Ο Δήμος Παύλου Μελά καλεί τους συλλόγου, φορείς και πολίτες που θέλουν να συμμετάσχουν σε ανοικτή δημόσια διαβούλευση για τη διαμόρφωση του Δημοτικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων να καταθέσουν τις προτάσεις τους με τίτλο “Προτάσεις για Δημοτικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων” μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2015 εγγράφως στις κατά τόπους Δημοτικές Κοινότητες (Σταυρούπολη, Πολίχνη, Ευκαρπία) ή ηλεκτρονικά στη διεύθυνση [email protected] .
Για την ορθή λειτουργία ενός Δημοτικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων απαιτείται συλλογική προσπάθεια και αποδοχή των ολοκληρωμένων σεναρίων διαχείρισης από τους πολίτες, ώστε να αποτυπωθούν οι κατευθυντήριες θέσεις στις αρμόδιες αρχές, τονίζεται σε ανακοίνωση του Δήμου.
Οι αρχές και θέσεις της Δημοτικής Αρχής που τίθενται προς διαβούλευση είναι εναρμονισμένες με τον Ν.4042/2012, στον οποίο ενσωματώθηκε η Κοινοτική Οδηγία 2008/98, σχετικά με τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων (ποσοστό ανακύκλωσης στο 50% έως το 2020 κ.λ.π.).Οι ιεραρχημένες επιλογές που προτείνει ο Δήμος Παύλου Μελά και βασίζονται σε προτάσεις της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης (ΟΕΑ), της Greenpeace, της WWF Ελλάς, του Δικτύου Μεσόγειος SOS, κλπ για τη χάραξη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού με στόχο την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων είναι οι εξής:
1. Πρόληψη – Μείωση
Πρέπει να βρούμε λύσεις για να μειώσουμε τον όγκο των παραγομένων απορριμμάτων. Υπάρχουν αποδοτικές προτάσεις που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες και μπορούν να επιτευχθούν και στη χώρα μας. Αρκεί να το αποφασίσουμε να εφαρμόσουμε πολιτικές και πρακτικές. Δύο θεσμικές προτάσεις, που εφαρμόζονται αλλού:
- Να σταματήσουμε να πληρώνουμε δημοτικά τέλη ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της κατοικίας μας και αυτά να συνδεθούν με την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουμε, ώστε να ισχύσει η αρχή της «ανταποδοτικότητας» και να καταστούμε όλοι περιβαλλοντικά περισσότερο υπεύθυνοι δημότες, που θα συμμετέχουμε στην ανακύκλωση και κομποστοποίηση για να μειώσουμε και τα δημοτικά μας τέλη.
- Αντίστοιχα τα τέλη τελικής διάθεσης, που πληρώνει ο κάθε δήμος για τη χρήση των ΧΥΤΑ – ΧΥΤΥ, θα πρέπει άμεσα να συνδεθούν με τις ποσότητες που θάβει, ώστε να ισχύσει η αρχή «Ο Ρυπαίνων Πληρώνει» και να υπάρχουν και οικονομικά κίνητρα στους ΟΤΑ για να καταστούν υπεύθυνοι και ενεργοί στη μείωση των απορριμμάτων.
2. Επαναχρησιμοποίηση
Η επαναχρησιμοποίηση δεν πρέπει να αφορά μόνο τις συσκευασίες αναψυκτικών, νερού και μπύρας, αλλά να επεκτείνεται και σε πολλά άλλα τυποποιημένα προϊόντα. Η επαναχρησιμοποίηση προϋποθέτει την ανάληψη πρωτοβουλιών από την τοπική αυτοδιοίκηση και τον ιδιωτικό τομέα στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας, για τη δημιουργία υποδομών και επιχειρηματικότητας σχετικά με τη διαχείριση και επαναχρησιμοποίηση ηλεκτρικών συσκευών, παλαιών επίπλων, ρουχισμού και άλλων προϊόντων, που σήμερα καταλήγουν στα απορρίμματα. Οι δράσεις επαναχρησιμοποίησης σε συνδυασμό και με νέες δράσεις εναλλακτικής διαχείρισης υλικών, μπορούν παράλληλα να συμβάλουν στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας, στα πλαίσια μιας νέας «πράσινης» οικονομίας.
3. Οικιακή Κομποστοποίηση
Τα οικιακά οργανικά αποτελούν το 35%-50% των απορριμμάτων μας και μπορούν εύκολα και οικονομικά να κομποστοποιηθούν στις κατοικίες μας. Τα περισσότερα από τα νοικοκυριά του δήμου μας μπορούν με ένα ειδικό κάδο να παράγουν κομπόστ (λίπασμα) από τα οικιακά οργανικά τους, που θα αξιοποιούν στον κήπο ή σε φυτά του μπαλκονιού τους, μειώνοντας αντίστοιχα τα παραγόμενα απορρίμματα.
Εκτιμάται ότι, μόνο με την οικιακή κομποστοποίηση, ο Δήμος μπορεί να μειώσει τα προς διαχείριση οικιακά οργανικά και κλαδέματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί μέχρι και το 35% του συνόλου των απορριμμάτων τους, στην ιδανική περίπτωση της πλήρους εφαρμογής της μεθόδου, μ χαμηλό αρχικό κόστος και μεσοπρόθεσμο-μακροπρόθεσμο σημαντικό οικονομικό όφελος.
Ήδη ο Δήμος Παύλου Μελά έχει προχωρήσει στη διάθεση ειδικών κάδων οικιακής κομποστοποίησης με σκοπό την αύξηση της συμμετοχής των νοικοκυριών στη μείωση των οικιακών απορριμμάτων.
4. Διαλογή στην Πηγή των απορριμμάτων με 4 κάδους
Παράλληλα με την οικιακή κομποστοποίηση, μπορεί να υιοθετηθεί άμεσα από τον Δήμο το μοντέλο με 4 κάδους για τη συλλογή των απορριμμάτων και υπολοίπων υλικών:
- Ο πρώτος κάδος μπορεί να αφορά μόνο το χαρτί, που θα οδηγείται χωρίς άλλη διαλογή για ανακύκλωση.
- Ο δεύτερος κάδος θα δέχεται όλα τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά (πλαστικά, γυαλί, μέταλλα), τα οποία θα οδηγούνται για διαλογή στο ΚΔΑΥ και εν συνεχεία για ανακύκλωση.
- Ο τρίτος κάδος θα δέχεται μόνο τα υπόλοιπα οργανικά και βιοαποδομήσιμα υλικά (όσα δηλαδή δεν αξιοποιούνται στην οικιακή κομποστοποίηση), τα οποία θα οδηγούνται για κομποστοποίηση σε μια μονάδα κομποστοποίησης
- Και ο τέταρτος κάδος θα δέχεται τα υπολείμματα, ό,τι δεν ανακυκλώνεται, τα οποία θα οδηγούνται για τελική διάθεση σε ΧΥΤΥ.
Το μοντέλο αυτό είναι βιώσιμο, συνδυαζόμενο με σταθμούς μεταφόρτωσης, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κόστος μεταφοράς όλων των υλικών. Το σύστημα των 4 κάδων προϋποθέτει και μια στοιχειώδη οικιακή υποδομή για το διαχωρισμό των 4 ρευμάτων.
5. Ελαχιστοποίηση υπολειμμάτων
Εφόσον εφαρμοσθεί το μοντέλο των 4 κάδων, η διαλογή των υλικών στο ΚΔΑΥ θα μπορεί να λειτουργεί πολύ πιο ικανοποιητικά σε σχέση με σήμερα, διότι θα οδηγείται για διαλογή το 20-25% των σημερινών ποσοτήτων. Έτσι, τα παραγόμενα RDF και υπολείμματα θα μπορούν σταδιακά να ελαχιστοποιηθούν προς το 1-3% (σε αντιδιαστολή με το 35-40% υπολειμμάτων από τη σημερινή λειτουργία του ΚΔΑΥ). Έτσι στο μέλλον αυτές οι ελάχιστες ποσότητες υπολειμμάτων από τις μονάδες διαλογής των ανακυκλώσιμων υλικών θα μπορούν να διατίθενται δεματοποιημένες πια σε ΧΥΤΥ.
6. Βελτιστοποίηση της υπάρχουσας εναλλακτικής διαχείρισης και επέκτασή της και σε άλλα υλικά
Σήμερα τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης [συσκευασίες, ηλεκτρικές συσκευές – Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού(ΑΗΗΕ), ελαστικά κλπ] βρίσκονται σε εμβρυακή μορφή. Χρειάζονται άμεσα βελτιώσεις και αλλαγές ώστε να βελτιστοποιηθούν τα αποτελέσματα ανάκτησης ανακύκλωσης και να επιτευχθούν οι στόχοι της Ε.Ε.
Επίσης, υπάρχουν και άλλες σημαντικές κατηγορίες υλικών (όπως τα επικίνδυνα οικιακά, αχρησιμοποίητα ή ληγμένα φάρμακα, τηγανέλαια, ο ρουχισμός και τα υποδήματα, τα έπιπλα ή άλλα ογκώδη προϊόντα) τα οποία υπόκεινται ειδική επεξεργασία και απαιτείται οργάνωση του συστήματος διαχείρισής τους.
7. Δημιουργία ενός Δημοτικού Κέντρου Ανακύκλωσης
Δημιουργία ενός Κέντρου Ανακύκλωσης (ΚΑ), ενός χώρου δηλαδή προσωρινής αποθήκευσης και ταξινόμησης όλων των υλικών μέχρι τη μεταφορά τους για τελική διαχείριση ή ανακύκλωση. Το Κέντρο Ανακύκλωσης μπορεί να έχει έκταση 1-2 στρέμματα, να βρίσκεται μέσα ή πολύ κοντά στον αστικό χώρο και να διαθέτει αποθηκευτικούς χώρους για όλα τα εν δυνάμει διαχειρίσιμα υλικά, όπως συσκευασίες, ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά απόβλητα, κλαδέματα, ρουχισμός – υποδήματα, ελαστικά, έπιπλα, ογκώδη κ.α. Στο ΚΑ θα μεταφέρουν οι δημότες μόνοι τους τα υλικά τους μετά από ενημέρωση και συνεχή παρότρυνση από τα διαρκή προγράμματα ενημέρωσης.
8. Δημιουργία μονάδων κομποστοποίησης
Η κομποστοποίηση θα πρέπει να αποτελέσει την κύρια επιλογή της προσπάθειας του Δήμου για τη διαχείριση των υλικών του 3ου κάδου (οικιακά οργανικά) και των «πράσινων» υλικών των ΟΤΑ (κλαδέματα). Στον Περιφερειακό Σχεδιασμό θα πρέπει να διερευνηθεί και επιλεγεί η δυνατότητα της δημιουργίας μικρού, μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους μονάδων κομποστοποίησης με ευθύνη των δήμων και της ίδιας της Περιφέρειας.
Το παραγόμενο κομπόστ θα αποτελεί πολύτιμο εδαφοβελτιωτικό που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπλαση εγκαταλειμμένων λατομείων στην περιοχή, είτε σε άγονες δασικές εκτάσεις, αλλά ακόμα και για τη συντήρηση πάρκων και αλσών στην πόλη.
9. Επένδυση στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση
Για να επιτευχθούν τα παραπάνω απαιτείται συστηματική ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, και ενεργοποίηση των πολιτών. Για το λόγο αυτό έχει ήδη οργανωθεί από το Δήμο ολοκληρωμένο πρόγραμμα ευαισθητοποίησης-ενημέρωσης και εκπαίδευσης των μαθητών. Αυτά τα προγράμματα θα πρέπει αν επεκταθούν σε όλους τους πολίτες Κάθε πόρος που επενδύεται στην ενημέρωση αποφέρει πολλαπλά κέρδη στο μέλλον από τη σωστή συμπεριφορά των πολιτών.
Μετά την εφαρμογή των παραπάνω, τα όποια υπολείμματα μπορούν να οδηγούνται σε ΧΥΤΥ. Εκτιμάται ότι οι ποσότητες των υπολειμμάτων θα πρέπει σταδιακά να μειώνονται, οπότε σε βάθος χρόνου η εξάρτηση του Δήμου από τον ΧΥΤΥ θα είναι μικρή.
