Συνολικά 1 δισ. ευρώ πρόκειται να διοχετευθεί στην αγορά κατοικίας μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου», υπό την προϋπόθεση ασφαλώς ότι θα βρεθούν και τα αντίστοιχα ακίνητα που να πληρούν τις σχετικές προδιαγραφές, υπόθεση που αποτελεί μεγάλη «σπαζοκεφαλιά» για τους ενδιαφερομένους. Με βάση τις διατάξεις του σχεδίου νόμου του υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, που δημοσιεύθηκαν εντός της εβδομάδας, μία από τις βασικότερες αλλαγές του προγράμματος «Σπίτι μου» είναι ο διπλασιασμός του προϋπολογισμού από 375 εκατ. ευρώ σε 750 εκατ. ευρώ. Μαζί με το ποσό που θα χορηγήσουν και οι τράπεζες, το συνολικό ύψος των κεφαλαίων θα ανέλθει σε 1 δισ. ευρώ.
Το μεγάλο και αναπάντητο ερώτημα, βέβαια, είναι πόσοι ενδιαφερόμενοι θα μπορέσουν τελικά να αξιοποιήσουν το εν λόγω πρόγραμμα, με δεδομένο ότι τόσο η ένταξη όσο και η τελική εξασφάλιση δανείου με επιδοτούμενο επιτόκιο συνιστούν μια ιδιαίτερα δυσχερή υπόθεση. Αυτό συμβαίνει διότι, πέραν των εισοδηματικών και άλλων κριτηρίων ένταξης, ιδιαίτερα πολύπλοκη υπόθεση, ιδίως στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αποτελεί η εύρεση του κατάλληλου ακινήτου.
Υπενθυμίζεται ότι οι ενδιαφερόμενοι, ηλικίας 25-39 ετών, μπορούν να επιλέξουν ακίνητα ηλικίας τουλάχιστον 15 ετών, επιφάνειας έως 150 τ.μ. και αξίας έως 200.000 ευρώ (με βάση την τιμή που αναγράφεται στο συμβόλαιο). Με δεδομένο όμως και το χρηματοπιστωτικό προφίλ των ενδιαφερομένων αποδεικνύεται ότι ο ρεαλιστικός στόχος των περισσοτέρων αφορά ακίνητα χαμηλής αξίας, της τάξεως των 100.000-150.000 ευρώ, τα οποία είναι πλέον εξαιρετικά δυσεύρετα, ιδίως στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη.
Αυτό το γεγονός αποτυπώνεται και στα μέχρι στιγμής στοιχεία από την πορεία του προγράμματος, που «τρέχει» από τις αρχές Απριλίου. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΔΥΠΑ (Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης), μέσω της οποίας γίνεται η εκταμίευση των σχετικών ποσών (στο σκέλος που αφορά τη συμβολή του Δημοσίου), μέχρι και τις 19 Ιουλίου είχαν εγκριθεί μόλις 4.644 δάνεια, επί συνόλου 38.558 αιτήσεων. Το 80% αυτών των αιτήσεων, ή 30.756, έχει αξιολογηθεί από τις τράπεζες, οι οποίες έχουν χορηγήσει προέγκριση στο 69% των περιπτώσεων. Αυτό σημαίνει ότι 21.132 αιτήσεις αξιολογήθηκαν θετικά, ενώ οι υπόλοιπες απορρίφθηκαν, καθώς δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Με βάση τα παραπάνω νούμερα, «στην πηγή» έχει μέχρι στιγμής φθάσει το 22% των αιτήσεων που έχουν λάβει προέγκριση, κάτι που σημαίνει ότι μόλις μία στις πέντε περιπτώσεις έχει βρει και το σχετικό ακίνητο. Ενδεικτικό είναι επίσης και το γεγονός ότι το μέσο ποσό έγκρισης δεν ξεπερνάει τις 105.000 ευρώ.
Μόλις μία στις πέντε περιπτώσεις έχει βρει και το σχετικό ακίνητο, ενώ το μέσο ποσό έγκρισης δεν ξεπερνάει τις 105.000 ευρώ.
Ακόμη όμως κι αν βρεθεί το κατάλληλο σπίτι, η υπόθεση της ολοκλήρωσης της αγοραπωλησίας συχνά «σκοντάφτει» σε άλλους παράγοντες, άλλοτε σημαντικούς (π.χ. υπαναχώρηση αγοραστή ή σοβαρές πολεοδομικές παραβάσεις που απαιτούν πολλούς μήνες έως ότου επιλυθούν) κι άλλοτε ασήμαντους (π.χ. καθυστέρηση ελέγχου του ακινήτου από τον μηχανικό της τράπεζας). Ακριβώς αυτές οι συχνά σύντομες προθεσμίες που έχουν θέσει οι συμμετέχουσες τράπεζες για την εκταμίευση του δανείου έχουν οδηγήσει κάποιους από τους ενδιαφερομένους εκτός προγράμματος, παρότι αρχικά είχαν επιλεγεί. Ασφαλώς παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης παράτασης της αρχικής προθεσμίας, πλην όμως δεν είναι δεδομένο ότι θα γίνει αποδεκτή.
Πυροδοτεί αυξήσεις
Εν τω μεταξύ, η ίδια η απήχηση του προγράμματος, έστω με βάση το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί, έχει «σαμποτάρει» και την επιτυχία του. Οπως αναφέρουν μεσιτικές πηγές, η απότομη αύξηση της ζήτησης έχει πυροδοτήσει αυξήσεις και στις ζητούμενες τιμές, δυσχεραίνοντας ακόμη περισσότερο την εύρεση ακινήτου.
Με βάση τα στοιχεία του δείκτη τιμών Spitogatos Property Index (SPI), του ομώνυμου δικτύου ηλεκτρονικών αγγελιών ακινήτων, κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους, δηλαδή κατά το διάστημα που έχει «τρέξει» το πρόγραμμα «Σπίτι μου», καταγράφεται επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των τιμών στις περιοχές όπου εντοπίζεται και ο κύριος όγκος των επιλέξιμων ακινήτων, δηλαδή στο κέντρο της Αθήνας και τα δυτικά προάστια. Συγκεκριμένα, στο κέντρο η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικίας αυξήθηκε κατά 11% σε ετήσια βάση και διαμορφώνεται πλέον σε 1.890 ευρώ/τ.μ. Η αντίστοιχη αύξηση του πρώτου τριμήνου είχε διαμορφωθεί σε 8,5%. Αντίστοιχα, στα δυτικά προάστια η μέση ζητούμενη τιμή κατέγραψε αύξηση κατά 14,3% σε 1.715 ευρώ/τ.μ., έναντι αύξησης 11,2% που είχε καταγραφεί κατά τους πρώτους τρεις μήνες του έτους.
Θεσμικοί φορείς της αγοράς ακινήτων, όπως ο Σύλλογος Μεσιτών Αθηνών – Αττικής, έχουν επισημάνει το πρόβλημα που δημιουργείται στην αγορά λόγω της απότομης αύξησης της ζήτησης, σε μια περίοδο γενικότερης έλλειψης προσφοράς. Το νομοτελειακό αποτέλεσμα είναι η περαιτέρω άνοδος των τιμών, διακινδυνεύοντας έτσι και τη συνολική επιτυχία του προγράμματος «Σπίτι μου». Μια λύση για αντίστοιχα προγράμματα στο μέλλον θα ήταν να αποτελούν μέρος ενός γενικότερου σχεδιασμού κι αφού έχει προηγηθεί η αύξηση της προσφοράς, ειδικά για τους ωφελουμένους τέτοιων πολιτικών. Για παράδειγμα θα μπορούσαν να είχαν δημιουργηθεί οι σχετικές κατοικίες μέσω προγραμμάτων αξιοποίησης δημοσίων κτιρίων και οικοπέδων και να ακολουθούσε η πώλησή τους σε δικαιούχους. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγονταν στρεβλώσεις και κερδοσκοπικά φαινόμενα στην κτηματαγορά, διασφαλίζοντας και την επιτυχία της προωθούμενης στεγαστικής πολιτικής.
Πηγή: kathimerini
