Του Γιώργου Καλλίνη
Ο «εφιάλτης» της πανδημίας του κορωνοϊού φαίνεται πως επιστρέφει και πάλι στην πόλη μας και τη Βόρεια Ελλάδα γενικότερα. Το άνοιγμα των συνόρων στα Βαλκάνια, που παρατηρείται αύξηση κρουσμάτων, είχε ως αποτέλεσμα να εκδηλωθεί και έξαρση εντός συνόρων.
Πλέον, όπως μας προειδοποιούν ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης τα ίχνη του κορωνοϊού στα λύματα της Θεσσαλονίκης βρίσκονται στα επίπεδα του Απριλίου, όταν το πρώτο κύμα του covid ήταν σε υψηλό σημείο.
Με απλά λόγια, η διασπορά του κορωνοϊου στη Θεσσαλονίκη είναι και πάλι υψηλή και αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο, καθώς δεν υπάρχουν μέτρα περιορισμού, όπως υπήρχαν τον Απρίλιο, όταν ήμασταν όλοι στην υποχρεωτική καραντίνα.
Μάλιστα, ήδη μέσα σε μία εβδομάδα υπάρχουν 14 ασθενείς με πνευμονία σχετική με τον κορωνοϊό στα νοσοκομεία, σε κρίσιμη κατάσταση. Τα ερωτήματα πολλά, όσον αφορά την επάρκεια των μέτρων για την ανάσχεση ενός πιθανού δεύτερου κύματος κορωνοϊού στη χώρα μας, αλλά και την ετοιμότητα του συστήματος υγείας για μια ενδεχόμενη μεγαλύτερη διασπορά του ιού στον γενικό πληθυσμό.
«Στη Θεσσαλονίκη εντοπίσαμε και πάλι μετά από μήνες τα ίχνη του ιού στα λύματα, ένα στοιχείο που σημαίνει ότι υπάρχει και πάλι διασπορά και μάλιστα υψηλή του Covid -19 στην πόλη μας. Τις επόμενες εβδομάδες θα φανεί εάν είναι μια περιστασιακή αύξηση ή ένα δεύτερο κύμα του κορωνοϊού», σημείωσε στο TyposThes, ο αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας λοιμωξιολογίας στο ΑΠΘ, υπεύθυνος του κέντρου αναφοράς για τον κορωνοϊό στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ και μέλος της επιστημονικής ομάδας που είναι υπεύθυνη για την επίμαχη έρευνα, Συμεών Μεταλλίδης.
Η ετοιμότητα του συστήματος δημόσιας υγείας και ειδικότερα του ΑΧΕΠΑ για την έξαρση των κρουσμάτων, είναι το μεγάλο ερώτημα. «Δυστυχώς, μας πρόλαβε αυτή η έξαρση και δεν έχουμε κάνει όλα όσα θα θέλαμε να κάνουμε, όμως είμαστε εδώ και θα προσπαθούμε πάντα για το καλύτερο», συμπληρώνει ο κ. Μεταλλίδης, σχολιάζοντας ότι το επιστημονικό δυναμικό είναι πάντα σε εγρήγορση και ότι πρέπει πάντα να επικρατεί η ψυχραιμία.
Η έρευνα σοκ
Η ομάδα του ΑΠΘ, σε συνεργασία με την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), παρακολουθεί τη συγκέντρωση του γονιδιώματος του ιού SARS-CoV-2 στα υγρά απόβλητα στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ) κάνοντας μετρήσεις 3 φορές την εβδομάδα.
Αναφορικά με την αξιοπιστία του προσδιορισμού της συγκέντρωσης του ιού, η ομάδα του ΑΠΘ χρησιμοποιεί μεθοδολογία εξορθολογισμού (rationalization) των μετρήσεων, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε λύματα και βασίζεται σε προχωρημένα φυσικοχημικά μοντέλα που εκτιμούν παρεμποδίσεις ή αλλοιώσεις στην ανιχνεύσιμη ποσότητα του ιού από διαλυμένες ή διεσπαρμένες ουσίες στα λύματα.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις της ομάδας του ΑΠΘ, έπειτα από περίπου 3 εβδομάδες εντός του Μαΐου 2020 μη ανιχνεύσιμης παρουσίας του ιού στα λύματα, η συγκέντρωση του ιού είναι και πάλι ανιχνεύσιμη από αρχές Ιουνίου 2020 και έπειτα. Οι πρόσφατες τιμές συγκέντρωσης του ιού που καταγράφηκαν είναι αντίστοιχες των τιμών στα τέλη Απριλίου 2020 που ήταν σε εφαρμογή η καραντίνα. Λόγω της σοβαρότητας της παρούσας εξέλιξης, η ομάδα του ΑΠΘ έκανε επαναληπτικές αναλύσεις σε όλα τα δείγματα του Ιουνίου 2020 με τα ίδια αποτελέσματα.
Η χρονική αυτή εξέλιξη της παρουσίας του ιού στα λύματα της Θεσσαλονίκης, όπως αποτυπώνεται στις μετρήσεις του ΑΠΘ, δεν συνάδει με την ήρεμη κλινική εικόνα στα νοσοκομεία της πόλης. Το γεγονός αυτό οδηγεί στη σκέψη ότι μάλλον έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ασυμπτωματικών ή μετρίως συμπτωματικών κρουσμάτων στον πληθυσμό της πόλης που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή φροντίδα. Η άποψη αυτή είναι σε συμφωνία με την πρόσφατη διεθνή εικόνα της εξέλιξης του ιού, π.χ. στην Ιταλία και την Ισπανία. Η ομάδα του ΑΠΘ έχει ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές της Ελληνικής Πολιτείας για την εξέλιξη αυτή ήδη από την Πέμπτη 18 Ιουνίου 2020.
«Το ΑΠΘ θα συνεχίσει μαζί με την ΕΥΑΘ να παρακολουθεί συστηματικά την παρουσία του γονιδιώματος του ιού στα λύματα ως δείκτη του επιπέδου διασποράς του ιού στον πληθυσμό με στόχο την έγκαιρη (εντός 24 ωρών) επιστημονική ενημέρωση και υποστήριξη της Ελληνικής Πολιτείας στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας με στόχο να προλάβουμε πιθανή έξαρση του ιού πριν υπάρξει αύξηση κρουσμάτων στα νοσοκομεία. Με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε τις μετρήσεις και πέραν της Θεσσαλονίκης, σε δείγματα λυμάτων από τουριστικούς προορισμούς και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες της Κεντρικής Μακεδονίας», δήλωσε ο Πρύτανης του ΑΠΘ και συντονιστής του έργου από την πλευρά του Αριστοτελείου, Καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου.
Λόγω της τεράστιας υγειονομικής σημασίας του έργου, η διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ -Τμήμα Ιατρικής (επικεφαλής Καθ. Ε. Ροηλίδης, Καθ. Α. Παπά-Κονιδάρη, Καθ. Σ. Μεταλλίδης), Κτηνιατρικής (επικεφαλής Καθ. Ν. Παπαϊωάννου), Βιολογίας (επικεφαλής Καθ. Μ. Αρσενάκης, Επίκ. Καθ. Δ. Ντάφου), Φαρμακευτικής (επικεφαλής Καθ. Θ. Σκλαβιάδης), Πολιτικών Μηχανικών (επικεφαλής Δρ. Μ. Πεταλά), Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (επικεφαλής Αναπλ. Καθ. Σ. Στυλιανίδης), Χημείας (επικεφαλής Καθ. Θ. Καραπάντσιος)- φιλοδοξεί να υπηρετήσει την Ελληνική Πολιτεία υπό τον θεσμικό ρόλο ενός Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Επιδημιολογίας Λυμάτων για την παρακολούθηση του ιού, αξιοποιώντας την υπό δημιουργία τράπεζα δεδομένων και δειγμάτων λυμάτων στο ΑΠΘ σε ενδεχόμενη πιθανή επανεμφάνιση της πανδημίας το ερχόμενο Φθινόπωρο.
