Η σκορδαλιά περιέχει φυσικά πολύ... σκόρδο, το οποίο είναι αποδεδειγμένα μία εξαιρετική τροφή με πολλές ευεργετικές δράσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό και πασίγνωστη για τις αντιβακτηριακές της ιδιότητες.
Εντούτοις υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που καλό θα ήταν να φάνε σκορδαλιά με μέτρο αυτήν την 25η Μαρτίου, επειδή οφείλουν γενικά να μειώσουν την κατανάλωση σκόρδου στη διατροφή τους:
Να αποφύγουν την σκορδαλιά: Άτομα με κάποια ηπατική πάθηση
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι επειδή το σκόρδο έχει αντιβακτηριακές και αντιικές ιδιότητες, μπορεί να συμβάλλει και στην πρόληψη ή αντιμετώπιση της ηπατίτιδας. Αυτό δεν είναι σωστό. Το σκόρδο δεν έχει σχεδόν καμία επίδραση στους ιούς της ηπατίτιδας. Αντιθέτως, ορισμένα συστατικά στο σκόρδο μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στο στομάχι και τα έντερα, κάτι που μπορεί να αναστείλλει/μειώσει με τη σειρά του την έκκριση πεπτικών υγρών στο έντερο και να επηρεάσει την πέψη της τροφής, επιδεινώνοντας έτσι πολλά συμπτώματα για τους ασθενείς με ηπατίτιδα, όπως η ναυτία.
Επιπλέον, ορισμένα πτητικά συστατικά στο σκόρδο μπορεί να μειώσουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια και την αιμοσφαιρίνη στο αίμα. Σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσουν αναιμία, η οποία είναι αρνητικός παράγοντας στην προσπάθεια θεραπείας της ηπατίτιδας. Γι' αυτό φάτε σκορδαλιά, αλλά... με μέτρο!
Να αποφύγουν την σκορδαλιά: Άτομα που πάσχουν από μη-βακτηριακή διάρροια
Όταν κάποιος έχει μη-βακτηριακή εντερίτιδα ή διάρροια, δεν θα πρέπει να τρώει ωμό σκόρδο, επειδή η φλεγμονή στον εντερικό βλεννογόνο ιστό προκαλεί πολλά προβλήματα στο εντερικό τοίχωμα, όπως αγγειοδιαστολή, συμφόρηση, οίδημα και αυξημένη διαπερατότητα. Αν γίνει αυτό, τότε ένας μεγάλος αριθμός των πρωτεϊνών και των ηλεκτρολυτών στον ιστό του σώματος, όπως το κάλιο, το νάτριο, το ασβέστιο και το χλώριο, θα περάσουν στην εντερική κοιλότητα. Επίσης πολλά υγρά θα ερεθίσουν την εντερική οδό, κάτι που θα επιταχύνει την περίσταλση των εντέρων και θα οδηγήσει σε κοιλιακό πόνο, διάρροια και άλλα συμπτώματα.
Σε μια τέτοια περίπτωση, αν φάτε σκορδαλιά, θα διεγείρετε την εντερική οδό, η οποία μπορεί να προκαλέσει εντερική βλεννογόνο υπεραιμία και αυξημένο οίδημα, επιδεινώνοντας επί της ουσίας τη διάρροια.
Γιατί τρώμε μπακαλιάρο σκορδαλιά σήμερα, 25η Μαρτίου;
Η 25η Μαρτίου έχει συνδυαστεί γαστρονομικά με τον μπακαλιάρο με σκορδαλιά. Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, η Εκκλησία επέτρεπε στους πιστούς να φάνε ψάρι μόνο δύο φορές, συγκεκριμένα του Ευαγγελισμού και την Κυριακή των Βαΐων.
Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η παλαιότερη και πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία. Από την καθιέρωσή της, περί τον 4ο αιώνα μ.Χ., προβλέπεται κατά τα μοναχικά πρότυπα ξηροφαγία με τους πιστούς να τρώνε μόνο μια φορά την ημέρα κι αυτή μετά τις 3 το μεσημέρι.
«Μέσα στην περίοδο της Τεσσαρακοστής η νηστεία καταλύεται, διαφοροποιείται δηλαδή, τρεις φορές, δίνοντας μια ευκαιρία στους πιστούς για ενδυνάμωση μιας και η νηστεία αυτή είναι η πιο αυστηρή, αφού δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι» εξηγεί στο «Βήμα» ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, κ. Παναγιώτης Σκαλτσής.
Η πρώτη από αυτές τις εξαιρέσεις γίνεται σήμερα, ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, όπως έχει καθιερωθεί η 25η Μαρτίου. Πρόκειται για μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και όπως εξηγεί ο κ. Σκαλτσής, «επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική για τα μοναχικά τυπικά, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος». Μια εξαίρεση που φαίνεται πως γενικεύθηκε – αν και σε ορισμένα κέντρα του χριστιανισμού προϋπήρχε – μετά την καθιέρωσή της το 692 μ.Χ. από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο, γνωστή και ως «Εν Τρούλω Σύνοδος».
Όσον αφορά τη δεύτερη ημέρα διαφοροποίησης της νηστείας, που είναι η Κυριακή των Βαΐων, οι πατέρες της εκκλησίας δε συμμερίζονται την ίδια άποψη. Σύμφωνα με τη Στουδιτική παράδοση (Άγιος Θεόδωρος Στουδίτης), επειδή η εορτή αυτή θεωρείται Δεσποτική, είναι αφιερωμένη δηλαδή στον επίγειο βίο του Ιησού, οι πιστοί καταναλώνουν και πάλι ψάρι, λάδι και κρασί. Για άλλους πατέρες όμως αυτό ισχύει μόνο την ημέρα του Ευαγγελισμού. Κατάλυση του λαδιού γίνεται και τη Μεγάλη Πέμπτη, σύμφωνα με τα μοναχικά τυπικά, ημέρα αφιερωμένη στην παράδοση του Μυστικού Δείπνου, οπότε τελείται και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, η οποία τελείται μόλις 10 φορές το χρόνο.
Το έθιμο του μπακαλιάρου
Παραδοσιακό έδεσμα της ημέρας του Ευαγγελισμού, η οποία έχει πια διττή σημασία για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με τον εορτασμό της Επανάστασης του 1821, είναι ο μπακαλιάρος και μάλιστα συνοδεία της γνωστής σκορδαλιάς.
Η εξήγηση για την γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι. Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας. Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Πληροφορίες: tovima.gr, iatropedia.gr
