Της Λεμονιάς Βασβάνη
Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Σήμα κινδύνου εκπέμπει το κονάκι του συλλόγου «Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά» μέσω του προέδρου του Σωτήριου Γκαϊτατζή.
Το κτήριο είναι ο τόπος συγκέντρωσης και προετοιμασίας των αναστενάρηδων για την αναβίωση του ομώνυμου εθίμου που γίνεται κάθε χρόνο (στις 21-23/3, στις 17,18 και 20/1 ή στις 27/7) και που έχει τραβήξει το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών καθώς και εγχώριων και διεθνών ΜΜΕ.
Στο χώρο φυλάσσονται οι ιερές εικόνες και τα αμανέτια (μαντήλια) και αποτελεί το σημείο αναφοράς των αναστενάρηδων, για να τελεστεί το έθιμο της πυροβασίας. Στο Λαγκαδά υπάρχουν σήμερα δύο ενεργά κονάκια αναστεναριών, της Θρακικής Εστίας Λαγκαδά και του συλλόγου «Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά» της οικογένειας Γκαϊτατζή (οικισμός Παπακυριαζή).
«Το κτήριο είναι παλιό και ημιτελές. Επειδή είναι ασοβάντιστο, μπαίνουν ζωύφια μέσα, η σκεπή στηρίζεται σε δύο καδρόνια τα οποία με τα χρόνια έχουν φθαρεί και η πόρτα έχει προβλήματα, όπως και η τουαλέτα και η κουζίνα. Με τις δικές μου προσπάθειες συντηρείται ο χώρος όμως πλέον η κατάσταση χειροτερεύει και χρειάζεται άμεση βοήθεια, αλλιώς θα υπάρξει πρόβλημα στην αναβίωση του εθίμου/», ανέφερε στο «TyposThes» ο πρόεδρος του συλλόγου «Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά» κ. Σωτήριος Γκαϊτατζής.
Ο πατέρας του, ο Αναστάσιος Γκαϊτατζής, ήταν αυτός που είχε χτίσει με τα χέρια του το κονάκι. Είχε φτάσει στον Λαγκαδά με την οικογένειά του από το Βουλγάρικο χωριό Κωστί/Κοστί της Ανατολικής Ρωμυλίας με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923. Ο σύλλογος «Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά» ιδρύθηκε το 1994 από την οικογένεια Γκαϊτατζή με στόχο την διατήρηση του εθίμου των αναστενάρηδων.
Δυστυχώς η πανδημία είχε επιπτώσεις και στην αναβίωση, αφού ματαιώθηκε κάθε προγραμματισμός του εθίμου από τις αρχές του 2020. Εν τω μεταξύ τα πάγια έξοδα για το κονάκι (ρεύμα, νερό) «τρέχουν».
Ο κ. Σωτήρης Γκαϊτατζής τόνισε πως ζήτησαν βοήθεια για την συντήρηση του χώρου από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και από το δήμο Λαγκαδά.
Στο πλαίσιο αυτό ο πρόεδρος της Κοινότητας Λαγκαδά Αστέριος Καραγιοβάνης με κατεπείγον έγγραφο του προς την Τεχνική Υπηρεσία του σημειώνει ότι πρέπει να γίνει άμεση επισκευή στο οίκημα λόγω παλαιότητας, αφού είναι εμφανή τα σημάδια του χρόνου πάνω του.
«Ο εν λόγω χώρος χρήζει άμεσης βοήθειας. Δεν θα ήταν καθόλου σωστό και κολακευτικό για τον Δήμο και το Λαγκαδά να έρχονται επισκέπτες και να αντικρίζουν μια τέτοια εικόνα εγκατάλειψης» αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Καραγιοβάννης.
Εξάλλου την Τετάρτη ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Υπηρεσιών Αλέξανδρος Πατσιαλάς συνοδευόμενος από τον κ. Καραγιοβάννη επισκέφθηκαν το χώρο και κατέγραψαν τις εργασίες που πρέπει να γίνουν άμεσα ώστε το κονάκι να επιδιορθωθεί το συντομότερο δυνατόν.
Πέρα από το τεχνικό κομμάτι, στο έγγραφο του ο κ. Καραγιοβάννης τονίζει και την ανάγκη οικονομικής ενίσχυσης από πλευράς του Δήμου Λαγκαδά.
«Θέλουμε να βρεθεί κάποιος τρόπος για να συντηρηθεί το κονάκι. Χρειαζόμαστε ουσιαστική βοήθεια, κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα πχ. Τόσα χρόνια τo συντηρούμε και ενισχύουμε την αναβίωση του εθίμου όμως πλέον οι καιροί είναι πιο δύσκολοι.... Αρκετά από τα μέλη του συλλόγου πλέον έχουν μείνει χωρίς δουλειά. Δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με αυτό τον τρόπο. Οικονομικά φτάσαμε στο αμήν», σχολίασε στο "TyposThes" ο κ. Γκαϊτατζής.
Για το έθιμο
Τα Αναστενάρια, σύμφωνα είναι ένα παραδοσιακό θρησκευτικό έθιμο - γιορτή, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι η εκτέλεση πυροβασίας, δηλαδή βαδίσματος με γυμνά πόδια πάνω σε ένα στρώμα πυρακτωμένων κάρβουνων. Σήμερα αναβιώνει στην Αγία Ελένη Σερρών, στην Κερκίνη Σερρών στο Στρυμωνικό Σερρών, στο Λαγκαδά, στη Μελίκη της Ημαθίας και στη Μαυρολεύκη της Δράμας. Συνδέεται δε με τη γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στις 21 Μαΐου. Οι εκδηλώσεις ξεκινάνε την παραμονή της 21ης Μαΐου και τελειώνουν το βράδυ της 23ης.
Το όνομα αναστενάρια πάρθηκε από το αναστενάρι, το εικόνισμα που κρατούν σ' όλη τη διάρκεια της γιορτής στα χέρια τους και που θεωρείται ο ανώτατος αρχηγός των αναστενάρηδων.
Η γιορτή αρχίζει με ξέφρενο χορό, με τη συνοδεία του ταμπούρλου και με ψαλμωδία ύμνων. Κατόπιν γίνεται η ζωοθυσία (τη δεύτερη μέρα), όπου το κρέας του σφαγμένου ζώου μοιράζεται στις οικογένειες του χωριού. Αρχίζει πάλι ο χορός και το φαγοπότι και σαν κλείσιμο έρχεται η πυροβασία. Κατά τη φάση αυτή ορισμένοι από τους συμμετέχοντες, εκστασιασμένοι από την πίστη τους, ρίχνονται στα αναμμένα κάρβουνα και χορεύουν κρατώντας στα χέρια τους ένα εικόνισμα ή ένα Ευαγγέλιο.
Σημείωση: Τις φωτογραφίες παραχώρησε στο TyposThes ο κ. Σωτήριος Γκαϊτατζής. Επικοινωνία με τον σύλλογο στο: [email protected].
