Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Σε ένα οικοτροφείο στο Βόλο το 1975 ξετυλίγεται η υπόθεση του νέου βιβλίου του Κώστα Ακρίβου με τίτλο «Γάλα Μαγνησίας» (εκδ. Μεταίχμιο). Ο συγγραφέας τοποθετεί την πλοκή στην γενέτειρά του, και παρουσιάζει μια υπόθεση αναδίφησης στη μνήμη. Ουσιαστικά ο πνιγμός ενός παιδιού θα σημαδέψει διαφορετικά τις ζωές των συμμαθητών του. Πώς θα επιδράσει στον καθένα; Και τι θυμάται ο κάθε ένας από τους κεντρικούς ήρως; «Επιστρέφοντας κανείς στο παρελθόν του, πολλά πράγματα δεν τα θυμάται ακριβώς όπως έγιναν, αλλά όπως θα ήθελε να έχουν γίνει. Χρειάζεται το καθαρτικό της η μνήμη. Σαν αυτό που προσφέρει το φαρμακευτικό σκεύασμα γάλα μαγνησίας, με τις γνωστές αντιόξινες και καθαρτικές του ιδιότητες», δήλωσε ο συγγραφέας σε συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή την βιβλιοπαρουσίαση που έκανε σε κεντρικό βιβλιοπωλείο της πόλης μας.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το βιβλίο;
-Κουβαλούσα χρόνια μέσα μου τις μνήμες και τα αισθήματα από τα γυμνασιακά χρόνια που τα πέρασα, όπως και οι πρωταγωνιστές του βιβλίου, εσώκλειστος σε οικοτροφείο και μάλιστα εκκλησιαστικό. Επειδή το παρελθόν είναι το μόνο που μας ανήκει, σε σχέση με το φευγαλέο παρόν και το αγεωγράφητο μέλλον, έρχεται κάποια στιγμή και σου χτυπάει την πόρτα για να αναμετρηθείς μαζί του. Να το επαναξιολογήσεις και να δεις τι στη ζωή σου από κείνα που ονειρευόσουν πήγε καλά και τι όχι.
-Πώς λειτουργεί η μνήμη σε καθέναν από τους ήρωες;
-Αναλόγως με τι γεγονότα ζωής την έχουν φορτώσει, θετικά ή αρνητικά. Εδώ και οι τέσσερις έχουν σημαδευτεί από το τραγικό συμβάν του πνιγμού του συμμαθητή τους. Άλλος απ’ αυτούς μπαινοβγαίνει στα ψυχιατρεία, άλλος πίνει, άλλος θα τα βροντήξει κάποια στιγμή όλα και θα μονάσει. Υπάρχει βέβαια και το κεντρικό πρόσωπο που το γεγονός αυτό το έχει απωθήσει βαθιά μέσα του. Πλανάται να νομίζει ότι το έχει ξεχάσει· όμως αυτό είναι καρβουνάκι που σιγοκαίει μέσα του και κάποια στιγμή θα γίνει φλόγα που θα τον κάψει.
-Πόσο βαραίνει τελικά η συλλογική μνήμη;
-Από τη στιγμή που λειτουργείς και δραστηριοποιείσαι μέσα σ’ ένα κοινωνικό σύνολο, είναι αυτονόητο ότι, όπως δέχεσαι και ασκείς την κριτική, έτσι και η προσωπική σου μνήμη αναπόφευκτα θα διαμορφωθεί και θα επηρεαστεί από τις μνήμες των άλλων ανθρώπων γύρω σου: οικογένεια, φίλοι, συνεργάτες, αντίπαλοι...
-Γιατί επιλέξατε να τοποθετήσετε τους ήρωές σας σε οικοτροφείο; Και ποιο ρόλο παίζει αυτό στη ζωή και στις τύχες τους;
-Χρειαζόμουν έναν περίκλειστο κόσμο ώστε οι συγκεκριμένοι «ήρωες» να έρθουν πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον. Αυτό το στοιχείο της εγγύτητας είναι που θα διαμορφώσει και την ποιότητα της φιλίας τους. Η ζωή τους θα διαμορφωθεί από τα χρόνια της θητείας τους στο οικοτροφείο και, ανάλογα τον ψυχισμό του καθενός, θα αντέξουν ή δεν θα αντέξουν το βάρος της μνήμης.
-Είστε Βολιώτης. Γιατί επιλέξατε ως τόπο αναφοράς τον Βόλο; Και πόσο σας βοήθησε στο να αποτυπώσετε την εποχή και περιοχή;
-Ήταν ένα στοίχημα που έβαλα με τον εαυτό μου ξεκινώντας να γράψω το «Γάλα μαγνησίας»: μέσα από τη δράση των προσώπων να καταγραφεί η κοινωνία του Βόλου εκείνων των χρόνων και παράλληλα να δώσω το κλίμα της εποχής. Ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για τα χρόνια όπου η χώρα μόλις έβγαινε από τα σκοτάδια της εφτάχρονης δικτατορίας και προσπαθούσε να κάνει τα πρώτα βήματα προς τη δημοκρατία.
-Τι θυμάστε από την εποχή που ήσασταν παιδί; Πώς ήταν ο τόπος σας;
-Είχα τη μεγάλη τύχη να ζήσω τα παιδικά μου χρόνια σε χωριό, τις Γλαφυρές Μαγνησίας, και τα εφηβικά μου στον Βόλο. Που πάει να πει: ατέλειωτο παιχνίδι σε αλάνες, δάσκαλοι και καθηγητές άλλοι επιεικείς και άλλοι «μπουλντόγκ», φιλίες που άντεξαν στον χρόνο, έρωτες που μαράθηκαν στον χρόνο, μνήμες νοσταλγικές...
-Γιατί «Γάλα μαγνησίας»; Πώς επιλέχθηκε ο τίτλος;
-Επιστρέφοντας κανείς στο παρελθόν του, πολλά πράγματα δεν τα θυμάται ακριβώς όπως έγιναν, αλλά όπως θα ήθελε να έχουν γίνει. Χρειάζεται το καθαρτικό της η μνήμη. Σαν αυτό που προσφέρει το φαρμακευτικό σκεύασμα γάλα μαγνησίας, με τις γνωστές αντιόξινες και καθαρτικές του ιδιότητες.
-Κάντε μας ένα σχόλιο για το παρόν της ελληνικής λογοτεχνίας; Τι ξεχωρίζετε και τι σας προβληματίζει;
-Βγήκαμε από τις συμπληγάδες της κρίσης μάλλον αλώβητοι. Θέλω να πω ότι επιβίωσαν τα καλά βιβλία και οι καλοί συγγραφείς, ενώ ξεχώρισε επιτέλους η ήρα από το στάρι. Άλλο πράγμα είναι η ροζ «λογοτεχνία» και άλλο τα βιβλία που πηγάζουν από τις εσωτερικές αγωνίες των δημιουργών τους. Ζητούμενο πάντως παραμένει το πώς να μπει καινούργιο αίμα στον χώρο των αναγνωστών. Δηλαδή πώς θα γίνει οι νέοι σε ηλικία να αγαπήσουν τη λογοτεχνία. Αλλά αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, για το οποίο πρέπει να συζητήσουν όλοι οι φορείς οι αρμόδιοι με την υπόθεση βιβλίο, με πρώτη και καλύτερη την πολιτεία καθώς αυτή κρατάει στα χέρια της την Εκπαίδευση.
