσίες παρέχονται σε πέντε σημεία της χώρας: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πειραιά και Καλαμάτα. «Θέλω να τονίσω πως η πόρτα του ΚΕΘΕΑ είναι ανοιχτή. Δεν υπάρχουν λίστες αναμονής, οι υπηρεσίες είναι δωρεάν. Χρειάζεται μόνο ένα τηλεφώνημα στο 1145. Ο χρήστης πρέπει να πιστέψει ότι μπορεί να έχει μια θετική κατεύθυνση στη ζωή του», σημείωσε ο κ. Θεοδωρίδης.
Παράλληλα διευκρίνισε ότι «τα “στεγνά” προγράμματα που παρέχει το ΚΕΘΕΑ, που δεν παρέχουν δηλαδή υποκατάστατα ναρκωτικών όπως η μεθαδόνη, βοηθούν τον χρήστη όχι μόνο να φύγει από τις ουσίες, αλλά και να σκεφτεί πώς οραματίζεται την ζωή του, πώς θα ήθελε να είναι. Η απεξάρτηση πολλές φορές ταυτίζεται με την αποτοξίνωση όμως είναι λάθος. Για να πούμε ότι κάναμε αποτοξίνωση χρειάζονται λίγες μέρες. Σε λίγο διάστημα μπορούν να φύγουν οι ουσίες από τον οργανισμό μας. Όμως για να φτάσουμε στην απεξάρτηση χρειάζεται περισσότερη δουλειά και είναι μια μακρόχρονη διαδικασία. Εμείς βοηθάμε τους συμμετέχοντες να σκεφτούν τις δυνατότητές τους, τα καλά στοιχεία τους που ενδεχομένως να τα έχουν ξεχάσει…. Παρέχουμε παράλληλα τη δυνατότητα για εφόδια στο κομμάτι της εκπαίδευσης σε άτομα που το χρειάζονται πχ με υποτροφίες κλπ».
Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στους θανάτους από ναρκωτικά
Την ίδια ώρα πολύ ανησυχητικά είναι τα δεδομένα ερευνών του πανεπιστημίου Αθηνών για τους θανάτους στη χώρα μας από ναρκωτικά. Ειδικότερα, την περίοδο 2018-2021, καταγράφηκαν 213 θάνατοι σε σύνολο 2.406 χρηστών, που ήταν σε παρακολούθηση. Μάλιστα, η θνησιμότητα αυτή στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη, που έχει παρατηρηθεί στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία από συγκεντρωτικά δεδομένα 84 μελετών!
Τα σοκαριστικά δεδομένα των μελετών ανακοινώθηκαν από τους καθηγητές Άγγελο Χατζάκη και Βάνα Σύψα σε συνέντευξη Τύπου, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο πνευματικό κέντρο του δήμου Αθηναίων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Ναρκωτικά (26 Ιουνίου).
Τη συνέντευξη οργάνωσαν το Δίκτυο Ομότιμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών, ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» και ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», σε συνεργασία με τις οργανώσεις της Πλατφόρμας Μείωσης της Βλάβης (PRAKSIS, Steps και Γιατροί του Κόσμου) και τον Δήμο Αθηναίων.
Οι ερευνητές παρουσίασαν πρόσφατα δεδομένα από τα προγράμματα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HIV/HCV και ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, που απευθύνονται σε χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών (ΧΨΟ). Τα προγράμματα διεξήχθησαν από το 2018 έως το 2021 στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη.
Διαπιστώθηκε εξαιρετικά αυξημένη θνησιμότητα στους ΧΨΟ, με επίπτωση 3,4% θάνατοι ανά έτος στο σύνολο της χώρας, 2,9% στην Αθήνα και 4,6% στη Θεσσαλονίκη. Όπως αναφέρθηκε, από τη βιβλιογραφία έχει αποδειχθεί ότι η συνύπαρξη HIV λοίμωξης, υπερδοσολογίας οπιοειδών, χρόνιας ηπατίτιδας C, αστεγίας και η δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας ή σε προγράμματα μείωσης βλάβης αυξάνουν τη θνησιμότητα κατά 10 – 15 φορές περίπου σε σχέση με τη θνησιμότητα ατόμων αντίστοιχης ηλικίας και φύλου.
Σημαντική συνιστώσα της αυξημένης θνησιμότητας είναι και η υπερδοσολογία οπιοειδών για την αντιμετώπιση της οποίας δεν υπάρχουν προγράμματα στην Ελλάδα και η χρήση του αντιδότου της ναλοξόνης είναι πολύ περιορισμένη.
Οι ειδικοί τόνισαν ότι το στίγμα που αντιμετωπίζουν οι ΧΨΟ από μεγάλο μέρους της κοινωνίας και η μεγάλη μείωση των δημοσίων δαπανών από το 2009 έως σήμερα στο χώρο των ψυχοδραστικών ουσιών έχουν περιπλέξει το πρόβλημα. Πρέπει να τονιστεί ότι από τα δεδομένα του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ HIV/HCV έχει τεκμηριωθεί ότι ο επιπολασμός HIV από 14% που ήταν το 2012 – 2013, έφτασε το 22% το 2018 – 2020 στην Αθήνα. Την τάση αυτή ακολούθησε και η Θεσσαλονίκη όπου από το πρόγραμμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, διαπιστώθηκε ότι ο επιπολασμός από λιγότερο του 1% το 2018 έφτασε το 7% το 2021 και αποτελεί πλέον εξελισσόμενη τοπική επιδημία.
Δράσεις ενημέρωσης στη Θεσσαλονίκη
Να σημειωθεί ότι το ΚΕΘΕΑ ΔΙΑΒΑΣΗ με αφορμή την επερχόμενη Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών που είναι η 26η Ιουνίου ανακοίνωσε σειρά εκδηλώσεων με τίτλο «ΠΑΜΕ ΜΑΖΙ΄».
Στο πλαίσιό τους στη Θεσσαλονίκη θα γίνουν τη Δευτέρα 27/06/2022, ώρες 17:00-20:00 στην Πλατεία Αριστοτέλους (με Μητροπόλεως) δράσεις ενημέρωσης του κοινού.
Συνδιοργάνωση Ημερίδας με τίτλο «Πώς νικάμε τα ναρκωτικά»
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, επικοινωνεί με φορείς, οργανώνει και παρακολουθεί δράσεις για θέματα πρόληψης εξαρτήσεων σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους, όπως έχει καθιερωθεί η 26η Ιουνίου, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, θα συνδιοργανώσει Ημερίδα με τίτλο «Πώς νικάμε τα ναρκωτικά», με το Κέντρο Υποστήριξης Εξαρτημένων ατόμων «Όασις».
Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 27 Ιουνίου 2022, από ώρα 18:00 έως 21:00, στο χώρο που στεγάζεται το Κέντρο Υποστήριξης Εξαρτημένων ατόμων «Όασις», στην οδό Μοσκώφ 12-Πλατεία Δημοκρατίας.
Σκοπός της εκδήλωσης είναι προβολή του ρόλου της πρόληψης, η οποία έχει άμεση σχέση με την καλλιέργεια μιας θετικής στάσης ζωής και σε αυτήν δεν χωρούν ούτε οι εξαρτήσεις, ούτε ο φόβος.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, εκπαιδευτικοί και επαγγελματίες υγείας θα αναφερθούν στη μάστιγα των ναρκωτικών και στον διαρκή αγώνα που γίνεται για την καταπολέμησή τους.
Επίσης πρώην εξαρτημένοι θα μιλήσουν για το παράδειγμά και την πηγή της δύναμής τους.
«Ξεκλείδωσε τις επιλογές σου, ελεύθερος από εξαρτήσεις»,
Ο Δήμος Καλαμαριάς σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης "ΕΛΠΙΔΑ" στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά των Ναρκωτικών, οργανώνει, εκδήλωση με τίτλο: «Ξεκλείδωσε τις επιλογές σου, ελεύθερος από εξαρτήσεις», την Τετάρτη 29 Ιουνίου 2022 και ώρα 8μ.μ, στην Πλαζ Αρετσούς.
Αυτή τη χρονιά, το μήνυμα της Πρόληψης συνοψίζεται στην αξία που έχει να είναι ο καθένας ενήμερος για τις επιλογές του και για τις δυνατότητες που υπάρχουν, τόσο μέσα του όσο και στο περιβάλλον του. Η αξιοποίηση όλων των παραπάνω συνίσταται στη διαμόρφωση μιας ελεύθερης βούλησης για το άτομο, τις ομάδες, τις κοινωνίες, μιας βούλησης που δεν παγιδεύεται στη μονομέρεια και τα στενά όρια οποιασδήποτε μορφής εξάρτησης.
Νέοι και παιδιά θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σε βιωματικά εργαστήρια με θέμα την πρόληψη κατά των εξαρτήσεων. Συγχρόνως οι χορευτές της swing academy θα προσκαλούν τους παρευρισκόμενους σε χορευτικές συναντήσεις, που θα διαδώσουν με το δικό τους τρόπο ότι η πρόληψη είναι το μοίρασμα, η χαρά, η συνδημιουργία.
Στις 9μμ. θα ξεκινήσει η συναυλία των Gadjo Dilo, ένα συγκρότημα, που, μέσα από το πάντρεμα διαφορετικών ήχων, παρασέρνει το κοινό σε μια gypsy jazz γιορτή! Η ιδέα της δημιουργικής σύνθεσης των διαφορετικών κουλτουρών, οπτικών, στοιχείων είναι ιδιαιτέρως γνώριμη στη φιλοσοφία της πρόληψης, μια και διαμορφώνει ένα μεγάλο μέρος του έργου της: η αλληλεπίδραση με το διαφορετικό εμπλέκει τους ανθρώπους σε αυθεντικές σχέσεις, τους βοηθάει να αποδεχτούν τον εαυτό τους και τους άλλους, να επικοινωνήσουν, να ελευθερωθούν από την προκατάληψη… με λίγα λόγια να ισχυροποιήσουν κάποιους πρωταρχικούς προστατευτικούς παράγοντες κατά των εξαρτήσεων.
Δράσεις του ΟΚΑΝΑ
Από τον ΟΚΑΝΑ έχουν προγραμματιστεί οι εξής δράσεις στη Θεσσαλονίκη:
•Γονεϊκή Στήριξη Εξαρτημένων Θεσσαλονίκης
Διοργάνωση δράσεων (κουκλοθέατρο και κινητικά παιχνίδια) για τα παιδιά των ωφελούμενων στις 23/06/2022 και ώρα 18:30μ.μ. - Αναγεννήσεως 44
•STREETWORK Θεσσαλονίκης
Εξόρμηση στις 24/06/2022,10:00π.μ.-14:00μ.μ., στην περιοχή Δενδροποτάμου. Διανομή υλικούασφαλούς χρήσης, αντισηπτικά και μπλούζες, ενημέρωση για ασφαλέστερη χρήση καθώς και για τις παρεχόμενες υπηρεσίες του ΟΚΑΝΑ.
•Κέντρο Ημέρας- Υπηρεσίες Βραχείας Φιλοξενίας-Γονεϊκή στήριξη και προστασία εξαρτημένων- Έγκαιρη Παρέμβαση σε έφηβους - Νέους με παραβατική συμπεριφορά- Πρόγραμμα Κοινωνικής Ένταξης - Υπηρεσίες Νομικής Συμπαράστασης Θεσσαλονίκης
Πολύμορφη δράση εντός της Αγοράς «Καπάνι», στις 27/06/2022,με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα εξαρτήσεων και των προσφερόμενων από τον ΟΚΑΝΑ υπηρεσιών. Πλαισίωση της δράσης με συναυλία από τοπικά συγκροτήματα και θεατρικό δρώμενο από εργαζόμενους του ΟΚΑΝΑ.
Σημείωση: Η 26η Ιουνίου, καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους, στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησής τους.
