Το σχέδιο κατά μιας ενδεχόμενης πανδημίας γρίπης αποδεικνύεται «όχι τόσο αποτελεσματικό»
Νέα έρευνα αμφισβητεί τη χρησιμότητα του Tamiflu κατά της γρίπης των πτηνών και κατά συνέπεια κατά μιας ενδεχόμενης γρίπης πανδημίας γρίπης. Μάλιστα αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα του σκευάσματος εκτιμώντας ότι ουσιαστικά δεν έχει μεγαλύτερα οφέλη από την παρακεταμόλη. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο BMJ, από τους ερευνητές της Cochrane Library.
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τους Δρ Καρλ Χένεγκαν και Τομ Τζέφερσον, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πραγματοποίησαν αξιολόγηση όλων των διαθέσιμων στοιχείων για την οσελταμιβίρη και διαπίστωσαν ότι δεν εμποδίζει την εξάπλωση της γρίπης, ούτε μειώνει τις επικίνδυνες επιπλοκές της, ούτε μειώνει τον αριθμό των εισαγωγών σε νοσοκομείο, απλώς βοηθά ελαφρά στον μετριασμό των συμπτωμάτων της λοίμωξης.
Αντιδρούν οι φαρμακευτικές
Ωστόσο, η φαρμακευτική εταιρία Roche, που παρασκευάζει την οσελταμιβίρη (υπό την εμπορική ονομασία Tamiflu) κατηγορεί την επιστημονική ομάδα για εσφαλμένα συμπεράσματα. «Διαφωνούμε με τα συμπεράσματα» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση και προειδοποιεί ότι «μπορεί δυνητικά (τα συμπεράσματα της μελέτης) να έχουν σοβαρές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία». Τη διαφωνία τους εξέφρασαν και άλλοι επιστήμονες, που ασχολούνται με τη γρίπη, οι οποίοι ανέφεραν πως η νέα αρνητική αξιολόγηση βασίστηκε σε λανθασμένες στατιστικές μεθόδους, «που συστηματικά υποεκτιμούν τα οφέλη» του φαρμάκου.
Η καθηγήτρια Γουέντι Μπάρκλεϊ του Κολεγίου Ιμπέριαλ του Λονδίνου δήλωσε ότι «πρέπει να ανανεωθούν τα αποθέματα του Tamiflu. Τι άλλο μπορεί να κάνει κανείς αν χτυπήσει μια πανδημία, από τη στιγμή που δεν διαθέτουμε εμβόλιο για τους πρώτους έξι μήνες;». Όμως οι ερευνητές της Cochrane Library αντέτειναν ότι έκαναν μια τεράστια προσπάθεια να βρουν και να αναλύσουν ερευνητικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, τα οποία έως τώρα δεν είχαν δημοσιοποιηθεί, επειδή οι εταιρίες δεν είναι υποχρεωμένες να δημοσιεύσουν σε επιστημονικά περιοδικά όλες τις κλινικές δοκιμές που κάνουν.
Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον οι μισές δοκιμές, συνήθως οι λιγότερο ευνοϊκές για τις φαρμακευτικές εταιρίες, δεν βλέπουν ποτέ το φως της δημοσιότητας, χωρίς αυτό να θεωρείται παράνομο. Μετά από επιμονή της Cochrane Librabry, η Roche δέχτηκε για πρώτη φορά να δώσει όλα τα διαθέσιμα κλινικά δεδομένα για το φάρμακό της.
Τι έδειξε η ανάλυση των δεδομένων
Η ανάλυση των στοιχείων κατέληξε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι το βασικό όφελος της οσελταμιβίρης (που κυκλοφόρησε το 1999 και έχει αποφέρει πάνω από 18 δισεκατομμύρια δολάρια στη Roche μέχρι σήμερα) είναι ότι μειώνει τα συμπτώματα της γρίπης από επτά σε 6,3 μέρες στους ενήλικους και σε 5,8 στα παιδιά. Όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, κάτι ανάλογο μπορεί να επιτύχει και η παρακεταμόλη. Για τους ισχυρισμούς ότι το φάρμακο εμποδίζει επιπλοκές όπως η πνευμονία, οι ερευνητές ανέφεραν ότι οι κλινικές δοκιμές δεν δείχνουν «κάποιο ορατό αποτέλεσμα».
Αλλά και για τον ισχυρισμό ότι η οσελταμιβίρη επιβραδύνει την εξάπλωση του ιού στον πληθυσμό, δίνοντας έτσι χρόνο για τη δημιουργία του κατάλληλου αντιγριπικού εμβολίου, οι ερευνητές ανέφεραν πως «αυτό δεν έχει αποδειχτεί» και ότι «δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος που αυτά τα φάρμακα μπορούν να εμποδίσουν μία πανδημία». Επιπλέον, επεσήμαναν ότι το φάρμακο επιφέρει συχνότερα -από ό,τι ήταν έως τώρα γνωστό- διάφορες παρενέργειες, όπως ναυτία, εμετό, πονοκεφάλους, ψυχικές διαταραχές, νεφρικά προβλήματα και υπεργλυκαιμία.
Σε ξεχωριστή έρευνα, η ίδια ερευνητική ομάδα κατέληξε σε εξίσου απογοητευτικά συμπεράσματα και για το άλλο αντιικό φάρμακο, την ζαναμιβίρη (Relenza) της GSK, που έχει μικρότερες πωλήσεις από το Tamiflu και συνήθως χρησιμοποιείται ως δεύτερη γραμμή άμυνας.
Μία άλλη όμως ομάδα επιστημόνων, της Multiparty Group for Advice in Science, η οποία δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του κορυφαίου ολλανδού ιολόγου Άλμπερτ Όστερχάους του Πανεπιστημίου Εράσμους, δήλωσε ότι θα διεξάγει τη δική της έρευνα και θα ανακοινώσει τα δικά της συμπεράσματα φέτος το φθινόπωρο, θεωρώντας οι ερευνητές της Cochrane Library δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους.
Κι ενώ η επιστημονική διχογνωμία εμμένει, άλλοι αναλυτές επισήμαναν ότι για να απαντηθεί μια και καλή το ερώτημα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της οσελταμιβίρης πρέπει να γίνουν νέες ανεξάρτητες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, αλλά το ζήτημα είναι ποιος θα τις χρηματοδοτήσει. Στο μεταξύ, οι εμπορικές πατέντες του φαρμάκου λήγουν στις περισσότερες χώρες το 2016 και πλέον θα ανοίξει ο δρόμος για την ανάπτυξη γενόσημων φαρμάκων με οσελταμιβίρη. Από την άλλη, τα περισσότερα αποθέματα Tamiflu των κυβερνήσεων, που δεν έχουν ποτέ χρησιμοποιηθεί, σύντομα θα λήξουν άρα θα είναι άχρηστα.
