Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Στην πόλη μας, στο Public Τσιμισκή (Στοά Χιρς) θα έρθει στις 20/2/2019 η Αυστραλή συγγραφέας Hannah Kent, που κέρδισε κοινό και κριτικούς με το πρώτο της κιόλας μυθιστόρημα με τίτλο «Έθιμα Ταφής». Το βιβλίο έγινε διεθνές best seller, μεταφράστηκε σε 28 γλώσσες και απέσπασε πολλά βραβεία. Ακολούθησε το 2ο της μυθιστόρημα με τίτλο «Οι Καλοί» (2017) το οποίο αγαπήθηκε ιδιαιτέρως στην χώρα μας και ήταν σε βραχείες λίστες για διεθνή βραβεία.
Και για τα δύο βιβλία η Kent άντλησε έμπνευση από πραγματικά γεγονότα: το 1ο ξεδιπλώνει την ιστορία της Agnes, μιας γυναίκας που καταδικάστηκε σε θάνατο στην Ισλανδία (μάλιστα ήταν η τελευταία δημόσια εκτέλεση στην χώρα), ενώ το 2ο μιλάει για την ιστορία και τον αγώνα τριών γυναικών για να σώσουν ένα παιδί στην Ιρλανδία.
Αναφερόμενη στο πρώτο η ίδια η συγγραφέας μάς απάντησε στο γιατί επέλεξε να φτιάξει μια διαφορετική ηρωίδα από την εικόνα που επικρατούσε για την Agnes μέχρι σήμερα, ενώ είπε πως αναμένει με αγωνία την ταινία που θα γυριστεί με αφορμή το μυθιστόρημά της, όπου πρωταγωνίστρια θα είναι η Jennifer Lawrence. Όσο για το 2ο βιβλίο, είπε πως περιμένει να μιλήσει με τους αναγνώστες στην χώρα μας για να μάθει τι τους άρεσε περισσότερο σε αυτό.
Μίλησε για την λογοτεχνία, δήλωσε ενθουσιασμένη που θα επισκεφθεί την χώρα μας, ενώ αναφέρθηκε και στο λογοτεχνικό περιοδικό “Kill your darlings”στο οποίο είναι συνιδρύτρια και αρχισυντάκτης.
-Ο Γουίλιαμ Φώκνερ έγραψε πως στην γραφή, πρέπει να σκοτώνεις όλους τους αγαπημένους σου (In writing, you must kill all your darlings). Γιατί;
-Είναι μια ενδιαφέρουσα φράση που αγαπώ πολύ! Την βρίσκω ιδιαίτερα χρήσιμη για τον μυθιστοριογράφο. Κατά την συγγραφή ενός μυθιστορήματος πρέπει να φτιάξεις φράσεις ή εικόνες που να είναι όμορφες ή να έχουν συναισθηματική αξία. Μερικές φορές δημιουργείς μια εικόνα ή μια μεταφορά που σου αρέσει και αυτό έχει απήχηση ή ποιητική αξία. Άλλες φορές είναι ένας χαρακτήρας που πλάθεις και που λατρεύεις να γράφεις για αυτόν. Αυτοί είναι οι αγαπημένοι: τους εκτιμάς. Αλλά πρέπει να τους σκοτώσεις αν δεν υπηρετούν τον σκοπό του μυθιστορήματος. Πρέπει να έχουν μια θέση και να συνεισφέρουν σε κάτι χρήσιμο ή ζωτικό. Διαφορετικά δεν θα βοηθήσουν στο έργο σου, αλλά θα το κωλυσιεργήσουν. Έτσι κόβεις αυτές τις όμορφες μικρές προτάσεις, και δολοφονείς τον περιττό χαρακτήρα. Όλα έχουν να κάνουν με την μεγάλη εικόνα που έχεις στο μυαλό σου.
-Πώς γεννήθηκε το λογοτεχνικό περιοδικό “Kill your darlings” και ποιος είναι ο στόχος αυτού του project;
-Το Kill Your Darlings άρχισε πριν 10 χρόνια ως έντυπο τριμηνιαίο περιοδικό που πωλούνταν σε βιβλιοπωλεία και σε συνδρομητές, και τώρα είναι ένα site όπου δημοσιεύεται καθημερινά υλικό από Αυστραλούς συγγραφείς – με πλέον μεγαλύτερο αριθμό αναγνωστών και μεγαλύτερη ποικιλία ύλης. Το δημιουργήσαμε μαζί με τη Rebecca Starford για να καλύψουμε ένα κενό που αντιληφθήκαμε στον εκδοτικό χώρο. Υπήρξαν και υπάρχουν μερικά ευυπόληπτα λογοτεχνικά περιοδικά που δημοσιεύουν καταξιωμένους συγγραφείς, και αρκετά περιοδικά που εστιάζουν στους εκκολαπτόμενους συγγραφείς. Θέλαμε να συνδυάσουμε αυτά τα δύο και να δώσουμε βήμα στην κριτική, σε εκθέσεις, στο δημιουργικό μη-μυθοπλαστικό βιβλίο, αλλά και στη μυθοπλασία, σε μια εποχή που η κάλυψη των τεχνών στις εφημερίδες φθίνει. Σήμερα προσφέρουμε επίσης σεμινάρια, δίνουμε συμβουλές πάνω σε χειρόγραφα συγγραφέων, φιλοξενούμε εκδηλώσεις και πάνελ, προσφέρουμε βραβεία για κριτικές και σενάρια, και κάνουμε πολλές δράσεις για να δημιουργήσουμε και να διατηρήσουμε μια λογοτεχνική κοινότητα.
-Ο έρωτας, ο πόλεμος και ο θάνατος είναι συχνά θέματα που συναντούμε στα μυθιστορήματα που διαβάζουμε. Γιατί τα συναντάμε τόσο συχνά στις ιστορίες που διαβάζουμε;
-Ωραία ερώτηση! Δεν είμαι σίγουρη ότι έχω τις απαντήσεις…. Όμως πιστεύω ότι ο έρωτας και ο θάνατος είναι κάτι που αφορά στον καθένα: άσχετα από την εποχή, τον πολιτισμό ή τις περιστάσεις, κάθε άνθρωπος θα επηρεαστεί από τον θάνατο ή τον έρωτα. Είναι η πηγή πολλών ελπίδων, αλλά και φόβων μας, μεταμορφώνουν τις ζωές μας και λειτουργούν ως καταλύτης για μεγάλες αλλαγές. Και ο πόλεμος, φυσικά, είναι ένα από τα παραδείγματα διαμάχης και ζωής στα άκρα, και αυτός δημιουργεί αλλαγές και μεταμορφώνει. Κάθε σπουδαία ιστορία χρειάζεται σύγκρουση. Κάθε σπουδαίος ήρωας υφίσταται μεταμόρφωση. Οπότε γιατί όχι, αυτό να γίνει μέσα από έρωτα, θάνατο ή πόλεμο;
-Ποιους κανόνες ακολουθείτε όταν γράφετε ένα βιβλίο;
-Οι κανόνες μου είναι λίγοι και απλοί, κυρίως γιατί πιστεύω πως κάθε νέο βιβλίο έχει τους δικούς κανόνες, και οι μεταβαλλόμενες συνθήκες της ζωής μου κάνουν την προσέγγισή μου στο γράψιμό μου να προσαρμόζεται σε αυτές. Όμως προσπαθώ να τηρώ τον κανόνα του να γράφω λέξεις – 1000 λέξεις κάθε μέρα εφόσον αυτό είναι δυνατό – και να μην τις επεξεργάζομαι κατευθείαν. Ξοδεύω αρκετό χρόνο στο να επιμελούμαι ξανά τα γραπτά μου. Προσπαθώ να είμαι πειθαρχημένη. Αλλά κυρίως προσπαθώ να έχω ελπίδα. Σπάνια νιώθω ικανοποιημένη από την δουλειά που έχω κάνει σε μια μέρα, και πρέπει να υπενθυμίζω στον εαυτό μου να έχει υπομονή, και πως θα έχω ευκαιρίες για να κάνω διορθώσεις, και ότι ίσως δεν είναι κακό αυτό που έχω γράψει. Κανόνας μου είναι να συνεχίζω…
-Γιατί αποφασίσατε να γράψετε ένα βιβλίο για την Agnes Magnúsdóttir; Και γιατί επιλέξατε να την παρουσιάσετε διαφορετική από τις ιστορίες που επικρατούσαν για αυτήν;
-Οι ιστορίες για την Agnes Magnusdottir συχνά την παρουσίαζαν σαν μια καρικατούρα. Ανακάλυψα στα αναγνώσματά μου ότι η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε για να την περιγράψει ήταν ξεκάθαρη ως προς την καταδίκη της, και συχνά στερεοτυπική: την περιέγραφαν ως “μάγισσα”, “αράχνη” και πως είχε “το γέλιο του δαίμονα”. Ήταν δύσκολο να την σκεφτώ ως γυναίκα, οπότε άρχισα να γράφω ένα βιβλίο στο οποίο έλαβα υπόψη τις συνθήκες της ζωής της, και επανέφερα την ανθρωπιά της. Δεν ήθελα να την απεικονίσω ως αθώα, ή ως “καλή”, όμως ήθελα να δείξω ότι ήταν τόσο περίπλοκη και αντιφατική όπως όλοι μας, και ότι οι επιλογές της ήταν αποτέλεσμα εξωτερικών γεγονότων που αντιμετώπισε εξαιτίας της κοινωνικής της θέσης και του φύλου της.
.
- Τα «Έθιμα ταφής» θα γίνουν και ταινία. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;
-Είμαι ενθουσιασμένη! Είναι τιμή μου να ξέρω πως υπάρχει επιθυμία να ζωντανέψει το μυθιστόρημά μου στην μεγάλη οθόνη και εμπιστεύομαι την ομάδα που βρίσκεται πίσω από την προσαρμογή του βιβλίου σε σενάριο. Υπήρξε ένα Ισλανδικό φιλμ για το ίδιο ιστορικό γεγονός με τίτλο «Agnes» (1995), και ανυπομονώ να δω πώς θα είναι τώρα η διαφορετική απεικόνιση της Agnes Magnusdottir σε ταινία.
- Και στα «Έθιμα ταφής» και στο «Οι καλοί» αντλείτε έμπνευση από πραγματικές ιστορίες. Ποια στοιχεία μιας ιστορίας σας τραβούν το ενδιαφέρον; Και γενικότερα πώς γεννιέται μια ιδέα για ένα βιβλίο;
-Δεν είμαι σίγουρη… Ακούω πολλές ενδιαφέρουσες ιστορίες, όμως δεν μένουν όλες στο μυαλό μου. Δεν γνωρίζω ποια στοιχεία πρέπει να έχει μια ιστορία για να μου γεννήσει το ενδιαφέρον, αλλά όταν αυτό συμβεί ξέρω πως θα ασχοληθώ περαιτέρω με αυτήν! Νιώθω έντονη περιέργεια που δυναμώνει σταδιακά και δεν φθίνει. Απλά το νιώθω! Είναι σαν να σε κυνηγάει ένα φάντασμα. Μπορείς να προσποιηθείς πως το νέο μυθιστόρημα δεν είναι εκεί, αλλά αργά ή γρήγορα θα έρθεις αντιμέτωπος με αυτό, θα του δώσεις πνοή στο χαρτί. Ίσως το μυθιστόρημα να με βρίσκει και όχι το αντίθετο.
-Έχετε έρθει ποτέ στην Ελλάδα; Γενικώς τι ξέρετε για την χώρα μας;
-Δεν έχω ξαναέρθει στην Ελλάδα, αν και ήθελα να την επισκεφθώ εδώ και χρόνια. Είμαι ενθουσιασμένη που θα έχω την ευκαιρία να έρθω αυτή την υπέροχη χώρα. Όταν ήμουν παιδί με συνάρπαζαν – όπως εξάλλου και πολλούς άλλου- οι Ελληνικοί μύθοι και οι ιστορικοί θρύλοι. Επίσης έχω ακούσει πολλά για την φυσική ομορφιά της χώρας σας και τον πλούσιο πολιτισμό της. Είμαι σίγουρη λοιπόν ότι αυτό θα είναι το πρώτο από τα πολλά ταξίδια μου στην Ελλάδα.
-Τι θα λέγατε στους αναγνώστες σας στην Ελλάδα;
-Θα ήθελα αρχικά να τους ευχαριστήσω που διαβάζουν τα μυθιστορήματά μου. Είμαι τόσο ευγνώμων για την προθυμία τους να περάσουν χρόνο με τους ήρωές μου. Μιλώ με αρκετούς Έλληνες αναγνώστες στα social media, αλλά και με email, και εκτιμώ το πάθος τους για την λογοτεχνία. Ειδικότερα νιώθω πως οι αναγνώστες στην χώρα σας αγαπούν λίγο παραπάνω το δεύτερο μυθιστόρημά μου, «Οι καλοί» - είχε μεγάλη απήχηση στην Ελλάδα, και ελπίζω να μπορέσω να μιλήσω περισσότερο μαζί τους για να ανακαλύψω το γιατί. Πρόσφατα έμαθα ότι στην χώρα σας συνεχίζουν να υπάρχουν πολλές προλήψεις και ιστορίες για υπερφυσικά φαινόμενα. Αυτό είναι συναρπαστικό!
-Ταξιδεύετε και μπορείτε να πάρετε μαζί 5 βιβλία. Ποια θα ήταν αυτά και γιατί;
-Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση! Θα έπαιρνα άραγε βιβλία που αγαπώ ή μήπως αυτά που δεν είχα την ευκαιρία να τα διαβάσω πριν; Οι επιλογές στα αναγνώσματά μου αλλάξουν ανάλογα με τον τόπο προορισμού και τον σκοπό του ταξιδιού. Οπότε εν προκειμένω στο ταξίδι μου στην Ελλάδα θα πάρω μαζί μου μερικά βιβλία που ήθελα εδώ και καιρό να διαβάσω, μυθοπλαστικά και μη –μυθοπλαστικά: το Becoming της Michelle Obama, The Emigrants του Vilhelm Moberg, το Terra Nullius της Claire Coleman, το When Breath Becomes Air του Paul Kalanithi και το Our Souls at Night του Kent Haruf.
*Τα βιβλία της Hannah Kent κυκλοφορούν στην χώρα μας από τις εκδόσεις Ίκαρος. Η συγγραφέας θα τα παρουσιάσει στο Public σε Αθήνα(Public Συντάγματος) και Θεσσαλονίκη (Public Τσιμισκή) στις 19&20 Φεβρουαρίου, ώρα 21.00 και 19.00 αντίστοιχα.
