Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ | ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ "ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"
Από την 1η Ιουνίου αρχίζει η περίοδος καθημερινής ναυαγοσωστικής κάλυψης σε πολυσύχναστες παραλίες της χώρας μας και θα διαρκέσει μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου.
Αν και επίσημα στοιχεία για το ποσοστό κάλυψης των παραλιών με ναυαγοσώστες αναμένεται να έχουμε την προσεχή Δευτέρα, υπάρχει πιθανότητα η σεζόν να ξεκινήσει με κενά.
Από τη μία έχουμε τις καθυστερήσεις στις διαδικασίες από πλευράς δήμων, ενώ από την άλλη, χτυπά «κόκκινο» το θέμα εύρεσης προσωπικού, παρά το ότι οι μισθοί είναι σε καλό επίπεδο.
Την ίδια ώρα τη μεγάλη σημασία της ναυαγοσωστικής κάλυψης των παραλιών, προκειμένου να μειωθούν οι πνιγμοί, καταδεικνύουν τα στοιχεία σχετικά με τους πνιγμούς στη χώρα μας ΤΟ 2024, αφού το 66% των θανάσιμων ατυχημάτων συνέβησαν σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη.
Μεγάλο θέμα η εύρεση ναυαγοσωστών
Το ωράριο που ορίζει ο νόμος είναι από τις 10 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα, ωστόσο κάθε δήμος ανάλογα με τις ανάγκες του μπορεί να επεκτείνει το ωράριο και συνολικά τη χρονική περίοδο κάλυψης. Για παράδειγμα στην Αττική το ωράριο έχει γίνει από τις 8 το πρωί έως τις 8 το βράδυ.
Κάθε ναυαγοσωστικός πύργος διαθέτει πλήρη ναυαγοσωστικό εξοπλισμό, δηλαδή φαρμακείο κλπ αλλά και, πολύ σημαντικό, και απινιδωτή. Επίσης, στην κάλυψη έχουν ενταχθεί και τα τζετ σκι και τα φουσκωτά σκάφη, ώστε να υπάρχει όσο το δυνατόν καλύτερη πρόληψη και διάσωση, εάν χρειαστεί, όπως τονίζει ο κ. Νίκος Γιοβανίδης, Διευθυντής της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας – ΕΝΑΚ, μιλώντας στο «ΤyposThes». Στο ερώτημα αν υπάρχει συμμόρφωση των δήμων στα προβλεπόμενα του νόμου, αναφέρει ότι υπάρχει σε μεγάλο ποσοστό, ωστόσο επισημαίνει πως παρά το γεγονός ότι είναι κάτι πάγιο και γνωστό, οι δήμοι καθυστερούν τις διαδικασίες, αναμένοντας την έγκριση της κρατικής επιδότησης, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώνονται εγκαίρως και έτσι «πάντα τον Ιούνιο να παρατηρούνται αρκετά κενά».
Στο μεταξύ, όπως και όλοι οι άλλοι κλάδοι του τουρισμού στην Ελλάδα και ο ναυαγοσωστικός αντιμετωπίζει «τεράστιο θέμα εύρεσης προσωπικού».
Αν και ναυαγοσώστης μπορεί να γίνει κάποιος από 18 ετών έως και 60 ετών, οι κύριοι ενδιαφερόμενοι είναι νέοι, περίπου στην ηλικία του φοιτητή, οι οποίοι έχουν υποχρεώσεις και στις σχολές τους με τις εξεταστικές και κατά συνέπεια «είναι πάρα πολύ δύσκολο να βρεις ναυαγοσώστη», όπως λέει ο κ. Γιοβανίδης. Την κατάσταση δυσχεραίνουν η υπογεννητικότητα και το brain drain, ενώ το επάγγελμα δεν έχει διαφημιστεί και αναλόγως. Παρόλα αυτά, πέρυσι τον Αύγουστο που είχαν ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί και από όσους δήμους είχαν καθυστερήσεις η κάλυψη άγγιξε το ποσοστό του 93%.
Τι να προσέχουμε – «Όχι» στο κινητό οι γονείς
Πνίγονται κυρίως άνθρωποι μεγάλη ηλικίας και μικρά παιδιά, όπως αναφέρει εξάλλου ο κ. Γιοβανίδης, τονίζοντας τη σημασία της τήρησης των κανόνων όταν κολυμπάμε. Όπως λέει πάρα πολύς κόσμος δεν τηρεί τους κανόνες ασφαλείας, μπαίνει στο νερό έχοντας φάει, κουρασμένος ή υπό την επήρεια αλκοόλ ή απομακρύνεται από την ακτή που και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πνιγμό.
Ο ίδιος τονίζει ότι μεγάλη «γάγγραινα» αποτελεί το κινητό τηλέφωνο που αποσπά την προσοχή των γονέων με αποτέλεσμα να έχουμε χαμηλή επιτήρηση των παιδιών. «Έχουμε πολλές περιπτώσεις που καταλήγουν άσχημα», όπως τονίζει. Οι περισσότεροι πνιγμοί συμβαίνουν σε απόσταση 7-8 μέτρων από την ακτή, εκεί που κυριολεκτικά σκάει το κύμα.
Ένα άλλα σημείο που τονίζει ο κ. Γιοβανίδης είναι το τι κάνουμε αν αντιληφθούμε κάποιον να πνίγεται. «Αν πας να βοηθήσεις υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε διπλό και τριπλό πνιγμό. Αυτό που εμείς προτείνουμε σαν ειδικοί είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να σώσουμε τον άνθρωπο αλλά χωρίς να κινδυνεύσει η ζωή μας. Αυτό μπορεί να γίνει «επεκτείνοντας» το χέρι μας με ένα κοντάρι ή ένα κλαδί, ένα σχοινί ή να ρίξουμε κάτι που επιπλέει στο νερό, όπως σωσίβιο, σανίδα του σερφ. «Αν πάμε οι ίδιοι έχει αποδειχθεί ότι αν δεν είμαστε ναυαγοσώστες μπορεί και να μας πνίξει το θύμα», αναφέρει.
Τι ισχύει στις πισίνες – Σιωπηλός ο πνιγμός των παιδιών
Σε ό,τι αφορά τις πισίνες, ο νόμος προβλέπει ότι πρέπει να υπάρχει ναυαγοσώστης πισίνας σε όλες τις κολυμβητικές δεξαμενές-πισίνες σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα.
Σε καταλύματα που έχουν πάνω από 50 κλίνες και πισίνα βάθους πάνω από 1,5 μέτρο, ο ναυαγοσώστης πρέπει να είναι μόνιμα στην πισίνα, όση ώρα είναι ανοιχτή. Αν σε ένα κατάλυμα δεν ισχύει έστω μία από τις δύο παραπάνω προϋποθέσεις, τότε ο ναυαγοσώστης πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα εντός του τουριστικού καταλύματος για όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του.
«Πνιγμοί και ατυχήματα συμβαίνουν και στις πισίνες», τονίζει ο κ. Γιοβανίδης, υπογραμμίζοντας ότι ο παιδικός πνιγμός είναι πάντα σιωπηλός. Μπορεί γονιός να είναι και δίπλα στην πισίνα και το παιδί του να πνίγεται. «Τα μικρά παιδιά δεν κάνουν κιχ», τονίζει χαρακτηριστικά.
Αυτό σημαίνει ότι ειδικά στις μικρές ηλικίες, η επιτήρηση πρέπει να είναι διαρκής. «Δεν μπορεί κάποιος που έχει μικρό παιδί να χαλαρώνει, να διασκεδάζει, πρέπει όλη την ώρα να είναι όρθιος όσο κολυμπούν τα παιδιά, ούτε κινητό, ούτε διάβασμα», λέει με έμφαση ο κ. Γιοβανίδης. Τα στατιστικά, κατά τον ίδιο, δείχνουν ότι η μη επιτήρηση οδηγεί πολύ συχνά σε άσχημα αποτελέσματα.
388 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα το 2024
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων στο Υδάτινο Περιβάλλον της Ελλάδας του Safe Water Sports, το 2024, 395 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας συμμετέχοντας δραστηριότητες αναψυχής (κολύμβηση, υδάτινα σπορ, υδάτινες δραστηριότητες αναψυχής). Από αυτούς, οι 388 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, ενώ οι υπόλοιποι 7 στα εσωτερικά ύδατα της χώρας (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.). Με βάση την ανάλυση των στοιχείων, το 68% 270 θυμάτων ήταν άνδρες. Το 65% (255) των θανάτων αυτών αφορούσε άτομα Ελληνικής υπηκοότητας και το 35% αλλοδαπούς. Συγκριτικά με το 2023 είχαμε 10 λιγότερα θανάσιμα ατυχήματα στη θάλασσα.
Κατά μέσο όρο την τελευταία πενταετία (2020- 2024) 357 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναψυχής (κολύμβηση, υδάτινα σπορ, υδάτινη αναψυχή).
Σύμφωνα με την Έκθεση, από τους 388 θανάτους που συνέβησαν το 2024 σε θαλάσσιες δραστηριότητες αναψυχής, 201 οφείλονται σε πνιγμό (52%), 18 σε παθολογικά αίτια (5%), 1 σε θανάσιμο ατύχημα και 168 (43%) δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμα. Ως «Μη προσδιορισμένοι ακόμα» χαρακτηρίζονται οι θάνατοι αυτοί για τους οποίους δεν έχει ολοκληρωθεί η ιατροδικαστική έκθεση η οποία καταγράφει τα πραγματικά αίτια.
Συνήθως απαιτείται ένας χρόνος ώστε το μεγαλύτερο μέρος αυτών να ολοκληρωθεί οπότε και ο θάνατος να μπορεί να κατηγοριοποιηθεί είτε ως πνιγμός, είτε ως οφειλόμενος σε παθολογικά αίτια είτε ως θανάσιμο ατύχημα ή ως άγνωστο.
Σύμφωνα με τον μέσο όρο της τελευταίας τετραετίας (2020-2023), το 78% των θανάτων οφείλονται σε πνιγμό, το 13% σε παθολογικά αίτια, το 8% σε μη προσδιορισμένα ακόμα αίτια (που ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η ιατροδικαστική έκθεση) και το 1% σε θανάσιμο ατύχημα.
«Επομένως για την ορθότερη αποτύπωση των αποτελεσμάτων του 2024, θα εφαρμόσουμε αυτή την αναλογία οπότε σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, όταν ολοκληρωθούν όλες οι ιατροδικαστικές εκθέσεις, οι πνιγμοί εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 303, οι οφειλόμενοι σε παθολογικά αίτια σε 50, τα θανάσιμα ατυχήματα σε 4 και θα εξακολουθεί να εκκρεμεί ο χαρακτηρισμός άλλων 31 θανάτων (μη προσδιορισμένο ακόμα.)», αναφέρει η έκθεση.
Τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα στη θάλασσα καταγράφονται τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το 83% αφορούσε άτομα άνω των 60 ετών
Από τα 388 θανάσιμα ατυχήματα, 321 αφορούσαν άτομα άνω των 60 ετών (83%), 62 άτομα ηλικίας από 18-59 ετών, 2 παιδιά ηλικίας 0-17 και 3 αγνώστου ηλικίας.
Το χρονικό διάστημα μεταξύ 08:00-10:00, 12:00-13:00 και 14:00-15:00 είναι αυτό κατά το οποίο καταγράφονται τα περισσότερα περιστατικά θανάσιμων ατυχημάτων (11% αντίστοιχα για το κάθε ένα), τις ώρες που η προσέλευση στις παραλίες είναι αυξημένη. Το δεύτερο κατά σειρά μεγάλο ποσοστό θανάτων, το οποίο αποτελεί το 10% των θανάσιμων ατυχημάτων ανά ώρα, καταγράφεται μεταξύ 10:00-11:00, 11:00- 12:00 και 15:00-16:00.
Όπως αναφέραμε η ναυαγοσωστική κάλυψη των παραλιών διαρκεί πλέον 8 ώρες, ήτοι από τις 10:00 μέχρι τις 18:00. Τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων λήφθηκαν υπόψη στο νέο ΠΔ 71/2020 που αφορά στην ναυαγοσωστική κάλυψη των παραλιών, το οποίο εγκρίθηκε το 2020 και τέθηκε σε ισχύ το 2021, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί το ωράριο της ναυαγοσωστικής
κάλυψης των παραλιών κατά μία ώρα, (από 10:30- 17:30 -7ωρο σε 10:00- 18:00 - 8ωρο), με παράλληλη πρόβλεψη οι αρμόδιες κατά τόπους αρχές να έχουν τη δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης του ωραρίου.
Το 64% όσων έχασαν τη ζωή τους ήταν Έλληνες
Η έκθεση συνεχίζει αναφέροντας ότι αν και η θάλασσα αποτελεί το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας και παρόλο που κάθε χρόνο δεχόμαστε περισσότερους από 34 εκ. ξένους επισκέπτες, 3 φορές περισσότερους από τον πληθυσμό μας, τα στοιχεία δείχνουν ότι με μεγάλη διαφορά οι Έλληνες είναι αυτοί που κάθε χρόνο χάνουν στην συντριπτική πλειοψηφία τη ζωή τους σε αυτή. Το 2024, 249 Έλληνες (64%) έχασαν τη ζωή τους στις ελληνικές θάλασσες, 138 αλλοδαποί και 1 θύμα αγνώστου ταυτότητας.
«Το 54% των θανάσιμων ατυχημάτων (199) καταγράφηκαν σε παραλίες όπου δεν προβλεπόταν ναυαγοσωστική κάλυψη, το 33% (119) σε φυλασσόμενες παραλίες εντός του ωραρίου της ναυαγοσωστικής κάλυψης και τέλος το 12% (45) σε φυλασσόμενες παραλίες εκτός του ωραρίου ναυαγοσωστικής κάλυψης. Άρα το 66% των θανάσιμων ατυχημάτων συνέβησαν σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει τη μεγάλη σημασία της ναυαγοσωστικής κάλυψης των παραλιών, προκειμένου να μειωθούν οι πνιγμοί», αναφέρει σε άλλο σημείο η Έκθεση.
