Συνέντευξη στη Λεμονιά Βασβάνη
Στην αναμονή για να εξεταστεί από έναν γιατρό η φίλη του, τού γεννήθηκε η ιδέα για ένα μυθιστόρημα. Ήταν η «Θεραπεία» και έγινε επιτυχία. Ο Sebastian Fitzek λέει πως γράφει βιβλία που θα ήθελε ο ίδιος να διαβάσει. «Πιστεύω πως δεν υπάρχει περίπτωση να αρέσει το βιβλίο στους αναγνώστες εάν δεν αρέσει σ’ εμένα τον ίδιο», σημείωσε ο Γερμανός συγγραφέας που τα απαντώντας στις ερωτήσεις μας λίγο πριν πάρει το αεροπλάνο για να έρθει στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα (2 Απριλίου 18.30 Public Τσιμισκή και 3 Απριλίου 19.00 Public Συντάγματος) για να παρουσιάσει τα βιβλία του. Στις δύο εκδηλώσεις θα μιλήσει και για το μυθιστόρημά του «Θέση 7 Α» που εκδόθηκε πρόσφατα στην χώρα μας και που αφορά σε μια αεροπειρατεία με φόντο μια βίγκαν ιστορία. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο συγγραφέας του οποίου τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 29 γλώσσες έχοντας πουλήσει περισσότερα από 12.000.000 αντίτυπα παγκοσμίως, μίλησε για τους ήρωές του, τις προλήψεις, αλλά και για τις… πηγές του στην Ιατρική.
-Ένα δέμα από άγνωστο αποστολέα φτάνει στο σπίτι σας. Τι κάνετε;
-Αυτό ακριβώς μου συνέβη. Εδώ και σχεδόν 20 χρόνια μένω σε έναν πολύ μικρό δρόμο — και ήμουν βέβαιος ότι γνώριζα όλους τους γείτονές μου. Αλλά μια μέρα με παρακάλεσε ο ταχυδρόμος να παραλάβω ένα δέμα για κάποιον, του οποίου το όνομα δεν είχα ξανακούσει. Το παρέλαβα, φυσικά, αλλά αμέσως ξεκίνησε το δικό μου, προσωπικό θρίλερ. Σκέφτηκα πως αυτή θα ήταν η τέλεια αρχή ενός ψυχολογικού θρίλερ. Άρχισα να μυρίζω το δέμα, να το κουνάω, το έφερα στο αυτί μου, για να δω αν ακουγόταν από μέσα κανένα τικ-τακ. Ήμουν βέβαιος πως υπήρχε κάτι κακό μέσα σ’ αυτό το δέμα ή πως ο γείτονας ήταν κάποιος που δεν θα ήθελα να γνωρίσω καλύτερα. Όπως βλέπετε, είμαι απολύτως ικανός να σκεφτώ τα χειρότερα, μετατρέποντας ένα εντελώς αθώο δέμα (ο αληθινός γείτονας ήταν τελικά ένας νέος νοικάρης στη συνοικία μας) σε ένα θρίλερ σαν το Δέμα.
-Πώς η ζωή της Έμμα γίνεται άνω – κάτω όταν από την στιγμή που φτάνει το δέμα;
-Όταν ο ταχυδρόμος την παρακαλεί να παραλάβει ένα δέμα για κάποιον άγνωστο γείτονα, η Έμα βρίσκεται σε μια πολύ δραματική κατάσταση. Η ζωή της έχει φέρει τα πάνω-κάτω. Έχει βιώσει κάτι φριχτό σ’ εκείνο το ξενοδοχείο. Τόσο φριχτό, που φοβάται πως ο βιαστής που της στέρησε τα μαλλιά της θα έρθει να τη βρει και στο σπίτι της, για να ολοκληρώσει το έργο του. Ως ψυχίατρος, είναι σε θέση να διαγνώσει στον εαυτό της τα συμπτώματα μιας βαριάς παράνοιας. Παραγγέλνει τα πάντα μέσω ίντερνετ, δεν τολμάει να βγει από το σπίτι. Ώσπου μια μέρα τής ζητάει ο ταχυδρόμος να παραλάβει ένα δέμα για κάποιον γείτονα. Ξέρει πως είναι παράλογο να αντιδρά έτσι, απλώς και μόνον επειδή δεν γνωρίζει το όνομα του παραλήπτη. Αλλά τρέμει μήπως, μαζί με το δέμα, επιτρέψει στη φρίκη να τρυπώσει στο ίδιο της το σπίτι.
-Το «Δέμα» είναι ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται κυρίως σε εσωτερικούς χώρους. Πώς δημιουργήσετε αυτό το κλειστοφοβικό σύμπαν;
-Ακούγεται κάπως απόκρυφο, αλλά δεν επιλέγει ο συγγραφέας την ιστορία· η ιστορία καθοδηγεί τον συγγραφέα καθώς εκτυλίσσεται η πλοκή. Στη δική μου περίπτωση, οι περισσότερες ιδέες προκύπτουν όσο γράφω και —το αργότερο από τη σελίδα 80 κι έπειτα— είμαι απλός θεατής των πρωταγωνιστών, οι οποίοι με οδηγούν σε τόπους που δεν γνωρίζω καν. Ωστόσο, είναι αλήθεια πως μου αρέσουν οι ιστορίες που διαδραματίζονται σε απομονωμένα, κλειστοφοβικά μέρη. Δεν ξέρω γιατί. Ίσως πρέπει να ρωτήσω κανέναν ψυχίατρο.
-Στα βιβλία σας οι ήρωές σας υποφέρουν από ασθένειες. Ο ένας από ψυχική ασθένεια, άλλος έχει μια άγνωστη αρρώστια και ένας τρίτος είναι φορέας του HIV. Θα μπορούσε κανείς να πει πως γνωρίζετε αρκετά για την Ιατρική. Πώς συλλέγετε τις πληροφορίες για τις ασθένειες και γιατί επιλέγετε να βάζετε τους ήρωές σας να υποφέρουν στην ψυχή ή στο μυαλό;
-Σε ό,τι αφορά την ιατρική έρευνα, έχω πρόσβαση απευθείας στην πηγή. Διότι ο αδελφός μου είναι αρχίατρος με ειδικότητα στη νευροραδιολογία, ενώ η νύφη μου είναι νευρολόγος. Για μεγάλο διάστημα εργάζονταν και οι δύο σε ψυχιατρική κλινική, κι έτσι είχα εύκολη πρόσβαση και σε άλλες ειδικότητες, όταν χρειαζόταν να λύσω κάποια απορία μου. Επιπλέον, είμαστε πολύ φίλοι με τον πιο διάσημο ιατροδικαστή της Γερμανίας, τον Μίχαελ Τσόκος. Τώρα, το γεγονός ότι οι πρωταγωνιστές μου αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα οφείλεται στο ότι, δυστυχώς, έτσι είναι η πραγματικότητα. Ο καθένας μας κουβαλάει το δικό του φορτίο, το οποίο, βέβαια, δεν είναι κατ’ ανάγκη μια βαριά ασθένεια ή ένα χτύπημα της μοίρας. Αλλά στα λάθη, τις αδυναμίες —ακόμη και στις ασθένειες ή τις διαταραχές των άλλων— αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας.
-Στο μυθιστόρημα «Θέση 7Α» που κυκλοφόρησε πρόσφατα και στην Ελλάδα, η υπόθεση ξετυλίγεται κυρίως σε ένα αεροπλάνο με κεντρικό ήρωα έναν προληπτικό επιβάτη. Πώς προέκυψε η ιδέα;
-Θα ξαναπώ ότι δεν πρόκειται για συνειδητή απόφαση. Είναι κάτι που προκύπτει στη διάρκεια της συγγραφής. Αλλά, φυσικά, κι εδώ υπεισέρχονται όψεις της δικής μου προσωπικότητας. Δεν πάσχω ακριβώς από αεροφοβία, αλλά ομολογώ ότι δεν νιώθω πολύ άνετα όταν βρίσκομαι σε αεροπλάνο. Κι έχω μια πολύ καλή φίλη, η οποία είναι άκρως προληπτική. Έτσι, στην προκειμένη περίπτωση συνδυάστηκαν χαρακτηριστικά δύο υπαρκτών προσώπων, για να δημιουργήσουν έναν φανταστικό ήρωα.
-Τα μυθιστορήματά σας έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για ταινίες, ακόμη και για παιχνίδια. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;
-Είναι από μία άποψη, σχιζοφρενική αίσθηση. Λένε πως, όταν βλέπεις μπροστά σου πράγματα που υπάρχουν μόνο στο κεφάλι σου, είναι ένδειξη ψυχικής διαταραχής. Σκεφτείτε, λοιπόν, πώς είναι να πηγαίνω στο θέατρο ή το σινεμά και να βλέπω ξαφνικά εικόνες, που μέχρι εκείνη τη στιγμή υπήρχαν μόνο στο κεφάλι μου. Επίσης, χαίρομαι πάρα πολύ όταν βλέπω το μωρό μου (το βιβλίο μου) να πατάει στα πόδια του και να παίρνει τον δικό του δρόμο, να ενηλικιώνεται. Αλλά, όπως κάθε γονιός, νιώθω και μια ανησυχία όταν παρακολουθώ τη διαδρομή του παιδιού μου, διότι πλέον δεν μπορώ να επηρεάσω την περαιτέρω εξέλιξή του.
-Πώς μια ιστορία από ιδέα παίρνει σάρκα και οστά για να γίνει βιβλίο; Και κατά την συγγραφή έχετε κατά νου τους αναγνώστες ή γράφετε με απόλυτη ελευθερία;
-Όταν κάθομαι να γράψω την πρώτη πρόταση, έχω ήδη κάνει μια βασική έρευνα κι έχω γράψει μια περίπου δεκασέλιδη σύνοψη του περιεχομένου του βιβλίου. Στη συνέχεια, καθώς γράφω, δεν σκέφτομαι καθόλου τον αναγνώστη. Υπενθυμίζω στον εαυτό μου την αίσθηση που είχα όταν έγραφα το πρώτο μου βιβλίο, τη «Θεραπεία». Τότε δεν γνώριζα ούτε έναν άνθρωπο που θα ενδιαφερόταν κάποτε γι’ αυτό το βιβλίο. Για την ακρίβεια, δεν ήμουν καθόλου βέβαιος αν θα ενδιαφερόταν ποτέ κανείς. Έτσι, έγραψα ένα βιβλίο που θα ήθελα να το διαβάσω εγώ. Κι αυτή εξακολουθεί να είναι η αφετηρία και η επιδίωξή μου, διότι πιστεύω πως δεν υπάρχει περίπτωση να αρέσει το βιβλίο στους αναγνώστες εάν δεν αρέσει σ’ εμένα τον ίδιο.
-Ποια στοιχεία πρέπει να έχει ένα μυθιστόρημα για να γίνει μπεστ σέλερ ;
-Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη φόρμουλα για μπεστ σέλερ, δεν υπάρχει συνταγή για να γράψεις ένα επιτυχημένο βιβλίο. Αν υπήρχε, δεν θα γράφονταν πλέον αποτυχημένα βιβλία. Όμως η επιτυχία είναι η εξαίρεση — ο κανόνας είναι η αποτυχία. Το μόνο που θα μπορούσα να πω έτσι αόριστα, είναι ότι το βιβλίο αποκλείεται να πετύχει εάν του λείπει ένα συστατικό: Κι αυτό το συστατικό είναι ένας συναρπαστικός, ενδιαφέρων χαρακτήρας, που σε προδιαθέτει να συνταξιδέψεις μαζί του και, αν όχι να ασπαστείς τους στόχους του, τουλάχιστον να τους κατανοήσεις. Ωστόσο, το πώς ακριβώς πλάθεται ένας τέτοιος ήρωας, δεν υπόκειται σε κανέναν κανόνα. Κάθε συγγραφέας το κάνει με τον δικό του τρόπο.
-Θυμάστε πώς αποφασίσατε να γίνετε συγγραφέας;
-Καθόμουν στην αίθουσα αναμονής ενός γιατρού και περίμενα να βγει η τότε κοπέλα μου από το εξεταστήριο. Αλλά μετά από μία ώρα αναμονής, αναρωτήθηκα: Κι αν μου πουν όλοι ότι ποτέ δεν μπήκε στο εξεταστήριο; Κι αν από σήμερα παραμείνει εξαφανισμένη για πάντα; Δεν ήταν κάποιος ευσεβής πόθος, αλλά η πρώτη μου ιδέα για θρίλερ. Και στη «Θεραπεία» εξαφανίζεται ένα μικρό κορίτσι στο εξεταστήριο ενός γιατρού και όλοι προσπαθούν να πείσουν τον πατέρα της, τον Βίκτορ Λάρεντς, ότι η κόρη του δεν μπήκε ποτέ εκεί μέσα.
-Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
-Είναι πάρα πολλοί για να τους απαριθμήσω όλους. Τα πάντα άρχισαν με τον Μίχαελ Έντε και το βιβλίο του «Ιστορία χωρίς τέλος». Επίσης, εξακολουθώ να διαβάζω και σήμερα μεγάλους συγγραφείς όπως ο Στίβεν Κινγκ και ο Τζον Γκρίσαμ, τους οποίους διάβαζα μετά μανίας στα νιάτα μου. Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε με έχει επηρεάσει εξίσου με τον Μάικλ Κράιτον. Αυτή την εποχή μου αρέσουν πολύ τα έργα του Μάικλ Ρόμποθαμ και του Χάρλαν Κόμπεν. Αλλά δεν διαβάζω μόνο βιβλία γεμάτα ένταση και αγωνία. Για παράδειγμα, ο Τομ Γουλφ είναι ένας συγγραφέας που με εμπνέει ιδιαίτερα.
-Τι ξέρετε για την Ελλάδα;
-Δυστυχώς μόνο όσα έμαθα στο σχολείο. Δηλαδή κυρίως την τεράστια σημασία που έχει ο ελληνικός πολιτισμός για την ίδια την ύπαρξη της Ευρώπης, ως λίκνο της παιδείας, της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Είναι η πρώτη φορά που θα επισκεφθώ την Ελλάδα και χαίρομαι που θα συναντήσω από κοντά τους ανθρώπους που μέχρι τώρα γνωρίζω μονάχα μέσα από αφηγήσεις. Παρεμπιπτόντως, ο γείτονάς μου μετακόμισε στην Ελλάδα, διότι εκτιμά αφάνταστα τη χώρα, τους ανθρώπους, τον πολιτισμό, και φυσικά τον καιρό και το καλό φαγητό. Χαίρομαι πολύ που θα έχω την ευκαιρία να τα απολαύσω όλα αυτά έστω και για λίγες μέρες, και ελπίζω να συναντήσω όσο περισσότερες αναγνώστριες και αναγνώστες γίνεται.
Σημείωση: Τα βιβλία του «Το Δέμα», «Η Θεραπεία» και «Η θέση 7Α» κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα.
